İşler düzelirken işsizlik neden azalmıyor acaba?

BURSA'dan / Ömer Faruk ÇİFTÇİ

Ekonomik kriz dinmeye başlasa da rakamlar iyileşmenin istihdam rakamlarına yansımadığını gösteriyor. Daha önceki yazılarımda da bahsettiğim üzere hiçbir şey kriz öncesi gibi olmayacak. Kimse bunu beklemesin. Nedenine gelince kriz işletmelere öyle büyük dersler verdi ki tarifi imkansız. Bunlardan en önemlisi her açından verimlilik. Bursa'da bugün  otomotiv ana sanayi başta olmak üzere birçok firma üretimde kriz öncesi rakamlarını kovalamaya başladı. Ama aynı firmalar bu artışa paralel personel alımına gitmedi. Çünkü kriz öncesi işler tıkırında giderken kimse firmasındaki fazlalığı ve verimsizliği göremedi. Bu da firmalara büyük bedeller ödetti. Şimdi ise en az çalışan ile en yüksek verimi elde etmenin peşinde koşuyor işletmeler.

Bunu söylemekten hiç de hoşnut değilim ama korkarım işsizlerimiz için kısa vadede iş olanağı en azından Bursa'da kolay olmayacak. Hele bir de başta yerel yöneticiler olmak üzere kenti yönetenlerin artık sanayi yatırımına soğuk bakmaları buna tuz biber ekecek. Hatırlayacaksınız Türkiye İstatistik Kurumu geçtiğimiz günlerde 2009'a ait işsizlik rakamlarını açıkladı. TÜİK tarafından açıklanan yeni verilere göre işsizlik 2009 yılında yüzde 14'e çıkarak, geçen yıl işsiz gezen sayısı 3 milyon 471 bin kişiye yükseldi. Türkiye İş Kurumu Bursa İl Müdürlüğü'nün kayıtlarına göre, 2009'da Bursa'da işten çıkarılan ve işsizlik ödeneği almak için kuruma başvuranların sayısı 46 bin 381 kişi. Bu sayı 2010 Ocak ayında ise 3 bin 126 kişi olarak gerçekleşti.

Böyle bir tablo önümüzde dururken Türkiye'nin en büyük kamu bankalarından Ziraat Bankası yine geçtiğimiz günlerde Bursa'da insansız şube açtı! Genel Müdür Can Akın Çağlar, bu uygulamanın sadece Türkiye'de değil, dünyada da benzeri olan bir uygulama olmadığını, Ziraat Bankası olarak Türk bankacılık tarihi ve ekonomisinde de bir yeniliğe imza attıklarını belirtti.  Çağlar, bundan sonraki süreçte sistemin Türkiye genelinde yaygınlaştırılmasını sağlayacaklarını ifade etti. Türkiye Cumhuriyeti'nin Anayasa'sında da belirtildiği üzere bir sosyal devlet olduğu sanırım unutulmaya başlandı. Bu açılışa devleti temsilen Bursa Valisi Şahabettin Harput da katılarak bu tezimi kuvvetlendirdi. Ziraat'ın insansız şube uygulamasına binlerce işsizin kol gezdiği Bursa'da başlamasını da manidar buluyorum! Şaşmamak elde değil. Genel Müdür Çağlar, insansız şubeyi açtıktan birkaç gün sonra düzenlediği basın toplantısında Ziraat Bankası'nın yüzyılın karını yaptığını bankanın 2009 yılı net karının 3 milyar 511 milyon TL olduğunu açıkladı.

Kamu kurumlarının zarar etmesini kimse istemez ama birinci önceliğinin de kar olmadığını hatırlatmakta fayda var. Sanayi üretiminin daraldığı bu dönemde ülkenin en büyük sorunu haline gelen istihdama yine en büyük katkıyı hizmet sektörünün önemli aktörlerinden biri olan bankalardan beklememiz normaldir sanırım. Bir devlet bankasının açtığı bu yolda özel bankaların da yürüdüğünü varsayarsak üniversitelerin ekonomi, işletme, iktisat fakültelerinden mezun olan binlerce genci nerede istihdam edeceğiz? İyi niyetinden kesinlikle şüphe duymadığım, halkın sorunları ile bire bir ilgilenen, çözüm konusunda çaba sarfeden valimizin açılışta yaşadığımız istihdam sorununu gündeme getirmesini ve bu konuda bankacılara telkinde bulunmasını da beklerdim.