En ‘yetenekli’ çalışana sahip ülkeler listesinde 124 ülke arasından 68’inciyiz

Size bir soru: 21. yüzyıl dünyasında ekonomilerin önemli kaynağı nedir? Hemen capital yani sermaye diyenler çıkacaktır. Ama değil! Cevap ‘sermaye’ değil. Peki cevap nedir? ‘Yetenek’. Yetenek derken işgücünün yeteneğinden, kalitesinden bahsediyorum. Bir ekonomideki işgücünün yeteneği onun küresel yetenek değer zincirindeki yerini belirliyor. 

Daha çarpıcı bir şey söyleyeyim. Dünya Ekonomik Forumu'na göre insanların potansiyel yetenekleri hayata geçirebilseydi, bu durum küresel gayri safi mill hasılayı yüzde 20 yukarı çekebilirdi. Buna ‘Yeteneğin Fiyatlandırılması’ deniyor. Tam da bu noktada soru şu: İnsanına en fazla yatırım yapan, işgücü kalitesi en yüksek ülke hangisi? Dünya Ekonomik Forumu, ‘Human Capital Indeks 2015’, raporu bu soruya cevap veriyor. 

124 ülkeyi inceledi 
Rapor, 124 ülkeyi ‘yetenek’ temelinde inceliyor. Bunu yaparken ülkelerdeki işsizlik oranına, istihdam edilenlerin eğitim düzeylerine, işgücüne yeni dahil olmuş kişilerin özel niteliklerine bakıyor. İnsanların sahip oldukları beceri setini, eğitim durumlarını ve istihdam düzeylerini 5 ayrı yaş grubunda -15 yaş altından 65 yaş üstüne kadar- inceliyor. Ekonomilere sahip oldukları iş gücünün yetenekleri ve eğitim kalitesine göre 100 üzerinden puan veriyor. Onları bu şekilde sıralıyor. Sıralamada ilginç detaylar var. Anlatayım. 

İlk 10’da 7 Avrupa ülkesi 
Öncelikle listeyi Avrupa ülkeleri domine ediyor. İnsanına en fazla yatırım yapan ilk 10 ekonomi arasında Avrupa’dan 7 ülke var. Sıralamaya Asya’dan iki temsilci, Kuzey Amerika’dan ise bir temsilci girmiş. Ortadoğu, Kuzey Afrika, Latin Amerika ya da Sahraltı’ndan hiçbir ülke yok. Listenin zirvesi ise Finlandiya’nın. Finlandiya, tüm yaş gruplarında eğitim, beceri ile ilgili hemen hemen tüm ölçümlerde en yüksek sıralamaya sahip. Şöyle söyleyeyim Finlandiya ilkokulda verilen eğitim kalitesi, gençliğin okuma-yazma oranı ve eğitimli kişilerin iş bulma kolaylığı gibi konularda en yüksek performansı göstermiş. Birinci belli peki ya ikinci, üçüncü sırada hangi ülkeler var? Tüm yaş gruplarında hemen hemen Finlandiya ile aynı performansı gösteren Norveç 2’nci, İsviçre ise 3’üncü sırada. Dördüncü sırada Kanada, 5’inci sırada Japonya var. Listenin sonuncusu Yemen. 124’üncü sırada. Puanı 40.72. Peki, Türkiye’nin durumu nedir? Söyleyeyim. 

Türkiye vasatın biraz üzerinde 
Türkiye, insanının eğitim ve beceri seti açısından 124 ülke arasında 68’inci sırada yer alıyor. Puanı, 100 üzerinden 67.09. Yani vasatın biraz üzerinde. Örneğin Tacikistan, Azerbaycan, Vietnam, Meksika, Malezya ve Yunanistan aldıkları skorlar ile Türkiye’den daha üst basamaklarda yer alıyor.

Eğitim sistemi ortak felsefe, model, strateji ve yönteme dayalı olmalı
TEDMEM Direktörü Prof. Dr. Ziya Selçuk: 2015 Mayıs ayında TEDMEM tarafından yayınlanan Ulusal Eğitim Programı’nda (UEP) eğitimi sistem yaklaşımıyla ele aldık. İşlevsel bir model ortaya koyduk. Bu model, okulu merkeze alan bir yönetim anlayışını ve çocuğun merkezde olduğu biyo-ekosistem yaklaşımını içeriyor. Bir eğitim sisteminin her şeyden önce ortak bir felsefe, kuram, model, strateji ve yönteme dayalı ve toplumsal bir mutabakatın sonucu olması gerek. Böylece tüm parçaları birbiriyle uyumlu bir sistem inşa edilebilecek ve sürdürülebilir bir eğitim geleneği doğabilecektir. Bunun ilk basamağı bu vizyonla siyasi bir kararlılık ortaya koymak ve bu doğrultuda bir yol haritasına dayanan eğitim politikaları geliştirmek olacaktır.