Gelir Vergisi Beyannamesi Vermeniz Gerekiyor mu? (II)

VERGİ PORTALI / M. Bilgütay YAŞAR

17 Mart 2010 tarihli DÜNYA'da yayınlanan yazımızda 2009 yılında elde edilen gelirlerle ilgili olarak 2010 Mart ayında gelir vergisi beyannamesi vermemizi gerektiren gelirlerin neler olduğu konusuna başlamış, ücretler, kira gelirleri ve kar payı gelirleri üzerinde durmuştuk. Bu yazımızda ise beyanname vermemizi gerektirebilecek durumlara devam edeceğiz.

1-Devlet tahvili ve Hazine bonosundan elde edilen gelirler:

01/01/2006 tarihinden sonra çıkarılanlar;

Devlet tahvili ve hazine bonosundan iki farklı gelir elde elde edilebilir. Bunlar faiz geliri ve alım -satım kazancıdır. 01.01.2006 tarihinden sonra ihraç edilmiş olan tahvil ve bonolar Gelir Vergisi Kanunu (GVK)'nın geçici 67' inci maddesine göre vergi tevkifatına tabi olduklarından bu gelirlerin, gerek faiz gerekse alım-satım kazançlarının, beyanı gerekmiyor.

01/01/2006 tarihinden önce çıkarılmış olanlar;

Eğer tahvil ve bonolar 01.01.2006 tarihinden önce çıkarılmış kağıtlar ise durum değişiyor. Bu kağıtlardan elde dilen faiz gelirlerine indirim oranı uygulandıktan sonra (2009 için %16.7) kalan tutar 22.000 TL'yi aşıyorsa beyanname verilmesi gerekecektir. Bu kağıtların alım-satımından bir kazanç elde edilmiş ise maliyet endekslemesine tabi tutulduktan sonra kalan gelirin beyan edilmesi gerekecektir.

2-Eurobond gelirleri

Bilindiği üzere Eurobond olarak adlandırılan menkul kıymetler Hazine'nin yurt dışında ihraç ettiği borçlanma kağıtlarıdır. Bunlar GVK geçici 67 kapsamında olmadıklarından ihraç tarihleri ne olursa olsun bu gelirler için yıllık beyanname verilmesi gerekebilmektedir.

Eorobondlardan 2009 yılında elde edilen faiz gelirlerinin 22.000 TL'yi aşması durumunda bu gelirler için beyanname verilmesi gerekmektedir.

Eurobondların alım-satımından elde edilen kazançlardan, alış tarihindeki kura göre bulunacak maliyet bedelinin endekslenmesi sonucu bulunacak tutar ile satış tarihindeki kura göre bulunacak satış fiyatı arasındaki olumlu fark gelir olarak beyana tabi olacaktır.

3-Hisse senetlerinden elde edilen alım-satım kazancı

Bir önceki yazımızdan hatırlanacağı üzere hisse senetlerinden elde edilen kar paylarının istisna kısmı düştükten sonra kalan kısmının 22.000 TL yi geçmesi durumunda beyanname verilmesi gerekmektedir.

Hisse senetlerinin alım-satımından elde edilen kazançların vergilendirmesi ise kar paylarından oldukça farklı.

İMKB de işlem gören ve 1.1.2006 tarihinden sonra satın alınan hisse senetlerinin satışından elde edilen kazançlar

Bu hisse senetleri GVK geçici 67 kapsamında olduklarından bu gelirler için, tutarı ne olursa olsun, beyanname verilmesi gerekmemektedir.

Türkiye'deki tam mükellef kurumlara ait olan, İMKB de işlem görmeyen ve 1.1.2006 tarihinden sonra satın alınan hisse senetlerinin satışından elde edilen kazançlar

Türkiye'deki bir anonim şirketin hisse senedine sahipseniz ve bu hisseyi 1.1.2006 dan sonra satın almışsanız ve bu hisse senetlerini 2009 yılında satmışsanız elde ettiğiniz gelirin beyanı gerebilir. Bunun için alış tarihiniz ile satış tarihiniz arasındaki sürenin iki yılı geçip geçmediğine bakmanız gerek. Eğer süre 2 yılı geçmişse elde ettiğiniz gelir ne olursa olsun bir vergi ödemeniz, beyanname vermeniz gerekmiyor. Örneğin hisse senedini 15.5.2007 tarihinde almış ve 15.5.2009 tarihinden sonraki bir tarihte satmışsanız vergi ödemeniz gerekmiyor.

Ancak 2 yıl dolmadan satılmış bir hisse senedinden satış kazancı elde etmişseniz maliyet bedeli endekslemesi yaparak bulacağınız kazancı beyan etmeniz gerekmektedir.

01/01/2006 tarihinden önce satın alınan hisse senetlerinin durumu

1.1.2006 tarihinden önce satın almış olduğunuz bir hisse senedini 2009 yılında satmışsanız, öncelikle satmış olduğunuz hisse senedinin İMKB de işlem gören bir hisse olup olmadığına bakmak gerekiyor.

Eğer hisse senedi İMKB de işlem gören bir hisse senedi ise alış-satış tarihleri arasında 3 aylık sürenin geçmesi durumunda vergileme yapılmayacak ve beyanname verilmeyecek. Üç ay içinde satılmışsa maliyet bedeli endekslenmek ya da indirim oranı uygulanmak suretiyle bulunacak gelir beyan edilecektir.

Satılan hisse senedi İMKB de işlem görmüyor ve 1.1.2006 dan önce iktisap edilmişse bu defa 3 ay yerine 1 yıllık süreye bakmak gerekecek. Eğer alım-satım arasındaki süre 1 yıldan fazla ise vergileme yapılmayacak ve beyan edilmeyecek, süre 1 yıldan az ise yukarıda belirtilen şekilde bulunacak gelir için beyanname verilecektir.

4-Mevduat ve repo

Türkiye'deki bankalardaki her türlü mevduattan elde edilen faiz gelirleri ile yapılan repolardan elde edilen gelirler için beyanname verilmesi gerekmiyor

5- Yurt dışından elde edilen gelirler

Yurt dışından elde edilen mevduat faizi, kar payı, menkul değer alım-satım kazancı, repo, kira geliri, ücret gibi kazançlar Türkiye de her hangi bir vergi tevkifatı uygulamasına tabi tutulmadıkları için mutlaka beyan edilmesi gerekmektedir. Ancak bu gelirlerden gayrimenkul sermaye iradı (kira) ve menkul sermaye iradı (faiz, repo, kar payı) dan elde edilen 2009 yılı için 1.070 TL'yi geçmiyor ise beyan edilmesine gerek bulunmamaktadır.

Görüldüğü gibi 2009 yılında elde ettiğiniz gelirler için beyanname verip vermeyeceğiniz birçok koşula bağlı olarak değişmektedir. Bu nedenle bu yazı bir uyarı olarak alınmalı ve detay için mutlaka vergi danışmanızla görüşmelisiniz. Atalar ne demiş "paran varsa derdin var" fakat ben tüm okurlara paralı ama dertsiz günler dilerim.