'Konut piyasasına ve kredi kartına dikkat!'

 

 

Merkez Bankası, önümüzdeki dönemde inşaat sektörü ile ve düşük gelirlilerin bankalara kredi borcundan kaynaklanabilecek risklerin finansal istikrar için bir tehdit oluşturabileceğine dikkat çekti. 

 

Bankanın açıkladığı yılın son Finansal İstikrar Raporu'nda, hane halkı harcamalarının artış hızında yaşanan gerilemenin, bu yılın üçüncü çeyreğinden itibaren yeniden yükselme eğilimi gösterdiğine işaret edilerek, bu canlılığın henüz inşaat sektörüne yansımadığı vurgulandı. Konut kredilerindeki yavaşlamaya paralel olarak konut satışlarında durgunluk görüldüğü ifade edilen raporda, 2010 yılının sonundan itibaren artış gösteren bitmiş konutların arzının son dönemde bir miktar gerilemesinin, ortaya çıkan arz fazlasının kapanması açısından olumlu olarak değerlendirildiği ancak, "ekonominin geneli ve özellikle istihdam açısından önemi göz önüne alındığında, inşaat sektöründen kaynaklanabilecek risklerin yakından takip edilmesinin, finansal istikrar açısından önem arz ettiği" görüşüne yer verildi. 

 

 

Konut fiyatlarının artışının 2012 yılının başından itibaren hızlandığı vurgulanan raporda, yaşanan gelişmelere ve beklentilere ilişkin şu değerlendirmeler yer aldı: "Küresel krizin başlangıcında finans ağırlıklı olan sorunlar, ilerleyen dönemde ekonomilerin geneline yayılmaya başlamış, bazı ülkelerde konut sektörü de kaçınılmaz olarak bu gelişmelerden olumsuz etkilenmiş ve konut fiyatları önemli ölçüde gerilemiştir. Süregelen küresel problemlerden daha az etkilenen ülkemizde ise konut

fiyatları enflasyonun da etkisiyle 2012 yılı Haziran ayında nominal olarak yıllık yüzde 11.5 artış göstererek üst seviyelerde yer almıştır. Diğer taraftan, konut fiyatlarında her iki yönde yaşanabilecek aşırı dalgalanmaların finansal istikrar açısından bir tehdit unsuru olabileceği göz önünde bulundurularak, finansal istikrar açısından konut fiyatlarındaki gelişmelerin izlenmesi son derece önemlidir."

 

 

 

 

Merkez Bankası raporunda, bütün kredi türlerinde tahsili gecikmiş alacak (TGA) oranlarındaki hızlı düşüşün beklendiği gibi son bulduğuna da dikkat çekildi. Hane halkı yükümlülükleri içinde ağırlıklarını korumakla birlikte, konut ve ihtiyaç kredilerinin payının 2012 yılı Eylül ayına kadar geçen sürede gerilediği belirtilen raporda, konut ve ihtiyaç kredilerinin TGA oranlarındaki düşüş eğilimi azalırken, kredi kartı ve taşıt kredilerinin TGA oranlarının attığı vurgulandı. 

 

Bankalara tüketici kredisi borcu bulunan hane halkının büyük çoğunluğunun alt gelir grubundaki ücretli çalışanlar olduğu vurgulanan raporda, olası risklere ilişkin şu yorumda bulunuldu: "Hane halkının krediye erişiminde iş ve düzenli bir gelir belirleyici unsurlardandır. Tüketici kredisi bulunan borçlu hane halkının ve kullandıkları kredi miktarlarının meslek gruplarına göre dağılımı incelendiğinde, miktar ve kişi bazında çoğunluğun ücretli çalışanlarda olduğu görülmektedir. Bu durumda, ekonomideki gelişmelerden daha fazla etkilenen serbest meslek sahiplerine göre ücretli çalışanların sabit gelirlerinden dolayı bankalar nezdinde daha az risk taşıması ve krediye daha kolay ulaşması etkili olmaktadır. Bankalara kredi borcu olan kişilerin ve kullandıkları miktarların gelir seviyelerine göre dağılımına bakıldığında ise, yoğunlaşmanın alt gelir grubunda olduğu dikkat çekmektedir. Düşük gelire sahip hane halkının tüketim ihtiyaçlarını karşılamakta zorlanması ve bunu telafi etmek için borçlanması beklenen bir durumdur. Ancak, bankaların kredi kullandırırken, düşük gelirli hane halkının ekonomide yaşanacak olumsuz gelişmelerden daha fazla ve daha hızlı etkileneceğini ve borçlarını ödemekte zorlanabileceğini göz önünde bulundurması ve risk analizlerini bu çerçevede yapmaları gerektiği düşünülmektedir."

 

 

 

Merkez Bankası'nın raporunda, hane halkı tasarrufunu gösteren verilerin sadece üst gelir gruplarının tasarruflarıyla oluştuğu,  istikrarlı ve sürdürülebilir büyüme için hane halkını daha fazla tasarruf etmeye yöneltecek mikro politikaların hayata geçirilmesinin yararlı olacağına işaret edildi. Raporda, tasarruf oranlarına ilişkin şu tespitler yer aldı: 

Ülkemizde hane halkı tasarrufları incelenen ülke ortalamalarının (ABD ve 10 Avrupa ülkesi) üzerinde olmakla birlikte, sadece yüksek gelire sahip hane halkı tasarruf edebilmektedir. Son beş yılın ortalamaları incelendiğinde, hane halkı tasarruf oranının ülkemizde yüzde 8.8 olduğu ve incelenen ülkelerin ortalaması olan yüzde 6.4'ten daha yüksek olduğu görülmektedir. Ancak, ülkemizde tasarruf oranlarının yıllar itibarıyla düştüğü, alt üç gelir grubunun negatif tasarruf oranına sahip olduğu ve sadece en yüksek gelire sahip ilk iki gruptaki (dördüncü ve besinci grup) hane halkının tasarruf edebildiği göz önünde bulundurulmalıdır. İstikrarlı ve yüksek büyümenin sürdürülebilirliği için tasarruf oranlarının artırılması büyük önem arz etmektedir. Bu çerçevede, tasarruf seviyesini artırmaya yönelik uygulanmaya başlanan politikaların sürdürülmesinin ve gelir artırıcı makro politikalar ile hane halkını daha fazla tasarruf etmeye yöneltecek mikro politikaların hayata geçirilmesinin faydalı olacağı düşünülmektedir."