Borçlanmada 'dolar yerine altın' açılımı

ECE CEYHUN

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın dün Global Girişimcilik Kongresi’nde gündeme getirdiği “Borçlanma altınla olsun” önerisi gün boyu finans çevrelerinde tartışma konusu oldu.

Erdoğan, konuşmasının ilgili bölümünde Uluslararası Para Fonu'na (IMF) seslenerek "Mesela bir G20 toplantısında teklifim oldu. Niye borçlandırmaları dolarla yapıyorsunuz? Gelin buraya biz başka bir para birimi kullanalım. Ben diyorum ki, bu borçlandırmalar altınla olsun. Çünkü altının bu noktadaki ayarı hiçbir şeye benzemez. Dolarla sürekli olarak dünya bir kur baskısı altında kalıyor. Devletleri ve milletleri bizim bu kur baskısından kurtarmamız lazım" dedi. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın bu önerisi 2008 krizi döneminde Dünya Bankası Başkanı tarafından da dile getirilmişti. Haber gündemde “Altınla borçlanın” önerisiyle yer bulunca altın piyasasının önde gelen isimleri de konuyla ilgili görüşlerini dile getirdi. Uzmanlar, "Altınla borçlanılabilir mi? Borçlanılamaz mı?" sorusuna cevap vermeden önce “Küresel kriz döneminde, altın güvenilir bir liman olduğunu ispat etti. Uluslararası literatürde de dolara alternatif pek çok sistem konuşuldu ve tartışıldı” hatırlatmasını yaptı. Ayrıca Türkiye’nin altında ‘ithalatçı’ konumda olduğuna işaret ettiler.

● Cumhurbaşkanı'nın daha önceki çağrısı ses bulmuştu

Cumhurbaşkanı Erdoğan kongredeki konuşmasında IMF ile ilgili bir açıklama sırasında ‘altınla borçlanın’ dedi. Uzmanlar, “Sayın Cumhurbaşkanı dolar yine çok arttığında “Dolar almayın, altın alın” diye tavsiye vermişti. O dönemde rafineriler altın basmaya yetişememişti. Şimdi “Altınla borçlanın” tavsiyesini verdi. Vatandaş, zaten aile arasında ya altın, ya dolarla borçlanır. Bu tavsiyeyi değerlendiren şirket de mutlaka çıkacaktır. En azından maliyete bakacaktır” değerlendirmesini yaptı.

● Maliyeti daha düşük

Uluslararası piyasalarda borçlanma oranlarına bakıldığında altında kısa vadeli faizler yüzde 1’ler civarında. Altın borçlanma oranlarını euro ve dolar takip ediyor. İç piyasada şu anda sadece kuyumcuların kullandığı bir kredi mekanizması var. Çok sınırlı sayıda, altın mevduatı toplayan bazı bankalar, kuyumculara bunun karşılığında kredi açabiliyor. Bizim edindiğimiz bilgiye göre, bu kredinin ortalama faizi yine dolar ve euronun altında, yüzde 3-5 civarında seyrediyor. Fakat bir uzman, altın kredisi kullanırken altın- dolar ve TL hedge’i yapmak gerektiğini ifade ederek, “Eğer her bir adımda kendini hedge edersen TL krediyle zaten maliyet başabaş geliyor. ‘Avantajlı’ dönemi yakalamak ayrı bir efor” ifadelerini kullandı.

'Altında global bir fiyat belirleme arenası var'

● Ticaretini yaptığın emtia olmalı:

Bankacılar ise “Şirketlere her zaman ‘geliriniz hangi para cinsindense o para birimi ile borçlanın tavsiyesi veriyoruz. Sadece dolar ve euro değil TL için de aynı tavsiye geçerli. Altın ise bir emtia. Dolayısıyla altın faizi üzerinden borçlanacak kişi kendisini mutlaka ‘hedge’ etmeli. Aksi takdirde TL geliri ve gideri olan bir kişinin dolarla borçlanmasından farklı bir sonuç ortaya çıkmaz” açıklamasını yaptı.

● Fiyat bir handikap:

Uzmanlar, altının fiyatının uluslararası piyasalarda belirlendiğini ve dolar bazında ifade edildiğine dikkat çekerek, “Altının fiyatını uluslararası fiksing, çıkarma maliyeti ve fiziki talep belirler. Altında global bir fiyat belirleme arenası var. Döviz bu açıdan bakıldığında hiç olmazsa merkez bankalarının müdahalesiyle karşılaşabilir” dedi.

● Altıncıların önerisi de var:

Son dönemde Hazine, yastık altındaki ‘altınları’ sisteme kazandırmak için tahvil ve kira sertifikası ihracı yapıyor. Uzmanlar, toplanan bu altınları Merkez Bankası’nın reeskont sistemi gibi Eximbank aracılığı ile içinde ‘hedge’ enstrümanlarının da olduğu bir sistem içinde kaynak olarak kullanılabileceğini düşünüyor. "Çok komplike bir heding sistemi kurulmalı" vurgusunu yapıyorlar.

Ramazan ayı vatandaşın altın talebini erkene çekecek

Altınla borçlanma önerisi gündemin üst sıralarında tartışılırken diğer yandan altın piyasasında ‘düğün sezonu' açıldı. Mayıs ortasında başlayacak Ramazan ayı nedeniyle düğün sezonunun erkene çekildiğini ifade eden sektör uzmanları, “Ramazan öncesi hareketlilik başladı. Düğünler arttıkça yansıması da oluyor. Ramazan nispeten sakin geçer” dedi.