Çeki devre dışı bırakacak ödemeyi 'Garanti'leyecek

Ece CEYHUN

İSTANBUL - Garanti Bankası, esnaf ve küçük işletmeler için çekin yerini alacak Garanti Ödeme adı verilen yeni bir ürün çıkardı. Çek Yasası'nın devreye girmesinin ardından karşılıksız çeklerde artış yaşandığını ve küçük işletmelerin çekten çok nakdi tercih etmeye başladığını söyleyen Garanti Bankası Genel Müdür Yardımcısı Nafiz Karadere, "Küçük işletmelerin birbirlerine olan ödemelerinde artık garantiyi, Garanti Bankası verecek. KOBİ hesabında para olmasa da kendisine tanınan limit çerçevesinde karşı tarafa ödemesini zamanında yapabilecek. Üstelik işlem tek taraflı iptal edilemeyecek" dedi.

KOBİ bankacılığındaki gelişmeleri ve Garanti Bankası'nın yeni uygulamalarını anlatan Nafiz Karadere, son ürünleri hakkında da bilgi verdi. Karadere, "Çek Yasası ocak ayında devreye girmeden ticarette para trafiğini işletmeler çek ile yönetiyorlardı. Yeni Yasa ile birlikte hapis cezası kalktı ve karşılıksız çekte artış başladı. Birbirini tanımayan, çalışmaya yeni başlayan esnaf ya da KOBİ'ler birbirlerinin çekini kabul etmekte tereddüt ediyorlar. Birbirlerini nakit ödemeye zorluyorlar. O zaman garanti ödeme devreye giriyor" dedi. Yeni Çek Yasası'nın hapis cezasını kaldırmasını doğru bulduğunu da anlatan Karadere, KOBİ'ler arasında böyle bir sıkıntı yaşandığını anladıktan sonra Garanti Ödeme'yi çıkarttıklarını da ifade ederek "Şubatta devreye aldık. Daha sadece şubeler müşterilerine anlatıyorlar" ifadelerini kullandı.

HESAPTA PARA OLMAYINCA DEVREYE GİRİYOR

Karadere, Garanti Ödeme'nin işleyişini anlatırken bu sistemin kullanılabilmesi için her iki tarafında bankanın müşterisi olması şartı arandığını aksi takdirde mal satan tarafın hesap açması gerektiğini de dile getirdi. Karadere'nin verdiği bilgiye göre sistem şöyle çalışıyor: "Garanti Bankası işletmeye bir limit tanımlıyor. Esnaf ya da KOBİ, mal aldığında isterse bankadan hemen sms ile limitini talep edebiliyor.

Para ödeyeceği işletmeye bu limiti gösteriyor. Eğer karşı tarafta onaylarsa ödeme yapacak işletme internet şubesinden ödeme bilgilerini, alacaklı hesabı, vadeyi ve tutarı giriyor. Mal satan taraf onayladığında işlem başlamış oluyor. Parayı ödeyecek taraf tek başına o işlemi iptal edemiyor. Ödeme vadesi geldiğinde banka işletmenin hesabında parası varsa mevcut bakiyesinden yoksa tanımladığı Garanti Ödeme limitinden karşı tarafa para transferini gerçekleştiriyor.

Ödemeyi yapan taraf eğer limitinden kullanmışsa yüzde 1.75 faizle parayı kullanmış oluyor. Parayı kaç gün kullanırsa o kadar ücret ödüyor. İşlem girişi üzerinden de binde 5 komisyon ödemesi yapıyor. Bu rakam en az 20 TL, en çok 100 TL oluyor. Alacaklı taraf parasını vadesinden önce tahsil etmek isterse de yüzde 1.26 iskonto faizinden ücretlendiriliyor."

ÇEKİN YERİNE GEÇECEK BİR ÜRÜN

Piyasada KOBİ kredi faizleri bileşik yüzde 12'den başlıyor yüzde 18-19'a kadar gidiyor. Karadere, KOBİ'lerin şu günlerde yüzde 16 ortalama faizden (yüzde 1.25) borçlandığını da kaydederek "Taksitli eşit ödemeli kredi faizi yüzde 1.25'te. Bu ürün aslında garantili bir çek işlemi, ya da kart işlemi gibi yani uzun vadeli bir kredilendirme değil. Limiti işletme istediği gibi kullanabiliyor ve aylık ödeme zorunluluğu yok. Bu birbiri ile yeni tanışan ya da ilk defa çalışmaya başlayacak hatta yeni girişimciler için çekin yerine geçecek bir ürün" diye konuştu.

YENİ TTK'YA KOBİ'LERİN ADIM ADIM ADAPTE OLMASI LAZIM

Anadolu'yu sürekli gezen Karadere, son dönemde TTK'nın getireceği yeni şartlarla ilgili ticaret odalarının bazı maddelerde değişiklik yapılması önerilerini çok sık dile getirildiğini de kaydetti. Karadere şunları anlattı:

"Ben TTK'nun özünde çok doğru olduğuna inanıyorum. Ama KOBİ'ler web sayfası zorunluluğu ve internette paylaşacakları bilgiler konusunda ürküyor.

Bir başka çekindikleri maddesi de ortakların şirketten para çekememe durumu. TTK, para çekebilirsin ama karından para çekebilirsin, şirketin varlıklarından çekemezsin, diyor. KOBİ, sene sonunda kar edip etmeyeceğini bilmiyor ki. Etmezse ne olacak?

O parayı koymak zorunda kalacak. Ama KOBİ'lerin çalışma şekline baktığında mesela bir büfeye gittiğinde para verirsin, kasasını açar bakar, para üstü kalmamıştır cebine eline atar para üstünü verir. Akşam evine giderken parayı alır, kasadan evinin alışverişini yapar, öyle gider. Şimdi şahıs firması ise kapsam dışı ama limitet şirket statüsünde olan KOBİ'de var.

Yasa aslında güzel bir esneklik de getirmiş. Diyor ki; isteyen anonim şirket olmak istiyorsa tek ortakla anonim şirket kurabilirsin. İsteyende anonim şirket ya da limitet şirket yükümlülükleri fazla gelirse şahıs şirketine dönebilirsin diyor. Şimdi bazı ticaret odaları 'üyelerimize şimdiden uyarı yapmaya başladık derhal firmalarınızı şahıs şirketlerine çevirin' tavsiyesinde bulunuyoruz diyor. Ama amaçlanan bu değil ki. Biz KOBİ'lerin büyümesini, limitet, anonim şirket olmasını ve dışarıya açılıp büyümesini istiyoruz. O zaman tartışmak lazım.

Yasanın özünü değiştirmeyelim ama bazı maddeler için ek süre verelim bazılarını esnetelim. Şeffaflığa derece derece geçelim. Limitet ve anonim şirketler için bağımsız denetim mecburiyeti de web sitesi zorunluluğu da maliyet. Tabii bir de kayıt dışılık sorunu var. Kayıt dışılık meşru olmasın ama Türkiye bir gecede şeffaflaşamaz. Bazı maddelerde yavaş geçişle TTK uygulanabilir."

Meksika'da KOBİ kredisinin yüzde 50'si devlet güvencesinde

MEKSİKA'NIN en büyük bankası BBVA'nın. Ve Meksika bir KOBİ ülkesi. Karadere'de merak etmiş ve iyi örnekleri görmek neler yapıldığına bakmak için geçtiğimiz günlerde Meksika'ya gitmiş. Türkiye'nin KOBİ bankacılığında dünyadaki pek çok rakibinin önünde olduğunu da vurgulayan Karadere, Meksika'da KOBİ kredilerine devletin verdiği desteği Türkiye'den farklı bulmuş.

Meksika'da Garanti'nin uygulamalarını da anlatan Karadere, sistemin yüzde 50 devlet garantisi ile çalıştığını belirterek "Riskin yüzde 50'si bankanın yüzde 50'si devletin üzerinde. Bankaların verdiği her KOBİ kredisinin yüzde 50'si devlet güvencesi altında. KOBİ kredisini ödeyemediğinde hemen devlet onun yerine ödüyor. Ama şuna güveniyor. Yüzde 50'si de bankanın riski. Banka yine ince eleyip sık dokuyor ama devlet yüzde 50'si benden diyor. Bu bütün bankacılık sektörünü KOBİ'ler destek vermek konusunda cesaretlendirmiş" diye konuştu.

Tarım ve hayvancılık için Arjantin'e bakacak

KARADERE, BBVA'nın Peru, Arjantin, Brezilya, Uruguay, Paraguay, Şili, Venezüela, ve Arjantin gibi Güney Amerika ülkelerinde çok kuvvetli olduğunu da belirterek tarım ve hayvancılık konusundaki çalışmaları yerinde öğrenmek için Arjantin'e gideceklerini de kaydetti. Karadere, "Arjantin, tarım ve hayvancılıkta çok ileri bir ülke. Dünya et pazarının önemli bir bölümünü domine ediyor ve önemli tarım uygulamaları var. Bazı arkadaşlarımız Arjantin'e gidecek oradan bir know how alabilirmiyiz bakacağız. Özellikle hayvancılıkta Türkiye'nin gelişmeye ihtiyacı var" dedi.

KOBİ'ler işletme sermayesi ihtiyacı için kredi alıyor

KOBİ'LERİN iç pazardaki durgunluktan etkilendiğini bunun da satışları etkilediğini ifade eden Karadere, dolayısıyla işletmelerin genel olarak bu tip dönemlerde mal satabilmek için ya fiyatı düşürdüğünü ya da vadeyi uzattığını kaydetti.

Karadere, "Vadeyi uzattığı zaman finansman yükü artıyor, fiyatı düşürünce karlılığı düşüyor. Her ikisi de sermayeden yiyor ama zaten KOBİ'lerin sermaye yapısı güçlü değil. Bu facit dairenin içinde sıkıntı çekiyor. Bu da banka kredilerine yönelmeyi getiriyor. Şimdi KOBİ'ler ağırlıklı olarak işletme sermayesi ihtiyacı için kredi talebinde bulunuyor. Sonuçta iç ve dış talepteki daralma yatırım kredilerine olan talebi de azaltıyor. Kredi talebi de canlı. Ama biz yılın ikinci yarısından itibaren bu durgunluğun yerini hareketliliğe bırakmasını bekliyoruz" ifadelerini kullandı.

İkinci yarı yılda piyasa canlanmazsa KOBİ bilançolarında bozulma görülebileceği uyarısında da bulunan Karadere, kötü senaryo gerçekleşirse tahsili gecikmiş alacak rasyolarının yıl sonunda bugünün 0.10-0.20 puan artmasını da bekliyor. Ama bunun bir kriz beklentisi olmadığının da altını çizen Karadere, KOBİ'lerin bu dönemde ağırlıklı olarak vade uzatarak nakit akışını bozmaması gerektiğini düşünüyor. Piyasadaki gidişatın da mayıs gibi belli olacağını öngören Karadere, sanayi üretimi, kapasite kullanımı ve istihdam da mevsimsellikten arındırılmış verilerin yılın kalanı için resmi göstereceğini aktardı. Karadere, "Merkez Bankası faiz koridorunu aşağı çekerse bizde hemen maliyetlerimize yansıtırız. Faizlerde yükselme beklemiyoruz bu seviyelerde gider ya da yönü aşağı olur" dedi.

Bu sene turizm sektörü çok iyi gidiyor

KARADERE, Geçen yıl yüzde 8.5 büyüyen Türkiye ekonomisinde Avrupa'daki durgunluğa rağmen KOBİ'lerin çok iyi bir yılı geride bıraktığını ama bu yıl iç pazardaki durgunluğun işletmeleri etkilediğini de anlattı. Ekonominin bu yıl yüzde 2.7-3 arasında büyümesinin beklendiğini de hatırlatan Karadere, "ABD ve Avrupa'daki sorunlar devam ediyor ve Avrupa'ya ihracat yapanlarda sıkışıklık sürüyor. Tekstil ve deri gibi geçen sene yara almıştı, bu senede devam ediyor. Konut kredileri durgun, inşaatta ortalama bir yıl bekliyoruz. İhracat pazarlarında sıkıntı devam ediyor dolayısıyla otomotivdeki durgunluk yan sanayisini de aşağı çekiyor. Bu sene Türkiye ekonomisini sürükleyecek sektörlerin başında turizm geliyor. Turizmi, gıda ve nispeten hizmet sektörü izleyecek" dedi.

Bankacılıkta yarış sanal ortama taşınacak

KOBİ bankacılığında hizmet yarışı nereye gidiyor sorusuna ise Nafiz Karadere, "Klasik bankacılık hizmet yarışının dışında bundan sonra rekabet sanal ortama taşınacak" diyor. Karadere, "Yeni TTK da bunu destekliyor. KOBİ'lerin hem iç hem dış dünyaya kendilerini tanıtmaya daha açık olması gerekiyor. Bankalar sanal ortamda rekabete girecek. Bazı bankalar hemen başlar bazıları sonra gelir ama KOBİ'lere web sayfaları dizayn edilecek, e-ticarete yönlendirilecek ve firmalar dış pazar bilgilerini sanal ortamdan alır olacak" dedi.

Ocak 2012 itibariyle resmi KOBİ tanımına giren müşterilerinin kullandığı kredi miktarı 21 milyar TL'yi aşan Garanti Bankası'nda geçen yıl bankanın KOBİ tanımına giren müşteri sayısı 100 bin artarak 1.4 milyona ulaştı. 2012'de TL kredilerde yaklaşık yüzde 20 artış öngören Karadere, müşteri sayısında da 100 bin yeni müşteri kazanmayı hedefliyor.