16 bakanlık, 9 kurul ve 5 ofis olacak, Maliye ile Hazine birleşecek

Canan SAKARYA

Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi için Adalet ve Kalkınma Partisi tarafından hazırlanan taslağı DÜNYA elde etti. Taslağa göre 16 bakanlık, 5 ofis ve 9 kuruldan oluşan bir kabine planlanıyor. Cumhurbaşkanının iki yardımcısı olacak, ayrıca özel kalemi ve idari işler başkanlığı bulunacak.

Dikkat çekici değişikliklerin başında Maliye-Hazine birleşmesi, Milli İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığının, başkanlığa dönüştürülerek Milli İstihbarat Başkanlığı haline getirilmesi oldu. Hükümet yapısı en son 2011 yılında kanun hükmünde kararnamelerle (KHK) değiştirilmişti. Halen hükümette 1 başbakan, 21 bakanlık ve 5 başbakan yardımcılığı bulunuyor. Bakanlık yapılanması dikkate alındığında mevcut bakanlıkların isimlerinin de korunarak başka bakanlıklarla birleştirilmesi dikkat çekti. İsimlendirmede yer almayan tek bakanlık ise 'Gümrük' oldu. Gümrüğün de Ticaret Bakanlığı bünyesinde olması bekleniyor.

AK Parti taslağına göre Cumhurbaşkanlığı hükümet sisteminde 16 bakanlık öngörüldü. Bunlar, Adalet, Dışişleri, İçişleri, Milli Savunma, Milli Eğitim, Sağlık, Enerji ve Tabii Kaynaklar, Ulaştırma ve Altyapı, Çevre ve Şehircilik, Tarım ve Orman, Kültür ve Turizm, Gençlik ve Spor, Çalışma, Sosyal Hizmetler ve Aile Bakanlığı, Hazine ve Maliye Bakanlığı, Ticaret Bakanlığı, Sanayi ve Kalkınma Bakanlığı olarak yer aldı. Cumhurbaşkanına bağlı olarak kurulacak ve ekonominin farklı alanlarının yönetileceği 'ofisler' de belli oldu. Taslağa göre, finans, iletişim, insan kaynakları, teknoloji ve yatırım olmak üzere 5 ofis planlandı.

Bakanlıklar
Adalet Bakanlığı, Dışişleri Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı, Milli Savunma Bakanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Tarım ve Orman Bakanlığı, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Gençlik ve Spor Bakanlığı, Çalışma, Sosyal Hizmetler ve Aile Bakanlığı, Hazine ve Maliye Bakanlığı, Ticaret Bakanlığı, Sanayi ve Kalkınma Bakanlığı.

Kurullar da kabinenin bileşeni olacak

Halen çeşitli kurum ve kuruluşlar ile bakanlıkların bir araya gelmesiyle politika oluşturmak ve uygulamak üzere var olan kurullara benzer nitelikli 9 kurul da Cumhurbaşkanlığı kabinesinin bileşenlerinden olacak. Bu kurullar bilim, teknoloji ve yenilik politikaları, eğitim ve öğretim politikaları, ekonomi politikaları, güvenlik ve dış politika, hukuk politikaları, sağlık ve gıda politikaları, sosyal politikalar, yerel yönetim politikaları olmak üzere 9 adet planlandı. Bu kurullar ilgili bakanlık, ofis, kurum ve kuruluşların da katılımıyla üyelik biçiminde yapılanacak.

Ofisler
Finans Ofisi, İletişim Ofisi, İnsan Kaynakları Ofisi, Teknoloji Ofisi, Yatırım Ofisi

Cumhurbaşkanına doğrudan bağlı kuruluşlara da taslakta yer verildi. Buna göre Devlet Denetleme Kurulu, Milli Güvenlik Kurulu, Milli İstihbarat Başkanlığı, Genelkurmay Başkanlığı, Savunma Sanayii Müsteşarlığı, Diyanet İşleri Başkanlığı, Strateji ve Bütçe Başkanlığı olarak belirlendi.

Bağlı kuruluşların tamamının 'başkanlık' olarak yapılandırılması dikkat çekti. Bu kapsamda daha önce müsteşarlık olan Milli İstihbarat ve Savunma Sanayii için başkanlık şeklinde örgütlenmesi yönünde değişiklik önerildiği anlaşıldı.

Kurullar
Bilim, Teknoloji ve Yenilik Politikaları Kurulu, Eğitim ve Öğretim Politikaları Kurulu, Ekonomi Politikaları Kurulu, Güvenlik ve Dış Politikaları Kurulu, Hukuk Politikaları Kurulu, Kültür ve Sanat Politikaları Kurulu, Sosyal Politikalar Kurulu, Yerel Yönetim Politikaları Kurulu

Ekonomi yönetimi bakanlık, kurul ve ofislerde

Yeni kabine sisteminde ekonomi yönetiminin farklı fonksiyonlara bağlı olarak değiştirildiği gözlendi. En önemli değişikliklerden biri, yıllardır tartışılan Hazine-Maliye’nin birleştirilmesi oldu. Kamunun borç yönetimini yürüten Hazine, Maliye Bakanlığı bünyesinde bir genel müdürlük iken 1983 yılında ayrılarak Başbakanlığa bağlı bir Müsteşarlık olarak örgütlenmiş, kamu borç yönetimi yanında dış ticaret ve teşvik işlemleri de bu müsteşarlık bünyesine toplanmıştı. 1993 yılında da dış ticaret ayrı bir yapıya aktarılmıştı. Son olarak 2011 yılında Hazine’nin içindeki teşvik ve yabancı sermaye gibi yapılar Ekonomi Bakanlığına alınarak Hazine borç-finanstan sorumlu hale getirilmişti.

Cumhurbaşkanlığına doğrudan bağlı kuruluşlar
Devlet Denetleme Kurulu, Milli Güvenlik Kurulu, Milli İstihbarat Başkanlığı, Genelkurmay Başkanlığı, Savunma Sanayii Başkanlığı, Diyanet İşleri Başkanlığı, Strateji ve Bütçe Başkanlığı

Ekonomi yönetimindeki ciddi diğer yapılanma ise DPT’nin kapatılmasıyla Kalkınma Bakanlığına verilen planlama görevinin yeniden farklılaşması oldu. Mevcut bakanlık yapılanmasındaki isimlendirme geçerli kabul edilirse Kalkınma (planlama) Sanayi Bakanlığı ile birleşmiş oldu. Bir diğer önemli değişiklik ise Ticaret Bakanlığı olarak düzenlenen yapılanmada gözlendi. Halen gümrük ile birlikte iç ve dış ticaret yönetiliyordu.

Tarım ve Orman Bakanlıklarının geçmişte olduğu gibi birleştirilmesi de dikkat çekti. Hükümetin bütçe yönetimi için ise doğrudan Cumhurbaşkanına bağlı 'Strateji ve Bütçe Başkanlığı' idari yapı olarak öngörüldü.