En tehlikeli 'startup': IŞİD

İngilizce’de “startup” kelimesi, yeni kurulan teknoloji şirketleri için kullanılıyor. Kavram, girişimcinin fikir aşamasından; finansman bulma, iş modeli belirleme ve ticarete başlama aşamasına geçtiği süreci ifade ediyor. 
Time ve Fortune dergilerinde makaleleri yer alan Vivienne Walt, Irak Şam İslam Devleti (IŞİD)’i bir startup’a benzetiyor. “IŞİD, dünyanın en korkutucu startup’ı” diyen Walt, IŞİD’in silah ve petrol gelirinin günde 1 milyar dolara ulaştığını söylüyor. 

Walt’ın benzetmesi oldukça ilginç. “Her startup başarılı olmak için finansmana ve pazara ihtiyaç duyar. Haziran ayında Suriye sınırından Irak’a giren IŞİD militanları da ülkenin en büyük ikinci şehri Musul’u ele geçirdiler. IŞİD, bugün cihad dünyasının para babası” yorumlarını yapan Walt, IŞİD’in Musul’daki Irak Merkez Bankası binasından 425 milyon dolara el koyduğunu hatırlatıyor. Nitekim IŞİD’in dünyanın en zengin terörist grubu olduğu; hatta 2001’in El Kaide’sini, bugünün Talibanı’nı geride bıraktığını çok kez okumuştuk. 

Enerji temelli strateji 
Walt’a göre, IŞİD’in yükselişinin en önemli nedeni, petrol gibi çok değerli bir emtiadan yararlanıyor olması. IŞİD, Haziran ayında Musul’u ve Beyci rafinerisini, daha sonra ise ülkenin doğusundaki bazı alanları ele geçirdi. Şu anda Irak petrol rezervlerinin yüzde 17’lik bölümünü kontrolü altında tutuyor. Örgütün büyük petrol sahalarını kontrol altına alması, enerji temelli bir strateji izlediğini ortaya koyar nitelikte. 

Walt, IŞİD’in petrol kaçakçılığı ağını hızla geliştirdiğini ve günde 100 kamyon petrol satışı gerçekleştirdiğini söylüyor. Irak Oil Report (Irak Petrol Raporu) isimli sektör bülteninde yer alan bilgilere göre, her bir kamyon 9 bin dolardan satılıyor. Bu da örgütün günlük kazancının 1 milyon dolara ulaştığı anlamına geliyor. “10 bin savaşçısı olan bir örgüt için hiç de fena bir rakam değil” diyor Walt, IŞİD’in “karlı iş modeli” için. Bu iş modeline yönelik yorumları ise oldukça ilgi çekici: 

Herkes bu işten para kazanıyor 
“IŞİD’in iş modeli şu an için güvenli görünüyor. Irak, OPEC’in en büyük ikinci üreticisi konumunda. Ülkenin güneyinde her gün yaklaşık 3 milyon varil üretim gerçekleşiyor. Öte yandan Bağdat hükümeti örgütün yasadışı petrol ticaretini durdurmak için kendi adına harekete geçecek gibi görünmüyor. Irak, IŞİD’e karşı koymak için dışardan askeri destek bekliyor. Fakat bu sırada, IŞİD’in elde ettiği gelirden herkes faydalanıyor. Iraklı askerler bile!” 

Fortune dergisine açıklamada bulunan Londra merkezli danışmanlık şirketi Carduchi Consulting Yönetici Direktörü Shwan Zulal’in de dediği gibi; “Herkes bu işten para kazanıyor. Petrolü çok ucuza satıyorlar. Dolayısıyla alıcı için çok karlı bir durum oluşuyor. Petrol kamyonlarda taşındığından, anlaşılması da zor. Dolayısıyla uluslararası pazarlara kolaylıkla girebiliyorsunuz.” 

Sonuçta bu yeni şirketin nakit akışı kesintisiz devam ediyor. Herkes bu işten para kazandıkça, daha da devam edecek gibi görünüyor.