Baharat ve şifalı bitkide fiyat patladı

DERYA EĞRİCAN GÜLEÇ

MERSİN - Geçen yıl ithal baharat kalemlerinde yaşanan aşırı fiyat yükselişi bu yıl yerli ürünlere de sıçradı. Çemen, çörekotu, kişniş, rezene ve sumakta yüzde 100’e varan, karabiber de ise son 1-2 ayda yüzde 30-40’lara varan fiyat artışları yaşandı. Sorun yalnızca yerli üretimde değil, ithal ürünlerin de sıkıntısı sürüyor. Başta Avrupa olmak üzere tüm dünyada baharat ve şifalı bitkiler talebi sağlıklı yaşam trendi ile artıyor. Ancak dünyanın önde gelen baharat üreticisi Uzakdoğu ülkelerinin ellerinde geçen yıldan kalma yeterli stok bulunmaması nedeniyle mal yetiştirmekte zorlanılıyor, talep karşılanamıyor. Çemen, kimyon, ıhlamur, sumak, mahlep, kişniş ve rezene gibi birçok üründe yetersiz üretim ve kuraklığın sonucunda verimdeki gözle görülür düşüşten dolayı stok sıkıntısı yaşanmaya başladı. Bu durum piyasadaki arz-talep dengesini bozması ciddi fiyat artışları da beraberinde geldi. Yalnızca kuraklık değil, ürünlerin zamanında toplanmaması da özellikle şifalı bitkileri olumsuz etkileyip fiyat artışlarına neden oldu. 

Birleşmiş Aktarlar ve Baharatçılar Derneği (BAKDER) Başkanı Murat Top, kuraklığın etkisiyle tüm ürünlerde rekolte düşüklüğü yaşandığını, buna endemik bitkilerde bir de toplayıcı sorunu eklendiğini söyledi. Babadan, dededen ürün toplayan kişilerin artık toplayıcılık yapmamaya başladığını, eskiden 10-20 toplayıcı ürün arz ederken bu rakamın 3-4’e düştüğünü söyleyen Top, bitkinin doğup toplanamadan ölmesinin sıkıntısını yaşadıklarını vurguladı. Ürün azlığına bir de ürünün toplanmaması eklenince fiyatların arttığını belirten Top, “Özellikle kış aylarında en çok talep edilen ıhlamuru ele alacak olursak kilosu 100 TL civarında satılmaya başladı. Etin kilosunun neredeyse 4 katı. Bundan 2 yıl önce kilosunu 50 TL’ye satıyorduk. Rekolte ve toplama sıkıntılarının eklenmesiyle fiyatlar yüzde 5-10 artacakken yüzde 35-40 artıyor ” şeklinde konuştu. 

Gıda fiyatlarının artmasında baharatın rolü var

BAKDER Yönetim Kurulu Üyesi Tevfik Dönmez de enflasyonun yükselmesinde gıda fiyatlarının; gıda fiyatlarında görülen artışta da kuruyemiş ve baharatın önemli rol oynadığını söyledi. Bir önceki yıldan fiyatları aşırı yükselen ithal baharat ürünlerine, bu yıl yerli ürünlerin de eklendiğini vurgulayan Dönmez, “Yurt geneli ve dünyada yaşanan kuraklık, zamansız yağış, sel, don ve fırtına gibi olumsuz hava şartları nedeniyle gıda ürünlerinin büyük bölümü zarar gördü. Geçen yıl birçok ürün piyasaya yeterince arz edilemedi. Olumsuz hava koşullarının bu yıl da devam etmesi sonucu taleplerin zamanında karşılanmasında bu yıl da sıkıntılar yaşandı” diye konuştu. Geçen yıl fiyatlardaki yükseliş nedeniyle mal tedarik etmekte ve stoklarda ciddi sıkıntılar yaşandığını anlatan Dönmez, bu durumun sektörde alım gücünü de düşürüp bazı ürünlerde boşluklar meydana getirdiğine dikkat çekti. Geçen yılın sıkıntısının bu yıla da yansıdığınını vurgulayan Dönmez, "Çiftçi zarar görünce pek çok ürünü ekmedi. Bu ürünlerin başında da çemen, kişniş, mahlep, sumak ve kimyon geldi" dedi. Dönmez, çemen, çörekotu, kişniş, rezene ve sumakta yüzde 100’e varan, karabiber de ise son 1-2 ayda yüzde 30-40’lara varan fiyat artışları yaşandığını söyledi. Son 2 yıldır devam eden olağanüstü hava şartlarının Akdeniz ve Ege’deki şifalı otların da fiyatlarının yükselmesine neden olduğunu anlatan Dönmez, Türkiye’de gıda sektörünün önemli kalemleri arasında yer alan baharatlar konusunda önlem alınmamasından ve bakanlığın bu alanda yeterli planlama yapmamasından şikayetçi oldu.