Bütçeyi 12 il kurtardı, 69 il açık verdi
DÜNYA'nın hesaplamasına göre geçen yıl 12 il bütçeye, aldığı harcamadan daha fazla gelir yaratarak toplamda net 175.5 milyar lira katkı sağlarken, aktardığı gelir aldığı harcamanın altında kalan 69 il toplamda 41.1 milyar liralık bütçe açığına yol açtı. B
Abone ol Naki BAKIR
ANKARA - 2011 yılında da başta İstanbul ve Kocaeli olmak üzere 12 il bütçeye, aldığı harcamadan daha fazla gelir aktararak net bazda fazla verirken, aktardığı gelir aldığı harcamanın altında kalan 69 il ise bütçe açığına yol açtı.
DÜNYA'nın hesaplamasına göre, Türkiye'nin ekonomisi en büyük ili olan İstanbul geçen yılın tümünde 295 milyar 862.4 milyon lira olan merkezi yönetim bütçe gelirlerinin 118 milyar 601.8 milyon lirayla tek başına yüzde 40.1'ini sağladı. İstanbul'un 313 milyar 301.8 milyon liralık toplam bütçe harcamalarından aldığı pay ise 15 milyar 164.3 milyon lirayla yüzde 4.8 düzeyinde kaldı. Böylece İstanbul, geçen yıl bütçeye net 103 milyar 437.5 milyon lira katkı sağladı.
Geçen yıl 34 milyar 284.3 milyon lirayla bütçe gelirlerinin yüzde 11.6'sını yaratan, bütçe harcamalarından ise 2 milyar 711.3 milyon lirayla sadece yüzde 0.9 oranında bir pay alan Kocaeli 31 milyar 573 milyon lirayla bütçeye en fazla net katkıyı yapan ikinci il oldu. Bu illeri 21 milyar 468 milyon liralık net katkıyla İzmir, 8 milyar 276.8 milyon lirayla Ankara, 3 milyar 220.5 milyon lirayla Mersin, 2 milyar 563.1 milyon lirayla Bursa, 1 milyar 661.8 milyon lirayla Tekirdağ izledi. Hatay 1 milyar 303.5 milyon, Antalya 1 milyar 93.6 milyon,
Zonguldak 653 milyon, Muğla 158.2 milyon ve Kırıkkale de 50.6 milyon lira ile bütçeye net katkı sağlayan iller arasında yer aldı. Söz konusu 12 ilin yarattığı toplam bütçe geliri 243 milyar 284.3 milyon lirayla toplam gelirlerin yüzde 82.2'sini, bu illere yapılan toplam harcama ise 67 milyar 824.7 milyon lirayla toplam harcamaların yüzde 21.6'sını oluşturdu. Sağladığı gelirle aldığı bütçe harcaması netleştirildiğinde 12 ilin bütçeye toplamda 175 milyar 459.7 milyon lira net katkı sağladığı belirlendi.
Kocaeli 13 verip 1 aldı
Bütçeye sağlanan gelir ve net katkı tutarında İstanbul başı çekerken, il bazında yaratılan bütçe gelirinin o ilin aldığı bütçe harcamasına oranında ise Kocaeli ilk sırada yer aldı. Geçen yıl Kocaeli, aldığı toplam bütçe harcamasının tam 12.6 katı bütçe geliri yarattı. Bu denge İstanbul'da 7.8 kat, İzmir'de 4 kat, Tekirdağ'da 2.7 kat, Mersin de 2.2 kat olarak gerçekleşti. Bursa, Hatay ve Zonguldak bütçeye, aldığı harcamanın 1.7 katı, Antalya 1.4 katı, Ankara 1.3 katı, Muğla ve Kırıkkale 1.1 katı gelir aktardı.
Diğer 69 il ise toplam 34 milyar 600.1 milyon lirayla bütçe gelirinin yüzde 11.7'sini yaratırken, bütçe harcamalarından 75 milyar 682.1 milyon lirayla yüzde 24.2 pay aldı. 69 ilin net olarak 41 milyar 82 milyon lira tutarında bütçe açığı yarattığı belirlendi.
En fazla açık Diyarbakır Van ve Erzurum'dan
2011'de "net" bazda en fazla bütçe harcamasını ise 2 milyar 355.4 milyon lirayla Diyarbakır aldı. Bu ili 2 milyar 11.8 milyonla Van, 1 milyar 580.4 milyon lirayla Erzurum, 1 milyar 293.6 milyonla Şanlıurfa, 1 milyar 121milyon lirayla Elazığ, 1 milyar 73.1 milyonla Hakkari, 1 milyar 72.7 milyonla Samsun, 1 milyar 9.9 milyon lirayla Konya izledi.
2011'de iller bazında en fazla en fazla bütçe açığına ise 2 milyarla 724 milyon lirayla Diyarbakır yol açtı. Bir yılda 898.1 milyon lira bütçe geliri elde edilen bu ile 3 milyar 621.8 milyon liralık bütçe harcaması yapıldı. Bütçeye, aldığından daha az vererek açık yaratan iller içinde Diyarbakır'ı 2 milyar 617.4 milyon lirayla Van, 1 milyar 800 milyonla Erzurum, 1 milyar 498 milyon lirayla Şanlıurfa, 1 milyar 280 milyonla Elazığ izledi. Konya 1 milyar 241 milyon, Trabzon 1 milyar 177 milyon, Samsun 1 milyar 101.5 milyon, Şırnak 1 milyar 80.5 milyon, Sivas 1 miyar 78 milyon lirayla bütçeye en fazla açık yaratan iller arasında yer aldı.
Açığın büyüğü merkezden
Geçen yıl merkezi yönetim bütçe gelirlerinin 17 milyar 978 milyon lirayla yüzde 6.1'i merkezden tahsil edilirken, önemli bölümü faiz, personel ödeneği ve diğer kamu harcamalarına yönelik olmak üzere toplam harcamaların da 169 milyar 795.1 milyon lirayla yüzde 54.2'si merkezden yapıldı. Merkezden yapılan tahsilat ve harcamalarda 151 milyar 817.1 milyon liralık bütçe açığı ortaya çıktı. Bu gelişmelerin sonucunda 2011 yılı bütçe açığı 17 milyar 439.4 milyon lira düzeyinde oluştu. Buna göre 12 ilden kaynaklanan bütçe fazlası, diğer 69 il ile merkezde oluşan açığı önemli oranda kapattı. Bütçe açığı önceki yıla göre yüzde 56.5 küçüldü.