Doğal SİT alanlarında HES'e izin yok

ANKARA - Çevre ve Şehircilik Bakanlığı HES projelerine yönelik yeni ilke kararları aldı. Bakanlığın, Doğal SİT Alanlarında Planlanan Hidroelektrik Santralleri (HES) Projelerinin Gerçekleştirilmesine Yönelik İlke Kararları, Resmi Gazete'nin bugünkü sayısında yayımlandı.

Resmi Gazete'de yayımlanan karara göre Ekolojik Temelli Bilimsel Araştırma Raporu sonucunda belirlenen 5 kriterden en az birini bünyesinde bulunduran doğal sit alanlarında HES yapımına izin verilmeyecek.

Doğal SİT alanlarında yapılacak HES Projelerine ilişkin Bölge Komisyonlarına gelen başvuruların değerlendirilmesinde bilimsel temele dayalı karar alma bütünlüğünü sağlamak amacıyla Merkez Komisyonu İlke Kararı alınmasına ihtiyaç duyulduğu belirtildi.

Bu amaçla, şu düzenlemeler gerçekleştirildi: 

"1 - Ekolojik Temelli Bilimsel Araştırma Raporu sonucunda şu kriterlerden en az birini bünyesinde bulunduran doğal SİT alanlarında HES yapımına izin verilmeyecek:

- Bölgesel, ulusal veya dünya ölçeğinde olağanüstü ekosistemleri ve türleri bulunduran,

- Özgün ekosistem yapısına sahip, doğal alanların ekolojik bütünlüğünü sağlayan ve besin zinciri içinde yer alan kritik türleri barındıran,

- Küresel ve ulusal ölçekte dar yayılımlı, kritik, nesli tehdit ve tehlike altında endemik tür veya türlerin üreme ve beslenme alanlarını ihtiva eden, hayati ihtiyaçlarını temin edebileceği uygun yaşama şartlarını sağlayan, göç ve yayılma alanlarını ve göç yollarını ihtiva eden,

- Ekolojik süreçleri, ekosistem hizmetlerini, ekolojik barınakları muhafaza eden, iklim değişikliklerine tampon sağlayan,

- Jeolojik ve jeomorfolojik açıdan istisnai özellikte olan."

2 - Rapor sonucunda, bu özellikleri bünyesinde barındırmayan alanlarda ise HES taleplerine, değerlendirme sonucunda şu şartlarla izin verilebilecek:

- Bölge halkının içme ve tarımsal amaçlı su kullanım ihtiyaçlarının dikkate alınması,

- Ekolojik ihtiyaç debisinin araştırma çalışmasında belirlenerek su yatağındaki biyolojik çeşitliliğin devamını sağlayacak şekilde teminat altına alınması,

- Projelerin balık türlerinin geçişine izin verilecek şekilde düzenlenmesi,

- Proje ile yaban hayvanlarının geçişlerinin engellenmesi halinde uygun geçiş alanlarının oluşturulması."

Mevcut doğal SİT derecelerine göre, doğal SİT alanlarında yeniden değerlendirme yapılıncaya kadar, ilke kararı doğrultusunda birinci maddede belirtilen özellikleri bünyesinde barındırmayan birinci, ikinci ve üçüncü derece doğal SİT alanlarında, ikinci maddede belirtilen şartlar aranacak.

Korunan Alanların Tespit, Tescil ve Onayına İlişkin Usul ve Esaslara Dair Yönetmelik'te tanımlanan kategorilere göre kesin korunacak hassas alanlarda HES projelerine izin verilmeyecek.

Nitelikli doğal koruma alanlarında, birinci maddedeki özelliklerden en az birini barındırması halinde izin verilmeyecek. Bu özellikleri taşımayan alanlarda ise ikinci maddedeki şartların yerine getirilmesi istenecek.

Sürdürülebilir koruma ve kontrollü kullanım alanlarında, ikinci maddedeki şartların yerine getirilmesi halinde izin verilebilecek.

Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge komisyonlarında ekolojik temelli bilimsel araştırma raporunun konusu ile ilgili uzmanların bulunmaması durumunda, biyolojik çeşitlilik konusunda uzman biyologların veya jeologlardan komisyonca görüş alınması gerekecek.

Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge komisyonundan izin verilen alanlarda yapılacak HES projelerinin, alanın topoğrafik yapısı ve peyzaj değerleri dikkate alınarak projelendirilmesi ve bu projeye ilişkin ilgili Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Komisyonu'ndan uygunluk kararı alınacak.