Yüksek teknolojili ürüne özel Ar-Ge teşviki geliyor

MEHMET KAYA

ANKARA - Türkiye ekonomisinin en büyük sorunu olan cari açığın azaltılmasına yönelik girişimler çerçevesinde, ürün bazında teşvik araçları hazırlandığı öğrenildi. Hazırlıkları süren kamu ekonomik reform programı kapsamında, üniversite sanayi birlikteliğinin yoğunlaştırılması için akademisyenlerin bu şirketlere katkı vermesinin kolaylaştırılması ve Ar-Ge’ye dayalı ya da ileri teknolojili ürünlerin Türkiye’de üretilmesine yönelik girişimlere teşvik verilmesi gündeme geldi. Başta ilaç olmak üzere, savunma sanayii, haberleşme ve bilgi teknolojilerinde yerli ürün üretmeye yönelik bir Ar- Ge programı ortaya koyan üretici şirket bu teşviklerden yararlanacak. Teşvikler, Ar-Ge teşvik programı çerçevesindeki vergi avantajlarından yararlanma yanında, araştırma geliştirme personeli konusunda üniversitelerden geçici eleman temin etme ve bunların ücretlerinin bir kısmının üniversite döner sermayesinden karşılanması araçları olabilecek.

Hükümetin hazırlığını sürdürdüğü eylem planında araştırma geliştirme ve yüksek teknolojili ürünlerin yerli olarak üretilmesini desteklemek için yeni teşvik araçları öngörüldüğü öğrenildi. DÜNYA’nın edindiği bilgilere göre, Türkiye’nin yüksek cari açık verdiği ileri teknolojiye dayalı alanlara “özel” teşvik uygulanacak. Bu kapsamda en yoğun desteğin ilaç üretimi için öngörüldüğü, Sağlık Bakanlığı’nın kendi kanununda bulunan teşvik unsurlarının da devreye alınmasına imkan verecek ikincil mevzuat hazırlandığı kaydedildi. Sağlık Bakanlığı’nın yeniden yapılandırılması döneminde çıkarılan kanun hükmünde kararnamede, yatırımcı bakanlıklarda olduğu gibi kendi bütçesinden ilaç üretimi projesi yürütmesine imkan sağlanmıştı. 

Bazı şartlarda esneklik getirilecek 

Yeni teşvik unsurlarının, şirketlerin bir ürüne ilişkin olarak Ar-Ge yatırımıyla ürünü geliştirmesi ve bunu üretmesine ilişkin süreçlerin teşvikli olarak yapılabilmesine imkan sağlanmanın hedeflendiği kaydedildi. Bu amaçla, araştırma merkezi kurma şartlarında esneklikler getirilebilecek, ürünü geliştirme sürecinde, teşviklerden yararlanabilmesi için gerekli olan asgari araştırma personeli vb. şartları sağlamak üzere, ücretinin bir kısmı üniversite döner sermayelerinden ya da doğrudan kamu tarafından karşılanmak üzere üniversite öğretim elemanlarını istihdam edebilecek. Tanımlanmış ürün ve sektörlerde TÜBİTAK’ın doğrudan fon sağlayarak katkı verdiği araştırma programlarına daha fazla kaynak tahsis edilecek. Bir ürünün üretiminde, çeşitli aşamalarda işbirliği yaparak ortaklığa giden firmaların ilgili ürünü üretmek için ortak hareket etmesine yönelik projelerin sunulmasına imkan sağlanacak. Kümelenme projelerine destek verilecek. 

Bu ürünleri üretmek için yapılacak yatırımlara yatırım yeri ve diğer teşviklerde kolaylık sağlanacak. Hükümetin, yürürlükte olan teşvik kararnamesinde stratejik yatırımlar ayrımını bu bağlamda gözden geçirebileceği, yüksek cari açık ya da teknolojik üstünlük sağlayacak şekilde bu kapsamdaki sektör sayısını artırabileceği ancak bunun ikinci bir alternatif olarak görüldüğü kaydedildi.