Çin'den 12 milyar dolarlık 'ısırık'

Muhammed KAFADAR

En büyük çip üreticilerinden Qualcomm ile teknoloji devi Apple arasındaki patent krizi, dünyanın ticaret savaşlarıyla meşgul olduğu ortamda yeni bir boyuta taşındı. Patent ihlalleri gerekçesiyle birbirlerine karşılıklı davalar açan Qualcomm ve Apple kozlarını Çin mahkemelerinde paylaşıyor.

İki Amerikalı teknoloji devi arasında son birkaç yıldır çeşitli ülkelerde hukuki süreçler devam ediyor. Bunlardan biri neticesinde pazartesi günü Çin mahkemesi bazı iPhone modellerinin satışı için geçici tedbir kararı aldı.

Çip üreticisi, Apple'ın işletim sistemi iOS ile patent ihlali yaptığı iddiasında bulunurken, davadan çıkan karara göre Xs, Xs Max ve Xr dışındaki iPhone modellerinin Çin'de satışının engellenmesi için ihtiyati tedbir uygulanacak. Ancak Apple, iOS'un güncel sürümünün herhangi bir hak ihlalinde bulunmadığını ve satışların devam edeceğini söylüyor.

Satışlar sürecek mi?

Qualcomm bu gelişmeyi zafer olarak duyururken; Apple, iOS 12'ye güncellenen modellerin davanın konusu patentleri kullanmadığını bildirdi. Ancak Qualcomm kararın yazılımı değil, modelleri ilgilendirdiği konusunda ısrarcı.

Konuya ilişkin Apple'dan yapılan açıklamada, tüm iPhone modellerinin Çin'de satılacağı vurgulandı ve hukuki sürecin devam ettiği kaydedildi. Görünen o ki, şimdilik iPhone satışları duraksamayacak ancak arka planda her iki şirketin avukatları birbirlerini alt etmenin yeni yollarını düşünmeyi sürdürecek.

Patentler ne hakkında?

İki Amerikalı devi karşı karşıya getiren patentlerden biri fotoğraf diğeri de dokunmatik ekranla ilgili. Söz konusu patentler Apple'ın görüntüleri iOS'ta nasıl yeniden biçimlendirdiğini ve işletim sisteminin dokunmatik ekrana nasıl tepki verdiğini ele alıyor.

Kavganın sebebi

Qualcomm, Apple'ı ticari sırlarını çalmak ve bunları iPhone'lardaki yongaların performansını artırmak için Intel'e vermekle suçluyor. Ayrıca, Apple'ın kendisine 7 milyar dolarlık patent borcu olduğunu iddia ediyor. Apple, satılan her cihaz için çip üreticisine verdiği lisans ücretinin ödemesini geçen yıl durdurmuştu.

Suçlamalar nedeniyle Apple, geçtiğimiz yıllarda, Qualcomm'a ABD, İngiltere ve Çin'de milyarlarca dolarlık tazminat davaları açtı. Qualcomm da Apple'a benzer bir karşılık verdi.

Hisselerin ilk tepkisi

Söz konusu kararın ardından Apple'ın hisse senedi fiyatı pazartesi günü yüzde 1 düştü. Qualcomm'un hisseleri ise yüzde 2.2 arttı. İlk tepkide 164.44 dolara gerileyen Apple hisseleri 169.60 dolardan kapandı. Qualcomm hisseleri de 57,84 dolara yükseldikten sonra 57,24 dolara geldi.

Çin'deki yasağın uygulanması durumunda bunun Apple'a yıllık 12 milyar dolara mal olacağı hesaplanıyor. Apple, Çin'e yılda 50 milyar dolarlık ürün satıyor ve bu rakamla Çin, Apple'ın en büyük 5. pazarı konumunda.

Qualcomm'un satışı engellenmişti

Bu arada, mart ayında ABD Başkanı Donald Trump, çip üreticisi Qualcomm'un Singapur merkezli Broadcom firmasınca satın alınmasını "ulusal güvenlik" gerekçesiyle engellemişti. Satış planı, 117 milyar dolarlık fiyatıyla teknoloji tarihinin en büyük anlaşması olarak gösteriliyordu.

Huawei davası

Söz konusu kararın Huawei davasının devam ettiği bir ortamda gelmesi dikkat çekti. Çinli teknoloji şirketi Huawei'in mali işler müdürü Meng Wanzhou, geçtiğimiz günlerde İran'a yönelik yaptırımları ihlal ettiği gerekçesiyle devam eden bir soruşturma kapsamında Kanada'da gözaltına alınmıştı. Wanzhou'nun ABD'ye iadesine ilişkin hukuki süreç devam ediyor.

Huawei'nin İran pazarına erişim için Skycom adlı şirketi paravan olarak kullandığı belirtiliyor. Wanzhou, 2009 yılında Huawei tarafından satılan Skycom'un bir dönem yönetim kurulunda yer almıştı. Bu arada söz konusu ihlallerin bankacılık sistemi kullanılarak gerçekleştirildiği iddiası bazı bankaların da soruşturmaya dahil edilebileceği ihtimalini gündeme getiriyor.

Tüm bu süreçler yaşanırken, Japonya Çinli Huawei ve ZTE'nin kamu ihalelerine katılımını engellemeyi tartışıyor. Tayvan ise söz konusu iki şirketin bazı çözümlerinin kullanımını yasakladı. Her iki ülke de yasaklamaları "ulusal güvenlik" ile açıklıyor.