Her 100 $'lık ihracat için 81 $ ithalat yapılıyor

Esra ÖZARFAT

BURSA - Bursa, 2010 yılı ilk 3 ayında 4 milyar 829 milyon 95 bin dolarlık ihracatıyla Türkiye'nin İstanbul'dan sonra gelen ikinci büyük ihracatçı kenti. Türkiye ihracatının yaklaşık 5'te birini tek başına karşılayan Bursa'da ithalat rakamları göz korkutuyor.

2009 yılının ilk çeyreğinde her 100 dolarlık ihracata karşılık 64.31 dolarlık ithalat yapılırken, bu yılın ilk çeyreğinde rakam 81.63 dolara yükseldi. İhracat yüzde 15 dolayında artarken, ilk üç aylık dönemde Bursa'da ithalat artışı yüzde 37 oldu.

Ancak dış ticaret hacmindeki artış da kentte lojistikçilere yansıdı. Lojistikçilerin iş hacimleri yüzde 25 ile 30 arasında arttı.

Yollardaki yoğunluk Bursa Gümrük Müdürlüğü verilerine de yansıdı. Buna göre 2009 yılının ilk 3 ayında Bursa merkeze gelen TIR sayısı 2 bin 502 iken, bu rakam 2010 yılı ilk 3 ayında yüzde 53 artarak 3 bin 828'e ulaştı. Önemli ihracat ve ithalat merkezi olan Gemlik limanlarında da hareketlilik gözleniyor. Gemlik limanından demir alan gemi sayısı 2009 yılının ilk 3 ayına göre yüzde 31'lik artışla 659 rakamına ulaştı.

Bursa Gümrüğü'nden 2009 yılının ilk üç ayında yapılan ithalat 204.584.268 dolar olurken bu rakam 2010 yılının aynı döneminde yaklaşık yüzde 37 artış göstererek, 279.843.214 dolara yükseldi. İhracatta da artış olmasına rağmen, aynı dönemi kapsayan oran ancak yüzde 15 arttı. 2009'un ilk üç aylık ihracatı 332.008.716 dolar olarak gerçekleşirken, bu yıl rakam, 380.414.806 dolar şeklinde gerçekleşti.

2010 yılı ilk 3 ayında Bursa merkezden yapılan ihracat geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 15 artış gösterirken, ithalat oranında yüzde 37'lik bir artış yaşandı. Gemlik gümrük müdürlüğünden alınan bilgiye göre 2009 yılı ilk 3 ayında Gemlik'ten 1 milyar 478 milyon 98 bin dolarlık ihracat yapılırken, bu rakam 2010 yılının aynı döneminde yaklaşık yüzde 39 artarak 2 milyar 51 milyon 412 bin dolara ulaştı. İthalattaki artış ise geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 78 oranında oldu. 2009 yılı mart ayı sonunda ithalat rakamı 960 milyon dolarken, bu rakam 2010 mart ayı sonunda 1 milyar 705 milyon dolara yükseldi.

Geçen yılın ilk 3 ayında yapılan her 100 dolarlık ihracata karşılık 64.31 dolarlık ithalat yapıldı. Bu yılın ilk 3 ayında ise her 100 dolarlık ihracata karşılık yapılan ithalat 81.63 dolara yükseldi.

İhracatın ithalatı karşılama oranı geçen yılın ilk çeyreğinde yüzde 155.49 iken, bu yıl yüzde 122.5'e geriledi. İthalattaki yüksek oranlı artış ihracatın ithalatı karşılama oranında da yüzde 27'ye ulaşan bir gerileme yaşattı.

Ara malının ithalattaki payı yüzde 72.3

Konuyla ilgili görüştüğümüz Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkan Vekili İbrahim Burkay ithalatta yaşanan artışı 2010 yılı başından beri hissettiklerini belirterek, Türk Lirası'ndaki değerlenmenin sürmesi halinde ithalatın süreceğini, bunun da ülke ekonomisi açısından tehlike arz eden ithalata dayalı ihracat modelini sürekli hale getireceğini söyledi.

2010 yılında ara malı ithalatının artacağına dikkat çeken Burkay, "Bu yılın ilk çeyreğinde ara malı ithalatı, geçen yılın aynı dönemine oranla yüzde 34,6, sermaye malları ithalatı ise yüzde 23,9 arttı. Ocak-Mart döneminde, 38 milyar 325 milyon dolarlık ithalatın, 27 milyar 716 milyon dolarlık kısmını ara malları, 5 milyar 409 milyon dolarlık kısmını sermaye malları, 5 milyar 58 milyon dolarlık kısmını ise tüketim malları oluşturdu. Ara mallarının ithalattaki payı yüzde 72,3. Kriz öncesi ülke olarak aramalımızı üretir hale gelmiştik. Ancak bu sene ara mal ithalatı artacak gibi görünüyor. Bu da istihdama olumsuz yansıyor.

Hammadde ithalatı mecburen yapılsa da ara malı üreticilerinin sektördeki rekabet güçlerini artırılması ve bu kalemde ithalatın azaltılması gerekir. Ara malı ithalatıyla ilgili sadece gümrüklerde yapılan uygulamalar yeterli değil, rekabet gücünü artıracak desteklerin de verilmesi gerekir. İstihdamda yapılan 5 puanlık indirim çok önemliydi ama devamını olmadı.

Özellikle tekstil ve konfeksiyon sektöründe kadın istihdamı çok fazla. Bununla alakalı yaş sınırının kaldırılıp işveren paylarının en azından 2-3 yıllığına işsizlik fonundan ödenmesi gibi önlemler istihdama olumlu yansıyacaktır. TİM olarak bizim arzumuz net ihracat olmasıdır" dedi.