İşte cari açığı 'uçuran' tablo

İbrahim EKİNCİ

İSTANBUL - Türkiye'nin cari açığı, 2011 Şubat sonu itibariyle 55 milyar dolara dayandı. Bu yüksek açığın en önemli nedeni dış ticaret açığı. Türkiye'nin ihracatı çift haneli artıyor ancak ithalatındaki artış daha yüksek oranları buluyor.

Bu kronik durum cari açığı besliyor. İhracatın ithalatı karşılama oranı 2009 yılında, yüzde 72.5'le 2001 yılından sonraki ikinci en yüksek düzeye ulaşmıştı. Ancak 2010'da dramatik bir gerileme oldu ve yüzde 61.4'le dokuz yıl önceki düzeyin altına geriledi. İhracatın milli hasılaya oranı gerilerken ithalatın oranı arttı. Yılın ilk iki itibariyle kötü gidişin devam ettiği anlaşılıyor.

Bu yıl ilk iki ayda dış ticaret açığı, geçen yılın ocak - şubat ayına göre yüzde 100.2 artış gösterdi. Hükümet cari açığa çare ararken gözler sürekli ithalat kompozisyonuna çevriliyor. Dış Ticaret Müsteşarlığı'nın (DTM) son 20 yıllık ithalat verileri bazı sektörlerde ithalatın katlanarak artmaya devam ettiğini gösteriyor. Onlarca sektördeki ithalat artışı, ithalatın ortalama artışının kat kat üstünde.

İhracatçı - ithalatçı

dikkat çekici olan, en yüksek ithalat artışı veya en yüksek miktarlı ithalat, en büyük ihracat yapılan sektörlerde gerçekleşiyor. Örneğin tekstil - hazırgiyim, ihracatı en yüksek olan sektör. Ancak sektör önemli ölçüde ithal girdi kullanıyor. Bu nedenle de örülmemiş ve örme giyim eşyası ve aksesuarları, örme eşya, ithalatı en yüksek oranda artan, pamuk ithalatı en yüksek miktarda artan kalemler arasında. Otomotiv ihracat büyüklüğü açısından birinci veya ikinci sırada yer alıyor. Ancak ithalatı da 13.4 milyar dolarla (2010) en yüksek sektörler içinde. Demir çelik yine Türkiye'nin en ihracatçı sektörlerinden. Ancak bu sektörde de çok yüksek miktarda (16.1 milyar dolar!) ithalat var.

İşte DTM’nin 20 yıllık ithalat tablosu

İthalatı 263 kat artan da var

DTM'nin 20 yıllık ithalat verilerine göre son yirmi yılda (1990 - 2010) ithalat 21.1 milyar dolardan 185.5 milyar dolara çıkmış. Artış 8.4 kat! Ancak 56 sektörün ihracatı 8.4 kattan daha fazla kat artmış. Örülmemiş giyim eşyası ve aksesuarları ithalatı 263.7 kat, örme giyim eşyası ve aksesuarları 140 kat artmış. Pamuk ithalatı 303 milyon dolardan 3.4 milyar dolara ulaşarak 11.1 kat artmış.

İthalatı aynı zamanda çok yüksek miktarlara ulaşan eczacılık ürünleri ithalatı 42 kat artmış. Yağlı tohum ve meyvalar, sanayi bitkileri ithalatı 34 kat artmış. Elektrikli makine ve cihazları, aksam ve parçaları ithalatı 9 kat artmış.  Demir çelik ithalatı 10.5 kat artmış. Motorlu taşıtlar ithalatı 12.3 kat artmış. Bu sektörlerih bazılarında ithalat artışı normal ithalat artışının çok çok üzerinde. Olumsuz tabloyu tersine çevirmek için yerli girdi kullanımının önemine dikat çekiliyor.

En yüksek miktar ithalat yapılan sektörler şöyle sıralanıyor: 1.) Mineral yakıtlar, yağlar, müstahsalları, mumlar; 2.) Nükleer reaktörler, kazan, makina ve cihazlar, aletler, parçaları, 3.) Demir çelik, 4.) Elektrikli makina ve cihazlar, aksam ve parçaları, 5.) Motorlu kara taşıtları, traktör, bisiklet, motosiklet ve diğer; 6.) Plastik ve plastikten mamul eşya, 7.) Eczacılık ürünleri, 8.) Organik kimyasal müstahsallar, 9.) Optik, fotoğraf, sinema, ölçü, kontrol, ayar cıhazları, tıbbi alet; 10.) Pamuk.

İşte DTM’nin 20 yıllık ithalat tablosu