Brezilya’da siyasi belirsizlik kahvede kriz yarattı

Evrim KÜÇÜK

Latin Amerika’nın en büyük ekonomisi Brezilya’daki siyasi belirsizlik başlıca tarımsal emtia ürünlerinden birinde fiyat krizi yarattı. Gelecek ay yapılacak seçimlerin ülke ekonomisinde yarattığı baskı kahve fiyatlarını vurdu. Dünyanın en büyük kahve üreticisi ve ihracatçısı Brezilya’nın parasındaki hızlı değer kaybı New York Borsası’ndaki kahve işlemlerine kadar uzandı. Arabica tipi kahvenin fiyatı 13 yılın en düşük seviyesine indi.

Seçim arifesindeki Brezilya’nın parası Real, gelişmekte olan ülke piyasalarındaki kargaşa ve ülkedeki yapısal reformlarla ilgili kaygıların da etkisiyle yılbaşından bu yana dolar karşısında yüzde 20’den fazla değer kaybetti. Yumuşak içimiyle bilinen ve daha iyi kalite kabul edilen Arabica türü kahve, realdeki düşüşün etkisiyle bu yıl yüzde 20’den fazla düşerek New York’da psikolojik 1 dolar seviyesinin altına geriledi. Haftanın ilk işlem gününde fiyatlar 97 cent/lb düzeyini gördü. Aralık 2005’den bu yana en düşük seviyeye inen kahve fiyatları, Brezilya’nın üretimi kısabileceği haberleriyle 98 cent civarında istikrar kazanmaya çalıştı.

Spekülatif satış baskısı

Ancak analistler kahve fiyatlarındaki gerilemenin sürebileceği uyarısı yapıyor. Kahve fiyatlarında dibe doğru ralli aslında 8 Kasım 2016’da başladı. Arabica ‘C’ kontratının fiyatı o dönemde 1.8 dolar civarındaydı. O günden bu yana kahve fiyatları 22 aydır geriliyor. Kısa vadede bunun en önemli nedenlerinden biri spekülatif satışlar. 2017’de New York vadeli işlemler piyasasında 9.4 milyondan fazla yani küresel üretimin 16-17 kat fazlasına denk gelen 2.7 milyon çuval (1 çuval 60 kg) değerinde kontrat el değiştirdi. Bu da vadeli işlemlerin fiyatların belirlenmesinde arz-talep dengesinin önüne geçtiğini açıkça ortaya koyuyor. Bu yıl fiyatlardaki düşüş de Brezilya Reali’ndeki değer kaybı etkili oldu. Realin düşmesiyle birlikte Brezilyalı ihracatçı düşük fiyat avantajını kullanmak için üretimini ve satışlarını artırdı. Bu son haftalarda spekülatörleri yeniden harekete geçirdi. 1 ay önce büyük spekülatörlerin, fiyatlarda düşüş beklentisine işaret eden açık pozisyonları 30.1 milyon çuval büyüklüğe ulaştı.

Analistler 2018/2019 sezonunda küresel kahve üretiminin 170 milyon çuvalın üzerine çıkarak tüketimi 10 milyon çuval aşacağını öngörüyor. Bunun gerçekleşmesi halinde fiyatların 93 sente ineceğini hatta 90 sentin altını test edebileceğini söylüyorlar.