Yatırımcıda 'yuan' huzursuzluğu

Evrim KÜÇÜK

Gümrük vergilerinin artırılmasına ilişkin ABD ve Çin tarafından gelen karşılıklı hamlelerin ticaret savaşı endişelerini tetiklemesi, ekonomide ani yavaşlamaya işaret eden veriler ve borçla mücadele kapsamında likiditenin baskılanması Çin borsasında düşüşleri tetiklerken, Çin'in parası yuanda değer kayıpları da yatırımcıların risk iştahının azaltıyor.

ABD, Çin'den ithal ettiği 34 milyar dolar tutarında üründen 6 Temmuz'dan itibaren gümrük vergisi almaya başlayacak. Çin hisse senedi piyasaları ve yuan cuma gününün yaklaşmasıyla birlikte satış baskısı altında kaldı. Ticaret savaşının yarattığı endişelerle yuan dolar karşısında değer kaybetti ve dolara karşı yaklaşık bir yılın en düşük seviyesi olan psikolojik 6.7 düzeyinin altına indi. Dolar/ yuan kuru dün 6.7204'e kadar yükselerek 7 Ağustos 2017'den bu yana en yüksek seviyeyi gördü. Yuan ilk defa geçen yıl Ağustos ayından bu yana 6.7'nın altına geriledikten sonra bu seviye etrafında dalgalandı. Haziran ortasından bu yana yüzde 4'ten fazla değer yitiren yuan daha sonra 6.7'nin altına geriledi.

Merkez Bankası müdahalesi rahatlattı

Çin Merkez Bankası (PBOC), yuandaki sert düşüş sonrasında finans piyasalarını yatıştırmak için harekete geçti. Çin Merkez Bankası Başkanı Yi Gang, bankanın internet sitesinde yayımlanan açıklamasında döviz piyasasındaki hareketleri yakından izlediklerini ve yuanı makul bir düzeyde istikrarlı tutmaya çalışmaya devam edeceklerini ifade etti. Yi, sınır ötesi sermaye akımlarının kontrol altında bulunduğunu da belirtti. İşlemciler de devlet bankalarının yuan karşılığı dolar takası yapıp, elde ettikleri dolarların bir kısmını derhal spot piyasada satarak yuanın değer kaybının önüne geçmeye çalıştıklarını belirttiler. İşlemciler ve ekonomistler devlet bankalarının bazen döviz piyasasında merkez bankası adına işlem yaptıklarını ifade ediyorlar.

Merkez Bankası'nın müdahale etmesi piyasalarda rahatlama sağladı. Dünya borsaları 2.5 yılın en düşük seviyesinden yükselişe geçti. 

Analistler, ABD ve Çin arasında 2018'in ilk çeyreğinden bu yana süregelen ticarete dayalı kaygıların, haziran ayıyla birlikte fiyatlamalar üzerinde iyice etkisini artırdığını söylüyor. Çin'in ticarette fazla veren taraf olması nedeniyle bariyer hamlesiyle ABD'ye verebileceği tepkinin sınırlı düzeyde bulunduğuna işaret eden uzmanlar, yuanın değer kaybının küresel yatırımcıları huzursuz ettiğini dile getiriyor.

2015 yılındaki panik havasını hatırlatıyor

Döviz tarafındakine benzer eğilimin hisse senedi piyasası işlemleri için de geçerli olduğunu söyleyen uzmanlar, Çin hisse senedi piyasalarındaki kaybın 2018'de 2 trilyon dolar seviyesine ulaştığını, bunun da akıllara Ağustos 2015'te panik havası yaratan sert kur ayarlamalarını getirdiğini belirtiyor. Yuanın da değer kaybediyor olmasının, bir noktada para çıkışlarını tetikleyebileceği ve 2015 döneminde yaşadığımız gibi tüm piyasaları etkileyecek bir belirsizliğe yol açabileceği ifade ediliyor.

Trump'tan yeni hamle

ABD'de Trump yönetimi, China Mobile'nn AB telekomunikasyon pazarında hizmet verme başvurusunun reddedilmesi için harekete geçti. Yönetim, Federal Haberleşme Komisyonu'na (FCC) China Mobile'nin ulusal güvenlik riskleri yarattığı gerekçesi ile başvurunun reddedilmesi tavsiyesinde bulundu. Ulusal Telekomunikasyon ve Bilgi İdaresi (NTIA), internet sitesi üzerinde yaptığı açıklamada, FCC'nin China Mobile'nin 2011 yılında yaptığı ABD ve diğer ülkeler arasında telekomünikasyon hizmetleri sunma başvurusunun reddedilmesi gerektiğini belirtti.