İpek böceği kozasında hedef üretimi iki katına çıkarmak

ESRA ÖZARFAT

BURSA - Türkiye’de yaş koza üretimi 130-140 ton civarında. Bundan da yaklaşık 20 ton civarında ham ipek ipliği üretilebiliyor. Oysa ipek tüketimi 200 ton olan Türkiye, ihtiyacı olan 180 tonu ithalat yoluyla karşılıyor. Dünyada yaklaşık 30 ülkede ipek böcekçiliği yapılırken, 600-700 bin tonluk üretimle Çin ilk sırada, 130 bin ton ile Hindistan ikinci, ortalama 130 tonla Türkiye 9. sırada yer alıyor. Türkiye’de ipekçiliğin gelişmesi için Bursa, Eskişehir, Bilecik, Adapazarı ve Alanya’da kurulu 5 kooperatif ile hizmet veren Kozabirlik, Türkiye’nin bu alanda yeniden üretimini artırabilmesi için harekete geçti. Yapılan çalışmalarla özellikle Güneydoğu Anadolu ve Ege Bölgesi’nde ipek böcekçiliğinin yeniden canlanmaya, üreticilerin önemli gelirler elde etmeye başladığına değinen Kozabirlik Genel Müdür Vekili Aysel Akbaba, ipekböceği yumurtalarının üreticilere Kozabirlik’in alım garantisi ile hayvancılık destekleri kapsamında ücretsiz verildiğini belirtti. Geçen yıl kilosu 35 TL'den yaş koza aldıklarını anlatan Akbaba, son 5 yılda üreticilere 468 bin dut fidanı dağıtıldığını söyledi. Akbaba, 3-4 kişilik bir ailenin 40 günlük bir süreçte ipek böceği yetiştiriciliğinden 5 bin ile 5. 600 lira arasında gelir elde ettiğini söyledi. 

Akbaba, geçen yıl 37 il, 118 ilçe, 342 köyde yaklaşık 1.760 ailenin ipek böcekçiliği yaptığını ve 80 ton yaş koza elde edildiğini vurgulayarak, “Bu rakam 2011’de 150, 2012’de 133, 2013’te de 121 tondu. Bu yıl ise 5 bin-5.500 kutu ipek böceği yumurtası üretime alınarak, 130-140 ton yaş koza üretimi hedefleniyor. Geçen yıl don nedeniyle dallar zarar görünce yüzde 34’lük bir üretim kaybı oldu. Geçen yıl üreticilere 2 milyon 832 bin lira ödeme yapıldı. 2014’te Türkiye’de en fazla koza üretimini Antalya yaptı. Bu ili Diyarbakır ve Bilecik izledi. 3.6 tonluk yaş koza üretimiyle 9. sırada olan Bursa, toplam üretimin yüzde 5’lik kısmını yapıyor” dedi. 

Göç üretimi düşürdü 

Bursa’nın ova köylerinde zirai ilaçlama nedeniyle ipek böcekçiliği yapılamadığını, dağ köylerinde de köyden kente göç nedeniyle genç nüfusun giderek azaldığını vurgulayan Akbaba, ildeki koza üretiminin sembolik olmakla birlikte Bursa’nın ipek böceği yumurtası üretiminde merkez olma özelliğini sürdürdüğünü kaydetti. Akbaba, Kozabirlik’in tüm alım, dağıtım ve pazarlama faaliyetlerinin Bursa’dan yürütüldüğünü belirterek, “Türkiye, ipek böceği kozası üretiminde kullandığı damızlık ve hibrit ipekböceği yumurtası üreten ender ülkelerden. Birliğimize bağlı İpek böceği Yumurtası Üretim İşletmesi’nde Türkiye’nin ihtiyacı olan hibrit ve damızlık ipekböceği yumurtası üretimi yapılıyor. Yıllık yaklaşık 8 bin kutu ipekböceği yumurtası üretiliyor. Türkiye’nin ihtiyacı olan 5 bin 500 kutunun dışındakiler ihraç ediliyor. Türkiye’de geçen 3 bin 624 kutu hibrit, 1.140 gram damızlık ipek böceği yumurtası üretime alındı” diye konuştu. 

700 bin plastik askı dağıtılacak 

Üretimi artırmayı hedefl ediklerini ifade eden Aysel Akbaba, Bursa Büyükşehir Belediyesi ile birlikte Bursa’daki kayıtlı 113 koza üreticisine ipek böceğinin koza örme aşamasında kullanılan plastik askıları ücretsiz olarak vereceklerini, nisan ayı sonuna kadar Bursa’da 700 bin adet plastik üretim askısı dağıtacaklarını söyledi.

Dut ağaçları dikiliyor, makineler sipariş ediliyor

Bursa Büyükşehir Belediyesi de ‘Bursa ipeğini tekrar zirveye taşıyacak çalışmaların startını verdi. İlk olarak şehrin bu işle uğraşan eski aileleri örgütlenerek, hammadde için dut ağacı dikilmeye başlandı.

Her biri onlarca yıllık maziye sahip işletmeleri de tespit eden Büyükşehir, bu tesislerin yeniden canlandırılması için ipek dokuma makinası siparişleri verdi. “İpeği tekrar eski şaşaalı günlerine döndürmek için bir dizi çalışma başlattık” diyen Bursa Büyükşehir Belediye Başkanı Recep Altepe, Bursa’da özellikle Muradiye, Hamzabey, Demirkapı, Mollaarap gibi bölgelerde eski üretim tesisleri bulunduğunu, bu tesislerin desteklenmesi için hem halı. hem de kumaş dokuma makine siparişlerini verdiklerini söyledi. Altepe, “Önümüzdeki günlerde Bursa’nın birçok yerinde üretilen iplikler ürüne dönüşerek, turizm ve ticaretimize büyük katkı sağlayacak” dedi.