Ankara'nın metrosunu neden biz yapmıyoruz?

Özüm ÖRS

ANKARA - Ulaştırma Bakanlığı'nın belediyelerin raylı sistem projelerini üstlenmesinin ardından milyarlarca liralık projelerde ihale süreçleri de başlıyor. Devam eden inşaatlara şu ana kadar 850 milyon liranın harcandığı ve toplam 3 milyar 40 milyon liralık harcamanın daha öngörüldüğü Ankara'da üç bölümün ihalesi sırasıyla 22, 23 ve 24 Haziran'da yapılacak. Halen insansız hava araçlarına parça üretimi yapan, mayınlı arazilerin temizlenmesi konusunda görev bekleyen irili ufaklı 5 bin KOBİ'nin faaliyet gösterdiği OSTİM, metroda yüzde 70 offset uygulanmasını istiyor. OSTİM Vakfı Yönetim Kurulu Üyesi Doç. Dr. Sedat Çelikdoğan, yüzde 70'lik offset uygulanması halinde OSTİM'in gelişimini ikiye katlayacağını söyledi.

"Ankara sanayisi kazanacak"

Bünyesinde 5 bin civarında KOBİ'yi barındıran ve savunma sanayii başta olmak üzere iş makineleri, enerji ve medikal sektörlerinde yapılan üretimle milyarlarca dolarlık dövizin Türikye'de kalmasını sağlayan OSTİM, potansiyelini 2 milyar dolarlık metro projelerinde kullanmak istiyor.

Haziran ayında Ankara'da metro ile ilgili 3 adet ihale olduğunu kaydeden OSTİM Vakfı Yönetim Kurulu Üyesi Doç. Dr. Sedat Çelikdoğan, bu sistemlerin yapımında yüzde 70 yerli katkı payı olması ve offset sisteminin kullanılması gerektiğini belirtti. OSTİM olarak offsetin yüzde 70 yerlilik payını karşılayabilecek kapasiteleri bulunduğunu dile getiren Çelikdoğan, "Ankara Metrosu'nda yüzde 70 offset verilirse sadece OSTİM değil, Ankara sanayisi çok şey kazanacaktır. Milyar dolarlar burada kalacaktır. İstihdam oranı birden değişecektir" dedi.

"İhaleler aceleye getiriliyor"

Türkiye'de bu tür projelerde ihalelerin acele açıldığını ve yapım kapasitesi olan şirketlerin çeşitli sebeplerle ihaleye giremediğini belirten Sedat Çelikdoğan, "İhaleyi alanlar da genelde hep yabancı firmalar olur. İstanbul, Ankara, İzmir tüm metroları yabancılar kurmuşlardır" dedi. Çelikdoğan, bu zamana kadar genellikle 'yurtdışından alayım, kaliteli olsun, çok çabuk tamamlayayım, seçimlerde oy alayım' düşüncelerinin hâkim olduğunu kaydetti.

Gelişmiş ülkelerde ihtiyaçların yıllar öncesinden belirlendiğini ve firmalara bununla ilgili bilgi verildiğini belirten Çelikdoğan, ihaleyi yurtdışı firmalara verme konusunun Türkiye'de halen devam ettiğini ve bu şekilde işsizliği azaltmanın mümkün olmadığını söyledi.

Bu ay içinde Ankara'da 3 hattın ihalesi yapılacak. 22 Haziran'da Kızılay-Çayyolu ihalesi, 23 Haziran'da Batıkent-Sincan hattı ihalesi, 24 Haziran'da ise Tandoğan-Keçiören hatları ihaleye çıkarılacak. Bu hatların inşaatları biteli 5 sene olduğunu kaydeden Çelikdoğan, şu ana kadar hiç destek almadıklarını, sadece belediyelerin değil hükümetlerin de bakışının değişmesi gerektiğini ifade etti.

OSTİM yapmaya hazır

Yapılacak ihalelerde yüzde 70 yerli katkı payının şart koşulması gerektiğinin altını çizen Çelikdoğan, sorunun eğer Ar-Ge yolu ile çözülemiyorsa offset sistemi ile çözmesi gerektiğini vurgulayarak "OSTİM'in hazırlığı zaten var. Biz 1998-2000 yıllarında bu konuyla ilgili Ankaray sistemiyle metro sistemiyle çalıştık ve onların 80 kalem yedek parçasını yaptık. Bunlar önemli kalemler. Ayrıca o sırada Ankara metrosunda 3'lü bir vagon hasarlı idi. 'Bunları tamir edebilir misiniz' dediler, ettik. Vagonları aldık, tamamen düzelttik ve hatta koyduk.

Bunlar hâlâ çalışmaktadır. Onlara hem komple aracı yapabileceğimizi hem de parçaları yapabileceğimizi gösterdik ve ihalelerine girip çok işlerini yaptık" dedi. OSTİM'de17 ayrı sektörde üretim yapan firmaların bulunduğunu kaydeden Çelikdoğan, OSTİM olarak offsetin yüzde 70 yerlilik oranını karşılayabileceklerini söyledi.

Üç büyük ildeki metro inşaatları 10 milyar liralık yatırım bekliyor

Ankara Metrosu'nun yapım işinin Ulaştırma Bakanlığı'na devredildiği mayıs ayında seçim dönemi Ulaştırma Bakanı Mehmet Habib Soluk, Türkiye'de toplam 165 km metro hattı yapılacağını ve bunun da 44 km'sinin Ankara'da olduğunu söyledi. İstanbul, İzmir ve Adana Büyükşehir Belediyelerinin de devir talebinde bulunduğunu söyleyen Soluk, sadece Ankara projesinde 3 milyar 40 milyon liralık harcama yapılacağını bilgisini verdi.

Metro inşaatlarına Ankara 828 milyon lira, İzmir 500 milyon lira harcama yaptı. İstanbul'da ise inşaatı devam eden metroların tamamlanabilmesi için 5 milyar liradan fazla para harcanması gerektiği hesaplanıyor. Üç ilde metroların tamamlanabilmesi için toplam harcama tutarı bugünkü fiyatlarla 10 milyar lira olarak ifade ediliyor. Metro inşaatlarını bugüne kadar ağırlıklı olarak Kanada, Avusturya ve Almanya'dan firmalar üstlendi.

Savunma sanayiinde yerli katkı oranı yüzde 52.1

Savunma sanayiinde en bilinen stratejik hedeflerden olan ve 2007'de konulan, toplam savunma harcamalarının yarısının yerli imkanlarla karşılanmasına yönelik hedef geçen yıl aşıldı. Savunma Sanayii Müsteşarlığı, 2010 yılı sektör ciro hesaplamalarına göre, savunma ihtiyaçlarını yerli imkanlarla karşılama oranının yüzde 52.1 olduğunu açıklamıştı.

Öte yandan halen kamu ihale mevzuatına göre ihalelere katılan yerli şirketlere yüzde 15 fiyat avantajı sağlanıyor. Ancak konuyla ilgili Başbakan Erdoğan imzasıyla Resmi Gazete'de yayımlanan 4 genelge bulunmasına rağmen, pratikte bürokratlar bu avantajı kullandırmıyor.