'Gelişen ülkeler kendine zarar veriyor'

WASHINGTON - ABD Merkez Bankası (Fed), gelişmekte olan ülkelerdeki finansal  piyasalarda satış dalgasına yol açmış olabileceğini kabul ederken, Türkiye, Brezilya ve Hindistan gibi ülkelerin ise kendi uyguladıkları politikalar yüzünden dış şoklara karşı kırılgan duruma düştüklerini belirtti.

Fed Kongre'ye dün sunduğu bir raporda "Geçen yılın ortasında doğan gerilimlerin önemli ölçüde Merkez Bankası'nın uygulamalarından kaynaklandığı anlaşılıyor" dedi.

Fed'in tahvil alımı yoluyla yürüttüğü destek programını kısa bir sürede sonlandırmaya başlayacağını 2013 ortasında açıklaması, pek çok gelişmekte olan piyasada, borsalarda, tahvil ve dövizde sert düşüşlere yol açmıştı.

Bu açıklama, uluslararası para akışında istikrarı bozabilecek kaymalar olabileceği gerekçesiyle küresel gerilimlere yol açmıştı. Buna örnek olarak, Hindistan merkez bankası başkanının, ABD'nin uyguladığı politikaların dünyanın diğer bölgelerini nasıl etkilediğini daha iyi düşünmesi gerektiğini söylemesi gösterilebilir.

Ancak Fed raporunda bazı gelişmekte olan ülkelerin sorumluluğuna işaret edilerek, bu ülkelerin kendi piyasalarının neden bu kadar zarar gördüğünü değerlendirirken aynaya bakmalarını istedi.

Fed analistleri önde gelen 15 gelişmekte olan ülkede ekonomik kırılganlığı ölçen bir endeks oluşturdular. Bu değerlendirmede en kırılgan ülke olan Türkiye'yi sırasıyla  Brezilya ve Hindistan izliyor.

Bu ülkelerin  ardından Endonezya ve Güney Afrika geliyor. Söz konusu endeks, cari dengeler ve döviz rezervlerinin ekonomik üretime oranı gibi altı faktörü hesaba alıyor.

Fed analizine göre en kırılgan olan ülkeler, paralarında en büyük değer kaybını ve kamu borçlanmasında daha yüksek faiz oranlarını görüyor.

Fed raporunda, "Bu kanıt, eğer gelişmekte olan ekonomilerin şoklara karşı daha dirençli olmaları bekleniyorsa, ekonomik kırılganlıklarının azaltılmasının önemli olduğu görüşünü destekliyor" denildi.

Analizde gelişmekte olan ekonomilerden bazılarının yaşadıkları kırılganlığı azaltma yolunda  mesafe kaydettikleri belirtilirken, Çin kırılganlığı en az olan ülkeler arasında yer alıyor.

Son 10 yılda çok büyük boyutta bir döviz rezervi depolamış olan Çin'in kamu borcu düzeyi de görece olarak düşük.

Fed, gelişmekte olan ülkelerden bazılarının  piyasa volatilitesine karşı faizlerin yükseltilmesi,döviz piyasalarına müdahale ve başka "geçici önlemler" alarak karşı durmaya çalıştıklarına işaret etti.

Fed'e göre küresel yatırımcılar, hangi ülkelerin "temel kırılganlıklarını" azaltmak için önlemler aldığını yakından izliyorlar.

Raporda, "Parasal, mali ve yapısal reformların uygulanmasında devamlı bir ilerleme gereklidir" denildi.