Başbakan, İTO'ya sert çıktı

Dilek GÜNGÖR

SAO PAULO - Devlet Bakanı Zafer Çağlayan ile İstanbul Ticaret Odası (İTO) Başkanı Murat Yalçıntaş arasında şehit okulları ile başlayan gerilim Brezilya'da ipleri koparma noktasına getirdi.

Mart 2009'dan beri iki isim arasında esen soğuk rüzgarlar, İTO'nun düzenlediği Brezilya'daki 1. Türk İhraç Ürünleri Sergisi'nde yetki krizi olarak kendini gösterdi. Çağlayan'a bağlı Dış Ticaret Müsteşarlığı (DTM) İTO'nun sergi teşviki başvurusunu son anda onayladı.

İTO Başkanı Murat Yalçıntaş, 151 Türk firmasının katıldığı sergiye 'ailevi' nedenlerle katılmadı. Çağlayan, Yalçıntaş'ın sergiye katılmamasını "Gelmemesi ayıp" diyerek eleştirdi. İTO adına sergiye katılan yönetim kurulu üyeleri ise "DTM rol çalıyor" dedi. Serginin açılışına kabineden 6 bakanla çıkarma yapan Başbakan Recep Tayyip Erdoğan da Yalçıntaş'ın Brezilya'ya gelmeyişine "İTO'ya kızgınım" diyerek tepki gösterdi. Brezilya'nın Sao Paulo kentinde 26-29 Mayıs tarihleri arasında düzenlenen sergi gergin başladı. İTO'nun uzun zamandır hazırlığını yaptığı ve 2 milyon dolarlık bütçe ayırdığı sergiye Başbakan Erdoğan'ın fırçası ile Yalçıntaş-Çağlayan kavgası damga vurdu. Aralarında Çimsa, Ekinciler Demir Çelik, Çilek Mobilya gibi 151 firmayı Brezilya'ya getiren İTO'yu sergide 4 yönetim kurulu üyesi temsil etti. İTO Başkanı Murat Yalçıntaş ise Türk firmalarını MERCOSUR bölgesi ile buluşturan sergiye katılmadı. Bir dizi temasta bulunmak üzere Brezilya'ya gelen Başbakan Erdoğan, sergiyi ziyareti sırasında Yalçıntaş'ın olmamasına şaşırdı.

Çağlayan:Sergiye gelmemesi ayıp

Yalçıntaş'ın sergiye katılmayacağını salona gelişinde öğrenen Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, İTO Başkan Yardımcısı Dursun Topçu'ya Yalçıntaş'ın Brezilya'ya neden gelmediğini sordu. Topçu'nun "Sayın başkanımız ailevi nedenlerden dolayı sergiye katılamadı" şeklindeki açıklaması üzerine Erdoğan, "İTO'ya kızgınım" dedi.

Sergi açılışı boyunca İTO heyetine mesafeli davranan Erdoğan, ürünlerini sergileyen birkaç firmanın standına uğradıktan sonra sergiden ayrıldı. Erdoğan ile birlikte sergiyi gezen Devlet Bakanı Zafer Çağlayan ise Yalçıntaş'ın yokluğuna "Sergiye gelmemesi ayıp" diyerek tepki gösterdi. Başbakan'ın ve Çağlayan'ın tepkisine şaşıran İTO üyeleri ise "Bir süredir DTM ile İTO arasında yetki krizi var. DTM bizden rol çalmaya uğraşıyor" değerlendirmesinde bulundu. Açılış sonrasında İTO üyeleri Başbakan Erdoğan'ın söylediklerini telefonla Yalçıntaş'a bildirdi.

Önce okul sonra teşvik gerginliği

Brezilya'daki sergide yetki kavgasına dönüşen Çağlayan-Yalçıntaş gerilim geçen yıl mart ayında yaşanan 'okul çatlağı' na dayanıyor. O dönemde, İTO'nun şehitlerin adını taşıyan 10 ilköğretim okulu yaptırmasına Ankara Sanayi Odası (ASO) karşı çıkmış, TOBB'a 'okul yaptırma konusunda görüş' sormuştu. İki taraf arasındaki kavga, Brezilya'daki sergide yeni bir boyut daha kazandı. Brezilya'daki sergi için teşvik almak üzere 3 ay 17 gün önce DTM'ye başvuran İTO, DTM'den "4 ay önce başvurmanız gerekiyordu. Teşvik veremeyiz" yanıtını aldı.

Bunun üzerine bakanlığa yazı yazan İTO yönetimi, 7 Mayıs'ta fuar teşviklerine ilişkin yayınlanan yönetmelik değişikliğini hatırlatarak, izinlerin bir an önce çıkmasını talep etti. DTM fuara 1 hafta kala teşviklere onay verdi. Öte yandan serginin maliyetine ilişkin her iki taraftan farklı açıklamalar geldi. DTM serginin yüzde 70'inin kendileri tarafından karşılandığını söylerken, İTO ise 2 milyon dolara mal olan sergi için DTM'den alınan desteğin yüzde 20'yi aşmadığını belirtti.

Yalçıntaş: DTM red cevabı verdi

Sergiye katılmadığı için tepki gören Yalçıntaş ise, sergiden iki gün önce yakın bir aile mensubunun sağlık sorunu nedeni ile gelişini iptal ettiğini ve bu durumu Başbakan Erdoğan'ın özel kalemine bildirdiğini, Bakan Çağlayan'ı ise aramaya gerek görmediğini söyledi.

Bugüne kadar 5 yıllık İTO Başkanlığı döneminde uluslararası öneme sahip tüm etkinliklere bizzat katıldığına işaret eden Yalçıntaş, "Benim duruşum 5 yıldır ortada. Bugüne kadar hiçbir devlet yetkilisine saygıda kusur etmedim, görevimin başında oldum. Acaba gelemeyişimin haklı bir sebebi var mı diye düşünülmez mi? İnsanın aklına kötü bir şey olabileceği gelmez mi? Sayın Bakan gelmeyişimin arkasında kötü bir niyet aradıysa çok üzülürüm. Allah kimsenin yakınını hasta etmesin" diye konuştu. Başbakan Erdoğan ile aralarında hiçbir problemin olmadığını ileten Yalçıntaş, "Sayın Başbakan Türkiye'ye döner dönmez kendisini bizzat bilgilendireceğim" dedi. Serginin yapılışı sırasında ilk olarak Büyükelçilik ve Dış işleri yetkilileri ile temasta bulunduklarını söyleyen Yalçıntaş, "DTM o yüzden mi sergiyi ilk başta reddetti" sorusuna "Buna ihtimal bile vermek istemiyorum" yanıtını verdi.

İTO bilboard'la tanıtım yaptı, 500 bin kişiye mail attı

- İTO bilboardlar, radyo ve gazete reklamları ile tanıtıma 281 bin dolarlık bütçe ayırdı. Güney Amerika genelindeki ticari kuruluşlara 500 bin e-mail yollandı. Sergiye Güney Amerika'dan katılmak 12 bin 500 başvuru oldu. Sergi kapsamında 3 gün boyunca 1250 iş görüşmesi yapılması bekleniyor.

- Çilek Mobilya, Brezilya'nın ünlü mağazalar zinciri Etna ile anlaştı. Çilek Mobilya İş Geliştirme Yöneticisi Okan Çekmegeli, Etna ile yapılan anlaşma gereğince, 70 mağazada Çilek ürünlerinin satılacağını duyurdu. Bu anlaşma ile Güney Amerika'daki satış noktası sayısının 100'e çıkacağını belirten Çekmegeli, toplam ihracatlarının yüzde 20'sini Latin Amerika'ya yaptıklarını belirtti.

- 5 yıldan bu yana Brezilya'ya beyaz çimento ihracatı yapan Çimsa'nın Genel Müdür Yardımcısı Hüseyin Özkan, "Geçen yıl 6 milyon dolarlık ihracat yaptık. Bu yıl ihracatımızı 8 milyon dolara çıkarmayı hedefliyoruz" dedi. Özkan, Balkanlar, Ortadoğu ve Kuzey Afrika pazarlarında yatırım fırsatlarını araştırdıklarını iletti.

- 2 yıl önce 5 milyon dolar ile Brezilya'da otobüs ve kamyonlara hava süspansiyon sistemleri üretimine başlayan ı Aktaş Grup'un sahibi Şahap Aktaş, 3 yılda yatırımlarını 15 milyon dolara çıkaracaklarını bildirdi. Bununla yıllık üretim kapasitelerinin 250 binden 1 milyon adede çıkacağını vurgulayan Aktaş, Bulgaristan'a 6 milyon euro, Çin'e 12 milyon dolara fabrika kurduklarını, 2011'de de Rusya'ya yatırım planladıklarını söyledi.

- Geçen yıl Brezilya'ya ihracata başlayan Ekinciler Demir Çelik İhracat Müdürü Kerem Vaizoğlu, "40 milyon dolar olan ihracatımızı bu yıl 60 milyon dolara çıkarmayı hedefliyoruz" dedi. Varoşlarda yaşayan halka Brezilya'nın TOKİ'sinin ev projesi yapmaya başladığını dile getiren Vaizoğlu, "Tüketimde ciddi artışlar bekliyoruz. Ayrıca dünya kupası burada olacak. Bunlar Türk müteşebbisler için fırsat yaratacaktır" diye konuştu.

- Türkiye'de polieten, silikon, akrilik, japon yapıştırıcı üreten ve yaklaşık 40 ülkeye, 60 milyon dolarlık ihracat yapan Akkim Yapı Kimyasalları Bölge Satış Müdürü Sadullah Altuntaş, Brezilya'da ofis kurmayı düşündüklerini belirterek, "Burada yılda 1 milyon dolar ciro yakalamayı umut ediyoruz" dedi. Brezilya'ya ihracatın zor olmadığını vurgulayan Altuntaş, rakipleriyle fiyat konusunda rekabet edebildiklerini söyledi.

- Standının duvarına Başbakan Erdoğan ile Brezilya Devlet Başkanı Lula da Silva'nın fotoğrafını asan süs eşyaları ve takı üreticisi Palmiye firmasının sahibi İbrahim Zamur, Başbakan Erdoğan'ın eşi Emine Erdoğan ile anne tarafından kuzen olduklarını belirtti. Ürünlerini 2005 yılından bu yana Brezilya'ya gönderdiklerini söyleyen Zamur, "Yılda 2 konteyner yaklaşık 500 bin dolarlık mal gönderiyoruz. En çok nazar boncuğu satıyoruz" dedi.

- Sergide Başbakan Erdoğan ve kızı Sümeyye Erdoğan'ın en çok ilgi gösterdiği stant ise Şahnaz Tasarım oldu. Şahnaz Tasarım'ın sahibi Şahnaz Yıldız, standı gezen Başbakan Erdoğan'a özel Türk işi lale tablosu, Sümeyye Erdoğan'a ise el işlemeli yatak örtüsü hediye etti. İstanbul Bakırköy'de atölyeleri olduğunu söyleyen Yıldız, 100 ev hanımına iş olanağı sağladıklarını belirtti.