3 çocuklu hanelerin yarısı yoksul

Talip AKTAŞ

DÜNYA - Çocuk sayısı arttıkça yoksulluk oranı da artıyor. 2011 yılı verilerine göre, Türkiye'de üç ya da daha fazla bağımlı çocuk sahibi ailelerin yüzde 47.5'e yoksulluk sınırının altında yaşıyor.

Türkiye İstatistik Kurumu'nun geçen hafta içinde açıkladığı "İstatistiklerle Aile 2012" başlıklı bültende yer alan veriler, Türkiye'de aile tipi ile yoksulluk arasında önemli bir ilişki bulunduğunu ortaya koyuyor.

TÜİK'in açıkladığı çalışmanın sonuçlarına göre, 2012 yılı itibarıyla Türkiye'de toplam hane sayısı 19 milyon 842 bin 850 hane bulunuyor ve ortalama hane halkı büyüklüğü 3.7 kişi seviyesinde. Hane tiplerine ilişkin ayrıntılar 2011 verileriyleÖ Buna göre 2011 yılında hanehalklarının yüzde 7.9'u tek kişilik, yüzde 7.8'i tek ebeveynli, yüzde 55.1'i çocuklu çiftlerden oluşuyor. Çocuksuz çiftlerin yaşadığı hane oranı yüzde 14.9 seviyesinde ve hanelerin yüzde 14.4'ünde ise üç kuşak bir arada yaşıyor.

Üç çocukta yoksulluk açık ara artıyor

Çalışmada, yoksullukla ilgili önemli bir bulguya işaret ediliyor. Buna göre, çalışma çağında olmayan 17 yaşından küçük ve geçimleri aile tarafından karşılanan çocukları ifade eden "bağımlı" çocuk sayısı arttıkça, yoksulluk oranı artıyor ve buna bağlı olarak ailelerin ihtiyaçlarını karşılama oranı da düşüyor. Araştırmaya göre, bağımlı çocuğu olan hanelerin yoksulluk oranı, bağımlı çocuğu olmayan hanelerin yoksulluk oranının yaklaşık 3.3 katını aşıyor.

2011 yılı itibarıyla Türkiye'de hanelerin yüzde 22.9'u yoksulluk sınırının altında yaşıyor. Yoksulluk sınırının altındaki hanehalkı oranı, çocuğu olmayanlarda yüzde 9.1, tek çocuğu olanlarda yüzde 9.5 düzeyinde iken, bu oran iki yetişkinli ve iki çocuğu bulunan hanehalkında yüzde 15.2'ye, iki yetişkinli üç ya da daha fazla bağımlı çocuğu bulunan hanehalkında ise yüzde 47.5'e kadar çıkıyor.   
     
Tek kişilik hanehalklarının yüzde 10,5'i, tek ebeveynli ve en az bir çocuğu olan hanehalklarının yüzde 34,1'i yoksulluk sınırının altında yaşıyor. Yoksulluk sınırının altındaki yaşam düzeyi tek ebeveynli ve en az bir çocuğu olan hanehalklarında yüzde 34.1'i buluyor. Tek başına yaşayan 65 ve üstündeki kişilerdeki yoksulluk oranı ise yüzde 15'e yaklaşıyor.  

Tek bağımlı çocuğa sahip hanehaklarındaki yoksulluk oranı ile iki bağımlı çocuklu hanehaklarının yoksulluk oranı arasındaki fark yaklaşık beş puan seviyesinde iken, iki çocuklu ailelerle üç çocuklu aileler arasındaki yoksulluk oranı farkının 31 puanla üç kattan fazla olması dikkati çeken bir bulgu olarak öne çıkıyor.  Dikkati çeken bir diğer bulgu ise, tek ebeveynli hanehalklarının yoksulluk oranının yıllar itibarıyla artış göstermesiÖ Nitekim, tek ebeveynli ve en az bir bağımlı çocuğu bulunan hanehalklarında 2008 yılında yüzde 30.8 düzeyinde bulunan yoksulluk oranının, 2011 yılında yüzde 34.1'e yükseldiği gözleniyor.
 
Çocuk sayısı artınca ihtiyaçları karşılamak zorlaşıyor

TÜİK araştırmasına göre, 2012 yılı verileriyle Türkiye'deki 19.8 milyon hanenin yüzde 44'ü ihtiyaçlarını karşılamakta zorlanıyor. Bu oranın 12.1'lik bölümü hanehalkı ihtiyacını "çok zor" karşılıyor. İhtiyaçları karşılama oranı hanedeki kişi sayısının artmasına paralel olarak düşüş gösteriyor. Buna göre, 1-2 kişiden oluşan hanehalkında yüzde 39.3 seviyesinde bulunan ihtiyaçları zor-çok zor karşılama oranı, 3-4 kişiden oluşan hanelerde yüzde 42'ye, 5-6 kişilik ailelerde ise yüzde 52'ye ulaşıyor. İhtiyacı zor-çok zor karşılama oranı 7 ve üzeri kişiden oluşan hanelerde yüzde 60'a dayanıyor. Bu hane tipinde ihtiyaçları "çok zor" karşılama oranı yüzde 20'yi buluyor.
Türkiye'de hanehalklarının ancak yüzde 1.7'si ihtiyaçlarını "çok kolay" karşılayabiliyor. "Kolay" karşılayanların oranı ise yüzde 14.3 düzeyinde. 3-4 kişilik ailelerde hanehalkı ihtiyaçlarını "kolay" karşılayanların oranı yüzde 14.7 olarak belirlenirken, "çok kolay" yanıtını verenler yüzde 1.5'te kalıyor.