Emtiada arz dengeleniyor, fiyatlar yükselecek

Evrim KÜÇÜK

DIŞ HABERLER - Çin ekonomisindeki sarsıntılar, petrol fiyatlarındaki sert gerileme gibi nedenlerle emtia yatırımcısı 2016 yılının başlarında ortadan kayboldu. Emtia fiyatları ocak ayında son 25 yılın en düşük seviyesine indi. Sonrasında ise ekonominin toparlanması ve talebin artmasının yardımıyla emtia yatırımcısı saklandığı yerden çıktı. Emtia piyasası2016 yılını, 2010’dan bu yana ilk kez yükselişle tamamladı. Analistlere göre yılın ikinci yarısında başlayan yükseliş, 2017 yılında da sürecek. En iyi getiriyi sağlayacak ürünler arasında petrol, bakır ve çinko bulunuyor.

Bloomberg Emtia Endeksi, 2016’da yüzde 12.70 yükselirken, Reuters Jefferies CRB yüzde 10.69 yükseldi. S&P GSCI’nın getirisi de yüzde 12.09 oldu. 2016’da en büyük artış enerji grubunda yaşandı. Endüstriyel metaller yaklaşık yüzde 20 getiri ile ikinci sırada yer alırken, değerli metaller yüzde 8’e yakın artış kaydetti. Ürün bazlı bakıldığında en büyük artışı yaklaşık yüzde 60’ın üzerinde performansla çinko gösterdi. Doğalgaz da yüzde 60’a yakın çıkış gösterirken, Brent petrolü yüzde 50 civarında, bakır da yüzde 17 yükseldi. Bu yıl en sert düşüş yaklaşık yüzde 30 ile kakaoda meydana geldi. Buğday yüzde 16 ile en çok kaybettirenler arasında yer aldı.

Finans kuruluşlarına göre emtia 2017’de yükselişini sürdürecek. Citigroup, emtiada yükseliş sinyali verdi.

Petrol, bakır, çinko kazandıracak

Banka, küresel ekonominin canlanması, yıllardır piyasaları baskılayan arz fazlasının nihayet sona ermesiyle 2017’de birçok emtianın güçlü performans göstereceği tahmininde bulundu. Citigroup, gelecek 6 ila 12 ay zarfında petrol, bakır, çinko ve buğdayın kazandıracağını öngördü. Kömür, demir cevheri, altın ve soya fasulyesinin ise kaybettiren tarafta olacağına dikkat çekti. Geçtiğimiz ay Goldman Sachs da, dört yıldır ilk kez emtia alınması tavsiyesinde bulunmuştu. Citi analisti Ed Morse ve ekibi, yaptıkları yazılı açıklamada., 2000’li yılların başında fiyatların yükselmesine paralel bir şekilde oluşan arz fazlasının artık dengeye kavuştuğunu belirtti.

Schroder Commodity Strategy’den ürün direktörü Christopher Wyke, arz-talep dinamiklerinin desteğiyle emtiadaki yükselişin 2017 sonrasına da taşınabileceğini savundu.

Endüstriyel metallerde çıkış bu yıl da sürecek

Küresel ekonomi 2017’de sanayi metallerine destek vermeye devam edecek. Temel metaller özellikle yılın ilk yarısında güçlü görünüyor. Çin ekonomisi, bazı madenlerin kapanması ve talebin sürmesiyle oluşan arz açığı çinko ve nikelde fiyatları şekillendirecek. 2016’da artış hızı diğer metallerin gerisinde kalan bakırın, arz artışının aşamalı olarak durma noktasına gelmesi ve ülkelerin teşvik programlarının talebe desteklemesiyle 2017’nin ilk yarısında diğerlerini yakalaması bekleniyor.

2016 sonlarında yaşanan fiyat düzeltmesi 2017’deki çıkışın habercisiydi. BofA Merrill Lynch, bu yılın ikinci çeyreğinde bakırın ton fiyatının ortalama 6 bin dolar (2.72 $/lb) olmasını bekliyor. 2017 ortalama fiyat tahmini ise 5.350 dolar. Kuruluşun kurşun için beklentisi 2.113 ve çinko için 2.713 dolar. Economic Intelligence Unit de (EIU) endüstriyel hammadde fiyatlarının ortalama yüzde 8 yükseleceği tahmininde bulundu. Çinko yeni yılda da şampiyon olmaya aday. Otomobil üreticilerinin talebiyle çinko fiyatlarında yüzde 25 artış bekleniyor. Öte yandan çelik fiyatı artması beklenen bir diğer ürün. Analistler, altyapı projelerinin hızlanmasıyla çelikte ralli yaşanacağını söylüyor.

Petrolde 60 doların test edilmesi bekleniyor

2016 başından bu yana doğalgaz stoklarında ciddi azalış dikkat çekti. Stokların azalması sonrası doğalgaz fiyatlarında yükselişler hız kazandı. ABD doğalgaz kule sayıları geçtiğimiz yıl 213’den 81’e kadar gerilemesi üretiminin azaldığını gösteren gelişmelerden biri. ABD’nin doğalgaz ihracatı ise yıl içinde rekor seviyeye yükselmesi fiyatları destekledi. Brent petrol fiyatlarının yıl boyunca yaklaşık yüzde 50 değer kazanmasında OPEC ve OPEC dışı ülkelerin üretim kesintisine yönelmesi etkili oldu. OPEC üretim tavanının 32.5 milyon varile düşürürken, üretim kesintisine OPEC dışı ülkelerde dahil oldu. 2017’de üretim kesintisine karşın talebin 1.22 milyon gün/ varil ile 1.57 milyon gün/varil arasında artış göstermesi bekleniyor. Reuters anketine göre petrol fiyatları yıl içinde 60 doları test edecek. Ankete katılanlar arasında en yüksek tahmin 83 dolarla Raymond James’den geldi. OPEC dışı ülkelerinin de üretimi azaltmasıyla birlikte fiyatlarda yükselişler hız kazandı. Öte yandan stokların azalış göstermesi fiyatları destekleyen bir başka unsur olarak karşımıza çıktığını gördük.

Değerli metallerden karışık sinyaller geliyor

Ekonomik ve siyasi belirsizliklerden yine destek bulan altın, üç yıllık kaybın ardından 2016’da yüzde 9’un üzerinde prim yaptı. Bazı analistler bu yıl altının kazandıran tarafta olmayacağı uyarısı yaparken, bazıları daha iyimser. Reuters’a konuşan uzmanlar, Amerikan Doları’nın yükseldiği, faizlerin arttı ve borsaların performansının iyileştiği bir ortamda, faiz getirisi olmayan altına talebin zayıf olabileceği uyarısı yaptı. Citigroup, yılı 1.160 dolar/ons seviyesine yakan bitiren altının yılın ikinci çeyreğinde ortalama 1.135 dolardan satılacağını, yılın son üç ayında 1.180 dolara doğru toparlanacağını öngörüyor. Gümüş için ortalama fiyat beklentisi 15.50 dolar. BofA Merrill Lynch, enflasyonist baskıların etkisiyle altında 1.200 doların test edilebileceğini ancak yıl genelinde sınırlı bir çıkıştan bahsedilebileceğini söylüyor. Credit Suisse ise altının Asya’nın talebiyle bu yıl 1.338 dolardan işlem göreceğini düşünüyor. Bankaya göre altın son çeyrekte 1.400 dolara çıkabilir. Bankanın 2017 gümüş tahmini ise 17.80 dolar/ons. Platin ve paladyum da arzın azalmasından destek bulacak. HSBC’ye göre platin ons başına ortalama 1.075 dolar, paladyum ise 790 dolardan satılacak.

Enflasyona rağmen tarımsal emtia baskılanacak

Gelişmekte olan ülkelerde enflasyon artmasına rağmen rekor seviyeye ulaşan stoklar 2017’de tarımsal emtia fiyatlarını baskılayacak. Rabobank’ın hazırladığı rapora göre, tarımsal emtiada önemli bir ülke olan Çin’in büyük rezervlerinden satış yapması fiyatların düşük kalmasına neden olacak. ABD’nin 45’inci başkanı Trump’ın getirdiği kur belirsizliği gıda fiyatlarına oynaklık olarak yansıyacak. Küresel demografik yapının değişmesi et, süt ürünleri ve hayvan yemi talebini azaltacak. Rabobank’a göre bu yıl yüzde 30 değer kaybeden kakao fiyatları yeni yılda üç yılın en düşük seviyesinden toparlanacak. Batı Afrika’da üretimin artması ise fiyatlardaki çıkışı sınırlayacak.

Fazla yağışlar nedeni ile ABD, Kanada ve Avustralya tarafında üretimin rekor seviyelere çıkmasıyla gerileyen buğday fiyatları ise bugünkü seviyesinin üzerine çıkacak fakat arzın yüksek seviyelerde kalmaya devam etmesi buğday fiyatlarının düşen trendini sürdürmesine neden olabilir.

Brezilya ve Arjantin gibi önemli üretici ülkelerden gelen düşük hasat rakamlarının kalıcı olmaması ve yeniden üretimin yükselmesi mısır fiyatlarının gerilemesinde etkili oldu. Rabobank, yeni yılda fiyatların yatay kalmasını bekliyor. Üretim alanlarında beklenenin altında artış soya fasulyesi fiyatlarına yukarı doğru destek verecek. Pamuk fiyatlarında da, küresel piyasa açığından dolayı yükseliş gözlemlenecek. Pamukta izlenecek risk faktörleri La Nina, Çin’in stoklarını azaltmaya başlaması ve polyster ile rekabet. Kahve piyasasında, Arabica bol yağışın üretimi artırmasıyla baskı altında kalacak fakat Robusta ise üretim açığı nedeniyle yukarı yönlü destek bulacak.