Borsacılar: 10 milyar $'lık arz piyasaya baskı yapacak

Julide YİĞİTTÜRK GÜRDAMAR

İSTANBUL - 2010 yılında İMKB ve SPK öncülüğünde başlayan halka arz seferberliği ile 22 yeni şirketin hisseleri borsada işlem görmeye başlarken furyanın bu yıl da devam etmesi bekleniyor. Yılın ilk aylarında GİP'de işlem görmeye başlayan Berkosan hariç 4 şirket daha halka arz olurken şimdiden yaklaşık 20 şirket halka açılmak için sırada bekliyor. 

İMKB ve SPK bu yıl 30 şirketin halka açılmasını ve 10 milyar doların üzerinde bir büyüklüğü ulaşılmasını bekliyor. Uzmanlar ise bu halka arzlarla uzun vadede piyasanın derinliğinin arttığını kaydederek uyarıda bulunuyorlar; halka arzlar piyasadan para çektiği için kısa vadede endeks üzerinde baskı yaratabilir.

DÜNYA'nın aracı kurumların kurumsal finansman departmanlarından aldığı görüşlere göre, halka arzların piyasada satış baskısı yaratmaması için bir takım unsurların oluşması gerekiyor. Piyasa koşullarının iyi olmasının yanı sıra, özellikle yurtdışına tahsisat oranını yüksek tutan halka arzların piyasadan daha az para çektiği belirtildi.

Ayrıca, halka arzın büyüklüğü ve Emlak GYO gibi iskontolu olmasının da piyasadaki baskıyı azaltacağı ifade edilirken, halka arzların zamanlamasının likidite kaymasını engelleyeceği söyleniyor. Halka arzların sermayenin tabana yayılmasında en önemli faktör olduğunu söyleyen uzmanlar, "Fakat üst üste gelen bu kadar halka arz piyasadan para çıkışını beraberinde getirebilir. Geçmişte de yaşandığı gibi yeni halka arza katılmak isteyen yatırımcı mevcut hissedeki pozisyonunu satıyor. Bu nedenle piyasaya yeni yatırımcının gelmesi çok önemli" dediler. Bu anlamda SPK ve İMKB'nin yatırımcı seferberliği çalışmaları önemli bulunuyor. Halka arz seferberliği ile 2010 yılında 53 bin yeni yatırımcının gelmesiyle yatırımcı sayısı 1 milyon 56 bini geçti.

Özellikle SPK'nın yeni hizmete sunduğu www.yatirimyapiyorum.gov.tr web sitesi yerli yatırımcılara yol gösterirken, Başkan Vedat Akgiray'ın son dönemde ev hanımlarına ve gençlere yönelik seminer verdiği biliniyor.

2011 takvimi yoğun

Halk Yatırım Araştırma Bölümü'nün raporuna göre, en son açıklanan Mey İçki'nin halka arz başvurusu ile birlikte 2011 yılında 8-10 milyar dolar tutarında bir halka arz hacminin İMKB'de gerçekleşmesi muhtemel görülüyor.

Raporda, Mey İçki'nin yüzde 25-28,5 arası bir halka arz oranı ile tahminen 550-625 milyon dolar civarında bir halka arz hacmine ulaşacağı tahmin edilirken, "Mey İçki'nin halka arz başvurusu öncesinde bile 2011 halka arz takvimi oldukça yoğundu. 2011 için tahmin edilen halka arz hacmi her durumda geçmişte gerçekleşen rakamların çok üzerindedir. 2010 yılında gerçekleşen halka arzların toplam hacmi 2.7 milyar dolar düzeyinde iken, 2011 beklentileri, geçmişte gözlenen en yüksek halka arz hacimlerinin bile yaklaşık 2 katı düzeyindedir. Bundan önce en yüksek halka arz hacimleri 2005 ve 2007 yıllarında yaklaşık 5 milyar dolar seviyesinde gerçekleşmiştir" denildi.

2012'de de 5 milyar dolarlık beklenti

Halk Yatırım'ın raporunda ayrıca, İMKB'de 2012 yılında da 5 milyar civarında bir halka arz beklendiğine dikkat çekilirken, Rönesans Gayrimenkul, Ziraat Bankası, Türk Hava Yolları, Enerjisa gibi büyük ölçekli şirketlerin halka arzlarının 2012 yılında gerçekleşmesinin ihtimal dahilinde olduğuna değiniliyor. Raporda şöyle devam ediliyor:

"Bu sebeple 2011'deki halka arzların bazılarının 2012'ye kaydırılması da pek kolay olmayacaktır. Böylece 2011-2012 için tahmin edilen toplam halka arz büyüklüğü 13-15 milyar dolar tutarına yükselebilmektedir. Son 3 ayda yabancı yatırımcıların İMKB'de net 1.9 milyar dolar satış yaptıkları düşünüldüğünde iki senaryo karşımıza çıkmaktadır:

Olumsuz senaryoda, halka arzlarda ısrarcı olunması halinde İMKB'de 2011 yılında beklenen düzeltmenin daha da sertleşmesi, yada daha olumlu senaryoda Türkiye'nin yatırım yapılabilir ülke statüsüne yükselmesi durumunda bile beklenen yabancı fon akışının mevcut hisselerden ziyade halka arzlara yönelmesidir. Her iki durumda da İMKB endeksinin halka arzlar sebebiyle 2011-2012'de baskı altında kalması muhtemeldir."

Piyasa etkisi tahsisata ve zamanlamaya bağlı

Eti Yatırım Araştırma ve Kurumsal Finansman Yönetmeni Adem Özen, "Normal piyasa koşullarında yapılan halka arzların endeks üzerinde baskı kurabilmesi, ancak o halka arzların boyutunun büyüklüğü, halka arza gösterilen talep ve yurtdışı/yurtiçi tahsisat oranlarına bağlıdır" dedi.

Halka arzlara katılımda endeksin bu durumdan etkilenmesinde, yurtiçi tahsisatın büyüklüğü, yeni yatırımcıların piyasaya katılımı, mevcut yatırımcıların bu halka arzlara katılmak için tuttukları hisselerden çıkması, yurtiçi piyasa koşulları, ülkeye giren sıcak para gibi konuların da önem arz ettiğini kaydeden Özen, konuya yönelik şu bilgileri verdi:

"Bu kapsamda, 2009 yılı hariç son beş yıla baktığımızda birincil halka arz büyüklüğünün toplam 10.1 milyar dolar, yıllık halka arz büyüklüklerinin İMKB piyasa değerine oranının ortalama %1 olduğunu görmekteyiz. 2011 yılındaki halka arz programına baktığımızda ise, yaklaşık 4-5 milyar dolarlık bir halka büyüklüğüne ulaşılmasının mümkün olduğu görülüyor.

Bunun yaklaşık %65'inin yurtdışına tahsis edilmesi durumunda yurtiçine ayrılacak kısım 1.4 – 1.7 milyar dolar olacaktır.

Değişik zamanlara yayılabilecek halka arz programı bu tutarın İMKB üzerinde baskı kurmasını engelleyecektir ama bunun şirketler nezdinde bu şekilde planlanması çoğunlukla mümkün olmamaktadır ve gelebilecek talebin büyüklüğüne göre İMKB'de ne kadar geri çekilme yaratabileceği hesap edilememektedir."

4 halka arzdan 347.9 milyon dolar gelir

İMKB'DE bu yıl şirket halka arzlarının hız kazanması beklenirken, Ocak ayında gerçekleştirilen dört halka arzdan 347.9 milyon dolar (548.5 milyon TL) hasılat elde edildi. İMKB'de ocak ayında Hateks Hatay Tekstil, Kiler Alışveriş, Lokman Hekim ve Bizim Toptan Satış Mağazaları'nın halka arzları gerçekleştirildi. Bizim Toptan 252.6 milyon dolar ile bu yılın en büyük halka arzı oldu. İMKB'de 2010 yılında 22 şirket halka arzı gerçekleştirilirken, bu halka arzlardan yaklaşık 2.14 milyar dolar (3.1 milyar TL) hasılat elde edildi.

Emlak Konut GYO yaklaşık 722.5 milyon dolar hasılat ile Türkiye'de 2010 yılının en büyük halka arzı oldu. Emlak Konut'u 435.5 milyon dolar ile Koza Altın, 288.8 milyon dolar ile Torunlar GYO izledi. Başvuru sürecini başlatan şirketlerin yanı sıra, Doğuş Holding, THY, Türk Telekom gibi şirketlerin olası ikincil halka arzlarının gerçekleşmesiyle halka arzlardan sağlanacak gelirin 8-10 milyar dolar aralığına ulaşabileceği tahmin ediliyor.

Piyasa koşulları uygun olması durumunda 2011'de halka arzı değerlendireceğini belirten şirketler arasında Ağaoğlu Grubu da bulunurken Aksa Enerji'nin de ikincil halka arzı bu yıl içinde gerçekleşebilir.