200 bin kişiye iş fırsatı

ANKARA - Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Ömer Dinçer, yaptıkları yeni düzenlemeyle, ilk defa istihdam edilen kadın ve gençler için işverenin ödeyeceği sosyal güvenlik primini 3 yıl süreyle yüzde 100 indirime tabi tutacaklarını bildirdi. 1 milyar 163 milyon lira maliyeti olan paketle, 200 bin yeni istihdam sağlanması planlanıyor.

Ömer Dinçer, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığında düzenlediği basın toplantısında, çalışma hayatı ve istihdam ve sosyal güvenlik sistemi üzerinde yapmayı planladıkları yasal değişikliklere ilişkin bilgi verdi.

Bugüne kadar bu düzenleme sebebiyle hazinenin, 5 milyar TL'den daha fazla katkı sağladığını, ancak bu indirimle uygulanan istihdamı arttırmaya yönelik teşvikler arasında bazı sorunların ortaya çıktığını ifade ederek, şöyle devam etti:

"Bu sorunlardan önemlilerinin bir kısmı şöyleydi. Gençlerin, kadınların ve özürlülerin teşviklerinde herhangi bir işveren 5 puanlık indirimden yararlanıyorsa, ikinci kez onlardan yararlanma imkanına sahip olamıyordu. Bu açıdan şimdi yeni bir düzenleme yapıyoruz. 5 puanlık indirimi bütün işverenlere uygulamış olmamız sebebiyle, bunu teşvik olarak algılamaktan vazgeçiyoruz. Herhangi bir düzenlemeyi herkese yönelik yapıyorsanız o zaman bu zaten teşvik mantığından ve felsefesinden uzaklaşıyor. Bu açıdan bakıldığında biz gençlerimizin ve kadınlarımızın istihdamda teşvik edilmesini öne çıkarıyor ve önemsiyoruz. Böylece biz hem gençlerimizdeki işsizlik oranının azaltılması, kadınlarımızın istihdam oranlarının arttırılması amacıyla herhangi bir işverenimiz 5 puandan yararlanmış olsa bile bir kadınımızı hangi yaşta olursa olsun işe alırsa veya 19-29 yaş arasındaki bir gencimizi ilk defa işe alırsa, teşvikten yararlanabileceği bir düzenleme yapıyoruz."

Teşvik sisteminin daha önceden 5 yıllık bir süreyi kapsadığını, ilk yıl yüzde 100 olmak üzere 5 yıllık süreyle giderek azalan oranlarda uygulandığını, bunda da çeşitli uygulama sorunlarının ortaya çıktığını dile getiren Dinçer, "Teşvik sistemini yüzde 100'e çıkardık. Herhangi bir kadınımız ya da gencimiz ilk defa istihdam ediliyorlarsa, işverenin ödeyeceği sosyal güvenlik priminin yüzde 100'ünü, ama sadece üç yıl süreyle indirime tabi tutacağız. Daha önceden 5 yıl süreyleydi. Artık bundan sonra sadece 3 yıl süreyle, ama üç yılda yüzde 100 olmak üzere uygulama yapacağız" dedi.

Bakan Dinçer, İş-Kur kurslarını bitirenlerin de istihdam edilmeleri halinde prim teşvikinden yararlanmalarının mümkün olacağını bildirdi.

Özürlü istihdamı

Herhangi bir şirketler grubunda belirli bir işletmede o işin özelliği sebebiyle özürlü çalıştırma imkanı bulunmuyorsa o işletmenin veya iş gurubu sahibinin başka işletmesinde de kendi kontenjanını dolduracak şekilde özürlü çalıştırması halinde işvereni özürlü çalıştırmış olarak kabul edeceklerini ifade eden Dinçer, organize sanayi gibi bölgelerde işverenler özürlü çalıştırmakta zorlanıyorsa onların ortak iş yerleri açarak özürlü istihdamı sağlamaları halinde de bu zorunluluğu karşılamış olacaklarını kabul edeceklerini kaydetti.

Staj imkanlarını genişleteceklerini belirten Dinçer, ''Şimdiye kadar 20 ve daha üstü istihdam sağlamış olan işletmelerde istihdam sağlanabiliyordu, biz bunun sayısını azaltıyoruz 5 işçi çalıştıran işletmelere kadar iş yerlerinde staj yapma imkanı getiriyoruz. Böylece öğrencilerimizin staj yapabilecekleri alanı önemli oranda artırmış olduk'' dedi. Bakan Dinçer, staj yapan öğrencilere ödenen ödenen ücretleri de net ücretler üzerinden yüzde 30 oranında yapacaklarını söyledi.

İşsizlik sigortası ve kısa çalışma ödeneğini artıracaklarını, bunun da önemli teşvik unsurlarından biri olacağını dile getiren Dinçer, şöyle devam etti:

''İşsizlik sigortası fonundan isteğe bağlı sigortalılara da yararlanabilme imkanı getireceğiz. Şimdiye kadar yoktu bu imkan. Kendisi isteğe bağlıysa ve işsizlik sigortası fonundan yararlanabilecekse primini ödemesi halinde yine işsizlik fonundan yararlanabilecek. Bu maksatla da biz hem kısa çalışma ödeneği hem de işsizlik ödeneğinin kullanım miktarlarını artıran bir düzenleme yapacağız. Daha önceki uygulamalarda işsizlik ödeneğiyle ilgili devletin yaptığı katkının aşağı yukarı yüzde 30'unu biz istihdamın artırılması maksadıyla kullanıyorduk. Şimdi bir önceki yılın işsizlik fonundaki kaynağın yüzde 30'unu istihdamın artırılması için kullanma fırsatına sahip olacağız. Böylece çok daha fazla kaynakla işsizlikle mücadele etme imkanımız olacak.''

Kısa süreli çalışma

Kısmi süreli çalışanların emekliliklerini kolaylaştıracak düzenleme yapacaklarını bildiren Bakan Dinçer, sosyal güvenlik sistemini iş kanunun ön gördüğü kısmi süreli çalışmalara uyarlayarak kısmi süreli çalışmaları teşvik etmek istediklerini belirtti. Belirli bir günden daha az çalışanların hayatları boyunca çalışmış olsalar bile emeklilik imkanına sahip olamayacağını anlatan Dinçer, şöyle devam etti:

''Kısmi süreli çalışanların ayın geri kalan günlerinde primlerini ödemeleri halinde tam ay olarak çalışmış olduklarını kabul edeceğiz. Böylece emekli olabilmeleri için bir fırsat olacak. Diğer vatandaşlarımız gibi prim ödeme gün sayılarını doldurduklarında emekli olma şansına sahip olabilecekler. 16-17 günden daha az çalışanlar çalıştıkları iş yerine kendileri destek vererek veya kendileri isteğe bağlı olarak bunu borçlanarak emekli olabilecekler. Tabi böyle olunca yine isteğe bağlı olarak çalışanlar işsizlik sigortası primi ödeyerek de işsiz kaldıklarında işsizlik sigortası fonundan yararlanma imkanına sahip olabilecekler. Bugüne kadar Milli Eğitim Bakanlığı bünyesinde usta-öğretici olarak çalışmış olanlar da eksik kalan sürelerini borçlanarak sosyal güvenlik sistemine dahil olma imkanına sahip olacaklar.''

Bağımsız çalışan Bağ-Kur emeklisinin, 10 yıldan daha az sağlık primi ödemişse sağlık primini 10 yıla tamamlayana kadar sağlık hizmeti alamadığını anımsatarak bu sorunu çözeceklerini belirten Dinçer, ''Herhangi bir vatandaşımız 10 yılını tamamlamamışsa ama aynı zamanda SSK'lı olarak bize prim yatırmışsa onun 10 yılı tamamlayabileceğini kabul ediyor ve böylece sağlık hizmeti almasını sağlıyoruz'' dedi.

"Emeklilikte kolaylık"

Vergi kaydı devam eden Bağ-Kur kapsamındaki esnafın işçi statüsünde çalışması halinde de sigortalı sayılabilmesi için düzenleme yaptıklarını ifade eden Dinçer, şunları söyledi:

@page@

''Bağ-Kur'lu olan esnaf ya da tarım işçisi şayet dükkanını kapatıyor ve SSK'lı olarak herhangi bir yerde çalışmaya başlıyorsa biz onun Bağ-Kur'luluk özelliğini ortadan kaldırmıyorduk. O, Bağ-Kur'lu olarak kalmaya devam ediyor hatta primini yatırmamışsa biz onu borçlandırıyor ve daha da önemlisi eğer vaktinde de bu primleri ödemezse cezai müeyyide uyguluyorduk. O yüzden Bağ-Kur'lu vatandaşlarımız oldukça önemli bir mükellefiyetle baş başa kalıyorlardı. Halbuki aynı zamanda SSK'lı olarak prim ödemeye devam etmiş olsa bile Bağ-Kur borçları devam  ediyordu. Şimdi biz bu konuda mantığımızı bütünüyle değiştiriyoruz. Herhangi bir vatandaşımız esnek bir şekilde Bağ-Kur'luluktan SSK'lılığa, SSK'lılıktan Emekli Sandığına, Emekli Sandığı'ndan SSK'lılığa kolayca geçebilecek. Nerede çalışıyor ve bulunuyorsa pirimini o sistem üzerinden ödeyecek ve biz bir bütün olarak ödediği bütün primleri göz önünde bulundurarak onun emekliliğini hesaplayacağız. Böylece bütün vatandaşlarımıza 'sen Bağ-Kur'lu başladın Bağ-Kur'lu kalacaksın, SSK'lı başladın SSK'lı kalacaksın' gibi zorlamalar olmayacak. Biz temelde şunu ön görüyoruz; bir vatandaşımız sosyal güvenlik sistemine dahil olmalıdır ve hangi sosyal güvenlik sisteminde prim ödeyebiliyorsa oradan ödemelidir ve onun emekliliği bu toplam ödediği primleri göz önünde bulundurarak hesaplamalıyız. Bu açıdan özellikle Bağ-Kur'lular için çok önemli bir kolaylığın geldiğini ifade etmemiz mümkün.''

Şoförler ve sanatçılar için de sosyal güvenlikte bir tanım kolaylıklar sağladıklarını belirten Dinçer, isteğe bağlı sigortalılığı yaygınlaştırmak ve kolaylaştırmak için düzenlemeler yaptıklarını söyledi. Dinçer,  Taksiciler, şoförler ve sanatçılar sigortalı olmak isterlerse 17 günden daha aşağıda çalışıyorlarsa üstünü tamamlamaları halinde emekli olma hakkına kavuşacaklarını bildirdi.

"Geçici tarım işçiliğini kaldırmak istiyoruz"

Mevsimlik tarım işçilerine sosyal güvenlik sistemine dahil olma hakkı getirdiklerini ifade eden Dinçer, şöyle devam etti:

"Mevsimlik tarım işçileri, diğer isteğe bağlı sigortalılar, sanatçılar ve taksi şoförleri gibi benzer bir statüyle 17 gün ve üzeri herhangi bir çalışma göstermeleri halinde sosyal güvenlik sistemine tabii olabilecekler. Onları da sisteme dahil ediyoruz. Geçici ve gezici tarım işçiliği müessesini biz bütün olarak çalışma hayatımızdan kaldırmak istiyoruz. Bir boyutuyla herkesin kendi yaşadığı ilde ya da yörede iş sahibi imkanı bulması için çaba sarf ediyoruz. İş-Kur'umuz bu maksatla özel bir hazırlık yürütüyor. Gezici tarım işçileri bulundukları illerde İş-Kur'umuza müracaat ederlerse kendilerine meslek kazandırmak üzere özel programlar ve çabalar yapacağız. Ve böylece herkesi kendi ilinde kalmaya yönelteceğiz. İkincisi eğer mecbur kalıyor ve başka bir ile çalışmaya gidiyorsa onlara diğer işçilerimizin ve insani çalışma şartlarının gereği olan ortamı sağlamak için çaba sarf ediyoruz. Bizim, gezici tarım işçileriyle ilgili başlattığımız özel bir proje vardı. Bu sene büyük oranda başarılı olduk, ama gelecek sene yüzde 100 bütün gezici tarım işçilerimizin gittiği illerde onların özel olarak ve birtakım insani ihtiyaçlarını karşılayabilecek mekanları hazırlamış olacağız. Onları, sosyal güvenlik sistemine tabi olmaları için zorlayacağız ve takibini yapacağız. 17 günlük süreyle veya daha az prim yatırarak en azından sosyal güvenlik sistemine dahil olabilecekleri bir düzenlemeyi yaptık."

Geçici tarım işçilerinin sağlık yardımlarıyla ilgili de bir düzenleme yaptıklarını belirten Dinçer, tarım işçilerinin bakmakla mükellef oldukları anne, baba ve eşlerinin de diğer bütün sağlık sisteminden yararlanan sigortalılarda olduğu gibi bu hizmetlerden yararlanabileceklerini söyledi.

Bağımsız çalışan sigortalıların oda kayıtlarını sildirmeden işçi veya esnaf olarak çalışması durumunda çalıştığı kapsamda sigortalı sayılacağını kaydeden Dinçer, bağımsız çalışanın, tarım sigortalısı ve 65 yaşın üzerinde olması durumunda, isteği durumunda zorunlu sigortalılık kapsamından kendi isteğiyle ayrılabileceğini bildirdi.

Bakan Dinçer, yeni düzenlemeyle aylık alanların gerçeğe uygun olmayan belge ibraz ettiklerinin veya eksik beyanda bulunduklarının anlaşılması halinde, aylıkların alındığı yılın enflasyon oranında artırılarak tahsilatın yapılacağını kaydetti.

Stajyer ve çıraklar sağlık sigortası kapsamına alınacak

Mesleki eğitim görenler, stajyerler ve çırak olarak çalışanların kendileri üzerinden genel sağlık sigortası kapsamına alındığını, primlerinin ilgili kurumlar tarafından karşılanacağını kaydeden Dinçer, stajyer ve çırak olarak çalışanların sağlık sigortası kapsamına alınarak kendi adlarına bu hizmeti alabilmelerini sağlayacaklarını dile getirdi. Dinçer, meslek yüksek okulu öğrencilerinin de staj döneminde sosyal güvenlik kapsamına alınacaklarını söyledi.

"200 bin kişi istihdama katılacak"

Bakan Dinçer, "Meslek yüksek okullarıyla" ilgili bir soruya, "Meslek yüksek okullarının öğrencilerinin işe gelmeleri halinde herhangi bir teşvik yapmıyoruz. Uzun vadede böyle bir teşvik yapmayı planlıyoruz, ama henüz çalışmalarımız tamamlanmadı. Fakat İş-Kur'dan mesleki eğitim alarak işe katılanlar için böyle bir teşvikimiz var. Onun haricinde mesleki ve teknik eğitim veren ortaöğretim ile meslek yüksek okulu veya Türkiye İş Kurumu'nca düzenlenen iş gücü yetiştirme kurslarını bitirenler için 36 ay süreyle bir teşvik planımız var. O plan bu kanunda var, ama onlarınki süresiz bir teşvik değil" yanıtını verdi.

Bu paketin uygulamaya koyulması halinde yıllık olarak 443 bin kişinin bundan yararlanacağını, bunun toplam maliyetinin 1 milyar 163 milyon lira olacağını belirten Dinçer, yaklaşık 200 bin kişinin de yeni istihdam olarak çalışma hayatına katılmasının beklendiğini kaydetti.