Karadeniz’de sondaj başlıyor

MEHMET KARA

Batı Karadeniz’de Shell ve Türkiye Petrolleri adına ortak derin deniz araması yapacak Noble Globerotter II adlı özel petrol sondaj gemisi Karadeniz’e geldi. Bulgaristan karasularına yakın bölgede 2 bin metre deniz derinliğinde açılacak kuyu için 250-300 milyon dolarlık harcama yapılacağı hesaplanıyor. 

Türkiye’nin Karadeniz’deki hidrokarbon varlıklarının keşif ve üretimine yönelik çalışmaları yeni bir aşamaya geldi. Shell ile Türkiye Petrolleri (TP) tarafından yürütülen ortak çalışmalar çerçevesinde, çıkarılabilir petrol ve gaz kaynaklarını araştırmak üzere, Batı Karadeniz’de kıyıdan yaklaşık 100 km açıkta, 2 bin metre deniz suyu derinliğinde ilk arama kuyusu açılacak. 

Sondaj çalışmalarını, son teknolojiyle donatılmış Noble Globerotter II adlı sondaj gemisi yürütecek. Noble Globerotter II`nin çalışmalarına üç adet destek gemisi ile iki helikopter de katkı sunacak. Şile 1 adıyla açılacak sondaj kuyusu projesinde, kıyıda kuralacak tedarik üssü dâhil yaklaşık 240 kişinin çalışması planlanıyor. 

Konuyla ilgili olarak Çırağan Palace Oteli’nde bdüzenlenen toplantıya, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, TP Yönetim Kurulu Başkan Vekili Besim Şişman, Shell Türkiye Ülke Müdürü Ahmet Erdem, Shell Upstream Turkey Genel Müdürü Joris Glimbergen’in de aralarında bulunduğu yetkililer katıldı. Katılımcılar, Noble Globerotter II adlı sondaj gemisinin Boğaziçi’nden geçişine de tanıklık ettiler. 

Yıldız: Olumlu sonuçlarını bekliyoruz 

Yıldız, TP ve Shell arasındaki arama ve üretim işbirliğinin olumlu sonuçlarının hem enerji sektörüne hem de ülke ekonomisine katkı sağlamasını heyecanla beklediklerini kaydetti. Yıldız, dünyada 2035 yılına kadar 17.2 milyar ton enerji ihtiyacı olacağını belirterek, “Bunlar petrolün, doğalgazın ve kömürün hala dünya enerji kaynaklarının yüzde 75’ini oluşturmasına yol açıyor” dedi. Türkiye’nin günlük petrol tüketiminin 700 bin varili aştığını kaydeden Yıldız, geçen yıl 28 yerli, 17 yabancı 45 petrol şirketinin yaklaşık 301 bin km2’lik alanda toplam 226 sondaj gerçekleştirdiği bilgisini verdi. Yıldız, “90 adet arama ve tespit, 90 adet de üretim olmak üzere toplam 180 kuyu açıldı. Bu kuyularda olumlu sonuç alma yüzde 33 civarında. Kuyu sayısında yüzde 29, metrajda yüzde 26 artış görüyoruz. TPAO sayesinde son yıllarda Türkiye 1.9 milyar dolarlık daha az petrol ve doğalgaz ithalatı yaptı” dedi. 

Barbaros’a kardeş geliyor 

TP, Barbaros Hayreddin Gemisi ile Karadeniz’de üç boyutlu sismik veri araştırması yapıyor. Barbaros Hayreddin Sismik Araştırma Gemisi’nin, üstlendiği fonksiyonun yanı sıra prestij açısından da önemli bir gemi olduğunun altını çizen Bakan Taner Yıldız şöyle konuştu: 
“Bu gemi bugüne kadar bir dakika boş kalmadı. Bütün sismikleri ortaya çıkarttı. Biz bununla yetinmeyeceğiz. MTA’nın ihale ettiği ve tamamı yerli kaynaklarla üretilecek bir sismik arama gemimiz daha Tuzla’da inşa ediliyor. En geç mart ayında denize inmiş olacak. Eylül-Ekim 2015’te tamamen denizlere açılıp görevini ifa edecek. Bu da yerli olması açısından son derece önemli. Biz petrol bulmamız halinde yerli kaynaklarımızı kullanarak bir sondaj platformu da gerçekleştireceğiz. Biz bunların aviyonikleriyle, elektronik aksamıyla birlikte yerli olmasına son derece dikkat ediyoruz.” 

Sondaj maliyeti 300 milyon doları bulabilecek 

Karadeniz’de daha önce Exxon Mobil, Chevron, Petrobras gibi başka dünya devleriyle yapılan çalışmalardan olumlu sonuç elde edilemediğini hatırlatan Yıldız şöyle dedi: 
“Batı Karadeniz’deki çalışmalarda değerlendirilebilir bir rezerve ulaşabiliriz. 100 km kadar açıkta, Bulgaristan karasularına yakın bir ortamda Romanya’nın keşiflerini dikkate aldığımızda ben bundan çok ümitliyim.” Petrol arama faaliyetleri konusunda çok açık davranmaları gerektiğini ifade eden Yıldız, “Petrol varsa bulacağız, yoksa bulamayacağız. Ama orada harcanacak 250-300 milyon dolarlık harcamanın mutlaka karşılığını bulmamız gerektiğini düşünüyoruz. Biz buna inandığımız için bu çalışmaları başlatıyoruz” dedi. 

‘Benzin ucuzluyor diye israfa kaçmayın’ 

Ham petrol fiyatları son 6 yılın en düşük seviyelerine gerilerken yurtiçinde de benzinde 51’ler, motorinde yüzde 46’lar civarında bir düşüş sağlandığını vurgulayan Yıldız, “Bunun bize olumlu katkısı 6 milyar dolar civarında. 1 yıl devam ederse, bu yaklaşık 12-13 milyar dolarlık rakama karşılık gelecek. Vatandaşlar bunu hissedecekler. Ancak ucuzluk enerjinin gereksiz yere kullanılacağı anlamına gelmez. Nihayetinde yüzde 90 civarında ithal kaynak larla karşılandığını bilmemiz ve dikkat etmemiz lazım. Bazı yerlerde buna benzer eğilimleri görmeye başladık. Vatandaşa tavsiye etmiyoruz” dedi.

Petrol fiyatı düşse de aramaya devam edilecek

TPAO Yönetim Kurulu Başkan Vekili Besim Şişman, denizlerde agressif bir çalışma yürüttüklerini belirterek, “Şile 1, bizim kazacağımız 7. derin deniz arama sondaj kuyusu. Büyük bir alan var. Burayı test edebilmek için çok sayıda kuyu açmak gerekiyor. Kuzey Denizi 30-35 kuyu kaçıldıktan sonra Kuzey denizi oldu” dedi. Petrol arama faaliyetleri hakkında kamuoyunu yanlış bilgilendirmemek gerektiğini vurgulayan Şişman şöyle devam etti: “Çalışmalarımız 7. kuyu ile birlikte son bulmayacak. Çünkü çok potansiyel var. Bugüne kadar üretilebilir bir rezerv keşfi olamadı. Ama gaz ya da petrol olarak emareler görüldü. Shell ile işbirliği bizi heyecanlandırıyor. TPAO bugüne kadar Akdeniz ve Karadeniz’de büyük dünya şirketleriyle çalıştı. Bu da onun parçası.” Petrol fiyatlarının düştüğüne değinen Şişman, “Fiyatlar ne olursa olsun, bizim ülkemizin günlük 700 bin varil petrole ihtiyacı var, bunu elde etmeliyiz. Elimizde yoksa da başka yerlerden bulmalıyız. Biz aramalar konusunda fiyatlardan bağımsız hareket etmek durumundayız. Bunlar ülkemizin ihtiyaçlarına dayalı stratejik faaliyetlerdir. Ancak tabii ki fiyatlara bağlı olarak politikalarımızı belirleriz” diye konuştu.

Erdem: Barbaros Hayrettin işi hızlandırdı

Shell Türkiye Ülke Başkanı Ahmet Erdem, Shell ve Türkiye Petrolleri tarafından Karadeniz’de başlatılacak derin deniz arama sondajı faaliyetlerini değerlendirirken, “Barbaros Hayreddin Paşa’nın yürüttüğü başarılı sismik çalışma projemizi hızlandırdı. Projeyi yaklaşık bir sene kadar erkene alabildik. Sondaj gemisinin en önemli özelliği, Boğaziçi köprülerinin altından geçebilmesi için gereken tadilatlarını yapılabilmesi” diye konuştu. Karadeniz’in altında 2 bin metre derinde bir kuyu açılacağını hatırlatan Erdem, “Uzun zamandır bu proje üzerinde çalışılıyor. Ama bugünü heyecanlı bir başlangıç olarak görüyorum. Sonuçları değerlendirmek konuşmak için henüz erken” diye konuştu. Petrol aramalarında çok fazla değişkenin etkili olduğunu belirten Ahmet Erdem, “Bulunan kaynağın boyutu önemli, bir de bu tür projelerde zaman çerçevesi, rezervin üretilebilir hale gelme süresi çok uzun. Bunlara bağlı olarak karar verilir. Ancak üretilebilecek bir kaynak olması halinde yerin altında bırakılması pek olabilecek bir şey değil” dedi. Shell Upstream Turkey Genel Müdürü Joris Glimbergen de petrol fiyatlarında 1-2 yıllık değişikliklerin yaşanabildiğini ancak petrol arama faaliyetlerinin süresinin çok daha uzun olduğunu vurguladı. Petrol fiyatlarındaki düşüşlerden bütün şirketler etkilendiğini kaydeden Glimbergen “Biz Shell olarak uzun vadeli bakıyoruz. Fiyatlardaki bu gelişmeler arama faaliyetlerimizi durdurmayacaktır. 2015’te kapsamlı bir arama programımız da var” dedi.

TPAO işçileri çıkarmıyor, stand by’da çalışacaklar

Enerji Bakanı Taner Yıldız, TPAO’nun petrol fiyatlarındaki düşüş nedeniyle bazı kuyularda üretimi durması nedeniyle işçi çıkarıldığı yönündeki haberleri değerlendirdi. Petroldeki düşüş nedeniyle TPAO’nun 500 milyon doların üzerinde gelir kaybı olduğunu, giderlerin de buna göre düzenleneceğini belirten Yıldız, “Özellikle Batman’da işçi çıkarımı olmadı. Ama 2015’te TPAO’nun bazı faaliyetlerinde kısıtlamalar gerçekleşecek. O yüzden işçilerimiz, stand by dediğimiz geçici sistemle çalışacaklar, işten çıkarma olmayacak” dedi. Yıldız, Soma’da 301 kişinin yaşamını yitirdiği kömür ocağından kömürün yanı sıra taş da çıkarılarak devlete satıldığı iddialarıyla ilgili olarak da kömürlere kalori değerine göre ödeme yapıldığını, düşük kalorili kömürün termik santrallarda kullanıldığı söyledi ve “Her kömür ocağı için geçerli olan bir konu” dedi.