Anayasa değişikliğinde ilk ret

ANKARA - TBMM Genel Kurulunda, Anayasa değişikliği görüşmelerinin 2. turunun ikinci gününde teklifin 7 maddesi görüşüldü. Öngörülen beşte üç çoğunlukla (330) kabul oyu alamayan parti kapatmayla ilgili 8. madde reddedildi.

TBMM Genel Kurulu, Anayasa değişikliği teklifine ilişkin 2. tur görüşmelerinin ikinci gününde saat 12.00'de toplandı. TBMM Başkanı Mehmet Ali Şahin başkanlığında toplanan Genel Kurulda, yapılan yoklamada toplantı yeter sayısına ulaşılmasının ardından gündeme geçildi.

Görüşmelerde 7 madde gizli oylamaya sunuldu. 7-9-10-11-12-13. maddeler, 335-340 arasında, referandum aralığında kabul edildi. 327 oy alan 8. madde ise beşte üç çoğunluğun (330) altında kaldığı için reddedilmiş sayıldı.

Birleşimi yöneten Şahin, 8. maddeye ilişkin gizli oylama sonucunu açıklarken, "İlgili madde öngörülen beşte üç çoğunlukla (330) kabul oyu alamadığından reddedilmiştir" dedi.

Teklifin 8. maddesi ile Anayasa'nın "Siyasi Partilerin Uyacakları Esaslar" başlıklı 69. maddesinde parti kapatmayı zorlaştırıcı hükümler getiriliyor; parti kapatma davası açılması TBMM'nin iznine bağlanması öngörülüyordu.  

Gizli oylamaya ilişkin tasnif işlemi, iki kez yapıldı. Teklifin 8. maddesinin yeterli oyu alamayarak reddedilmesi, CHP ve MHP grubundaki milletvekillerince sevinçle karşılandı.  

Her maddede yaklaşık 50 değişiklik önergesi verildi. İçtüzük gereğince çekilen kura sonucu belirlenen 7 önerge işleme alındı, milletvekilleri bu önergeler üzerinde konuşma yaptı.

8. madde sonrası sohbet

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, gizli oylamada sıra İstanbul'a gelince Genel Kurul salonuna girdi ve oyunu kullandı. Erdoğan, oyunu kullandıktan sonra, bazen makamına geçti, bazen de kuliste ve bahçede milletvekilleriyle sohbet etti.

Başbakan Erdoğan, teklifin 8. maddesinin reddedildiğini, bahçede bir grup milletvekiliyle sohbet ederken öğrendi. Yanına gelen grup başkanvekilleriyle durum değerlendirmesi yapan Erdoğan, daha sonra 9. maddenin oylaması için Genel Kurula geçti. Erdoğan, oy verme sırasının İstanbul'a gelmesini beklerken, AK Parti'nin arka sıralarında Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Cemil Çiçek, AK Parti Grup Başkanvekili Bekir Bozdağ ve Adalet Bakanı Sadullah Ergin ile sohbet etti.

Erdoğan, kuliste otururken, AK Parti Kocaeli Milletvekili Osman Pepe'nin değişiklik önergesi üzerinde konuşma yapmak için kürsüye gelmesi üzerine, televizyonun sesini açtırarak dinledi.

CHP ve BDP milletvekilleri 2. tur görüşmelerde önergeler üzerinde konuşurken oylamalara katılmadı.  BDP milletvekilleri, gizli oylamaya geçilirken Genel Kuruldan ayrıldı.

1. tur oylamaları baştan sona izleyerek oy kullanan MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli, 2.turun, dün olduğu gibi bugünkü görüşmelerine de katılarak oyunu kullandı. Dün teklifin 1. maddesinin görüşmelerini izleyen CHP Genel Başkanı Deniz Baykal ise bugünkü görüşmelere katılmadı.  

Birleşimi yöneten Meclis Başkanı Mehmet Ali Şahin, milletvekillerini, kurallara uymaları konusunda sık sık uyardı.

AK Parti Grup Başkanvekili Mustafa Elitaş, 11. maddenin gizli oylamasının yapıldığı sırada söz alarak, bazı milletvekillerine verilen zarfların içinde oy pusulası çıktığını söyledi. Bunun üzerine Meclis Başkanı Mehmet Ali Şahin, milletvekillerine zarf ve pulları veren Başkanlık Divanı üyeleri ve görevlilerin, zarfları verirken boş olduğuna dikkat etmelerini, milletvekillerinin de zarfların boş olduğundan emin olarak almaları konusunda uyarıda bulundu. 

Oylama sonuçları

Genel Kurulda, Anayasa değişikliği teklifinin 1. ve 2. tur görüşmelerinde maddelere ilişkin sonuçlar şöyle:

.                           1.   tur oylama -   2. tur oylama

Madde kapsam ve Anayasa maddesi, katılan, madde kapsam ve Anayasa maddesi katılan, kabul, ret, diğer, katılan,kabul, ret diğer, sonuç

1.Md Eşitlik ilkesi 

Md.10

  407  336  70   1   408  332  75   1  Kabul

2.Md Kişisel veriler

Md.20

  405  337  68   -   408  334  72   2  Kabul

3.Md Yurt dışına çıkma yasağı - Md.23  408  337  71   -   407  335  71   1  Kabul

4.Md Ailenin korunması ve çocuk hakları -Md.41  408  336  69   3   408  338  69   1  Kabul

5.Md 1'den fazla sendika üyeliği - Md.51  405  333  70   2   409  335  70     4  Kabul

6.Md Memura toplu sözleşme - Md.53  408  336  70   2   409  338  71   -  Kabul

7.Md Dayanışma grev ve lokavtı hakkı-Md.54  408  335   69   4   409  337  71   1  Kabul

8.Md Parti kapatma zorlaşıyor-Md.8  414  337  72   5   410  327  76    7  Ret

9.Md Kamu denetçiliği kurumu-Md.74  406  334  70   2   409  340  69   -   Kabul

10.Md Kapatma kararı ve vekillik-Md.84  408    335  70   3   409  335  73   1   Kabul 

11.Md TBMM Başkanlık Divanı-Md.94  409  338  70   1   408   336  70   2  Kabul

12.Md YAŞ kararlarına yargı yolu-Md.125  408  336  70   2   409   338  69   2  Kabul

13.Md Toplu sözleşme hakkı-Md.128 408  338  70   -   409  339  70   -  Kabul

İçtüzük hükümleri

TBMM İçtüzüğüne göre, Anayasa değişikliği teklifinin 2. tur görüşmelerinde, maddeler üzerinde konuşma yapılamıyor. Ancak, maddeler üzerinde değişiklik önergesi verilmiş ise o önerge üzerinde milletvekillerinin konuşma hakkı bulunuyor. 2. turda da maddelerin yanı sıra teklifin tümüyle birlikte toplam 31 gizli oylama yapılacak.

Teklifin kabulü, Meclisin üye tam sayısının beşte üç çoğunluğunun (330) gizli oyuyla mümkün oluyor. 

Cumhurbaşkanı, Anayasa değişikliklerine ilişkin kanunları bir daha görüşülmek üzere TBMM'ye geri gönderebiliyor. Meclis, geri gönderilen kanunu, üye tam sayısının üçte iki çoğunluğuyla aynen kabul ederse Cumhurbaşkanı bu kanunu halkoylamasına sunabiliyor.

Meclisin üye tamsayısının beşte üçü (330) ile üçte ikisinden (367) az oyla kabul edilen Anayasa değişikliği hakkındaki kanun, Cumhurbaşkanınca Meclise iade edilmediği takdirde, halkoylamasına sunulmak üzere Resmi Gazetede yayımlanıyor. 

Anayasa hükümlerine göre, "Doğrudan veya Cumhurbaşkanının iade üzerine, Meclis üye tam sayısının üçte iki çoğunluğuyla kabul edilen Anayasa değişikliğine ilişkin kanun veya gerekli görülen maddeleri Cumhurbaşkanı tarafından" halkoyuna sunulabiliyor. Halkoylamasına sunulmayan Anayasa değişikliğine ilişkin kanun veya ilgili maddeler Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giriyor. 

TBMM Genel Kurulu, saat 15.00'de toplanarak, Anayasa değişikliği teklifinin 2. tur görüşmelerine 14. maddeden itibaren devam edecek. Alınan karar gereğince Genel Kuruldaki görüşmeler gece yarısına kadar sürecek.

ANKARA - TBMM Genel Kurulunda, Anayasa değişikliğinin 2. turunda, teklifin 7. maddesi 71 ret oyuna karşı 337 oyla kabul edildi.  Teklifinin 8. maddesiyse 327 kabul ve 76 ret oyu alarak düştü. 9. madde 340 oyla kabul edildi.

8. madde

TBMM Genel Kurulunda, Anayasa değişikliği teklifinin 8. maddesineyse 327 kabul ve 76 ret oyu verildi. TBMM Başkanı Mehmet Ali Şahin, ''İlgili madde öngörülen beşte üç çoğunlukla (330) kabul oyu alamadığından reddedilmiştir'' dedi.

Teklifin 8. maddesi ile Anayasa'nın "Siyasi Partilerin Uyacakları Esaslar" başlıklı 69. maddesinde parti kapatmayı zorlaştırıcı hükümler getiriliyor; parti kapatma davası açılması TBMM'nin iznine bağlanması öngörülüyordu. 

Oylar ikinci kez sayıldı

Birinci turda, 8. maddenin gizli oylamasına 414 milletvekili katılmış; oylamada 337 kabul, 72 ret oyu kullanılmış; 5 milletvekili çekimser kalmıştı.

Bu arada, gizli oylamaya ilişkin tasnif işlemi herhangi bir karışıklığa neden olmamak için iki kez yapıldı. Oyların ikinci sayımında da Anayasada öngörülen beşte üç çoğunluğun altında kabul oyları çıktığı belirlendi.

Öte yandan, Anayasa değişikliği teklifinin 8. maddesinin yeterli oyu alamayarak, reddedilmesi CHP ve MHP grubundaki milletvekillerince sevinçle karşılandı.  

Hitler tartışması

TBMM Genel Kurulunda, Anayasa değişikliği teklifi üzerindeki görüşmelerde, "Hitler benzetmesi" ile ilgili tartışma yaşandı.

Genel Kurulda, Anayasa değişikliği teklifinin 2. tur görüşmeleri sürüyor. Teklifin 7. maddesinin görüşmelerinde söz isteyen Tunceli Bağımsız Milletvekili Kamer Genç, Tunceli'deki terörist saldırıyı kınadığını, şehit olan ve yaralanan askerler için büyük bir acı duyduğunu ifade etti.

TBMM Başkanı Mehmet Ali Şahin'in, oturumları yönetirken sergilediği tutumu eleştiren Genç, bazı gazetelerde, Şahin'in, kendisine yönelik olarak, "kafayı çekmiş gelmiş" şeklinde ifade kullandığı yönünde haberler çıktığını belirterek, "Bizi kamuoyunda küçük düşürmek istiyor" dedi.

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın, "İnönü'yü Hitler'e benzettiğini" öne süren Genç, "İnönü'yü Hitler'e benzetene ağzının payını vermeyelim mi?' diye konuştu.

Genç'in konuşmasının üzerine söz alan AK Parti Grup Başkanvekili Mustafa Elitaş ise Genel Kuruldaki kürsünün, "şov yapma kürsüsü" olmadığını belirtti. Kamer Genç'in konuşmasının içeriğinin hakaret, yalan ve iftiralarla dolu olduğunu ifade eden Elitaş, "Sayın Başbakan'ın yaptığı konuşmayı, eleştirmek konusunda ne senin hakkın var ne de haddin var" ifadelerini kullandı.

Başbakan Erdoğan'a yönelik eleştirileri irdeleyen Elitaş, "Milletin yüzde 47'lik oyla zirveye getirdiği bir partinin genel başkanı hakkında, yakışıksız bir şekilde, faşizan bir partinin genel başkanı ile bağlantı kuruluyorsa, verdiği cevaplar karşısında da her türlü siyasi kişiliğin eleştirilmesini beklemek mecburiyetindesiniz" görüşünü dile getirdi.

Elitaş, İsmet İnönü'nün, Kurtuluş Savaşı sırasında verdiği mücadele ile bir kahraman olarak tarihte yerini aldığını, ancak İnönü'nün 1950 yılından itibaren siyasi bir kişiliğe sahip olduğunu ve bu nedenle eleştirilebileceğini söyledi.

"Hitler'e benzetmek gaflet, dalalet ve ihanettir"

Mustafa Elitaş'ın konuşmasının ardından CHP Grup Başkanvekili Kemal Anadol söz istedi. Şahin'in, herhangi bir sataşmanın söz konusu olmadığını ve İçtüzüğe göre kendisine söz veremeyeceğini belirtmesi üzerine Anadol, bu talebinin oylamaya sunulmasını istedi. Anadol'un konuşma talebi kabul edildi. Bunun üzerine kürsüye gelen Anadol, her ülkenin ulusal kahramanları, kurucu liderleri olduğunu, bunlar hakkındaki kararı tarihin vereceğini, bu kişilerin güncel tartışmalara konu edilmesinin yanlış olduğunu söyledi.

Tarihte eleştirilmeyen kimsenin olmadığını, İsmet İnönü'nün de eleştirilebileceğini belirten Anadol, "Ama o eleştirilerin dozunu alabildiğince artırarak, onu, insanlık tarihinin büyük suçlularından biri olan Hitler'e benzetmek gaflet, dalalet ve ihanettir" dedi.

"Allahtan korkun, Erdoğan'dan korkmayın"

TBMM Genel Kurulunda, Anayasa değişikliğinin 2. turunda 7. madde üzerinde verilen önergeler reddedilirken, birleşimi yöneten Meclis Başkanı Mehmet Ali Şahin'in tutumu hakkında usul tartışması açıldı.  

Genel Kurulda, teklifin 7. maddesinden önce söz alan Eskişehir Bağımsız Milletvekili Tayfun İçli, madde üzerinde verilen önergelerin kura çekimine itiraz etti. Meclis Başkanı Mehmet Ali Şahin, değişiklik teklifinin 15 günden beri görüşüldüğünü ve önergeler konusunda aynı yöntemin izlendiğini belirterek, "Usule aykırılık görmüyorum' dedi.

Şahin, tartışmanın sürmesi üzerine tutumu hakkında usul tartışması açtı. Şahin'in tutumunun aleyhine söz alan İçli, AK Parti'li milletvekillerinin "Süre uzatmak için yapıyorsunuz"diye laf atmalarına, "Keskin sirke küpüne zarar. Sınırsız güç güç değildir. Biraz tahammülü olun" karşılığını verdi.

Parlamentoda sadece grupların değil, bağımsız milletvekillerinin de bulunduğunu belirten İçli, "1-24 maddeleri hakkında verilen önergelerin kurası çekilmiş, geri kalan 6 madde hakkındaki önergelerin kurası niye çekilmedi? Bu kuralar ne zaman çekildi? Bu işin bir adabı, usulü olması gerekir" diye konuştu.

Bağımsız İzmir Milletvekili Harun Öztürk, gruplar adına verilen önergelerin kura dışında belirlenirken, milletvekillerinin verdiği 3 önergenin kurayla tespit edildiğini belirterek, "Anayasa değişikliği gruplar ya da partiler tarafından verilemiyor. Bu nedenle önergeler de gruplar tarafından verilmemeli" görüşünü ifade etti.

Şahin'in tutumunun yanlış olduğunu savunan Öztürk, bunun görüşmeleri sakatladığını söyledi.

AK Parti Grup Başkanvekilleri Nurettin Canikli ile Bekir Bozdağ ise Şahin'in tutumunun doğru olduğunu, Meclisin bugüne kadarki uygulamalarının da bu yönde olduğunu ifade etti.

Usul tartışmasının ardından madde üzerinde verilen önergeler ele alındı.

MHP Yozgat Milletvekili Mehmet Ekici,maddenin metinden çıkarılması yönünde verdiği önerge üzerinde konuşurken, Anayasada çalışma hayatıyla ilgili düzenlemelerin yetersiz olduğunu ileri sürerek, "Dün Taksimde, sendika üyesi oldukları için  işten atılan işçilere tanık olduk. Yapılan düzenlemelerin uygulanabilirliği önemlidir. Bugün işçilerin greve çıkacak gücü ve cesareti yoktur" dedi. 

CHP Mersin Milletvekili Ali Rıza Öztürk de önerge üzerinde yaptığı konuşmada milletvekillerinin liderlerden korkarak oy kullanmamaları gerektiğini belirtti. Öztürk'ün, "Allah'tan korkun, Tayyip Erdoğan'dan korkmayın. Başbakan Erdoğan'ın emir ve talimatları yerine, tıpkı 1 Mart tezkeresinde olduğu gibi tüm baskılara direnerek oyunuzu kullanın" sözlerine, AK Parti'li milletvekilleri tepki gösterdi.

BDP İstanbul Milletvekili Ufuk Uras da önerge hakkındaki konuşmada, Anayasada "durumu kurtarmaya dönük" değişiklikler yapıldığını savunarak, "12 Eylül zihniyetini yansıtan" maddede değişiklik yapılırken grev yasaklayan hükümlerin ise korunduğunu söyledi.

Madde üzerinde verilen önergelerin reddedilmesinin ardından gizli oylamaya geçildi.