Yüzde 40'lık istikrar fonu dericiyi böldü

İmam GÜNEŞ

Üretici “Kaliteli deri yurtdışına gidiyor” diye şikayet edince geçen yıl kromlu yarı mamul deri ihracatına yüzde 40 ek vergi kondu.

Fona takılan deri ihracatçısı geçen sürede ek verginin kimseye yaramadığını belirterek isyan etti. Uşak, Çorlu, Isparta, Gönen tabakhanelerinde sıkıntının had safhaya ulaştığı iddia edildi. Deri mamul ihracatçısı ise çevre kirliliği azalırken, katma değerli ihracatın arttığını savunuyor. İhracata getirilen yüzde 40’lık Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu (DFİF) deri sektörünü böldü. Fona takılan deri ihracatçısı, tabakhanelerin batma noktasında olduğunu söyledi. Deri mamulleri ihracatçısı ise fonun kaldırılmasına değil ama oranın düşürülmesine itirazları olmayacağını belirtti.

Amaç kaliteli deri ülkede kalsın, pisliği değil...

İstanbul Deri ve Deri Mamulleri İhracatçıları Birliği (İDMİB) Başkanı Mustafa Şenocak, 17 Ağustos 2017'de Resmi Gazete'de yayımlan kararla getirilen fonun kurulma amacının kaliteli derinin yurtdışına gitmesi nedeniyle iç piyasada bulunamaması olduğunu belirtti. Diğer bir önemli noktanın ise çevre kirliliğini engellemek olduğunu dile getiren Şenocak, şu açıklamalarda bulundu: “6 dolarlık kaliteli deriye yarım dolarlık işlem yapıp çöpünü burada bırakarak ihraç etmek doğru değil. Devlet, çevre desteğini Türkiye için veriyor. Üçüncü dünya ülkeleri bile bu konuda hassas. Biz dördüncü sınıf bir ülke değiliz ki, neden pisliği bizde kalıyor? Eğer ithalatçı ülkeler çevreye verdiği zararın maliyetini Türkiye’ye ödeyeceklerse yapılsın. İç piyasada talep yeterli değilse ihracat için destek verilebilir.”

Yalnız deri mi çevre kirliliği yaratıyor?

Buna karşın deri ihracatçısının çok fazla yatırım yaptığına dikkat çeken RG Deri Genel Müdürü ve Türkiye Deri Konfeksiyoncuları Derneği Eski Başkanı Yaşar Erez de şunları söyledi: “Çorlu, İstanbul ve İzmir olmak üzere 3 tane organize deri bölgesi var. Buralarda da çok büyük yatırımlarla arıtmalar yapıldı. Çevre kirliliğinin önüne geçmek adına bir hamleydi bu. Sadece deri sektöründe mi çevre kirliliği var? Fon, devam ederse bir takım fabrikalar kapanacak, istihdam azalacak.”

DFİF Platformu Başkanı Ramazan Aytekin de derinin çöpünün Türkiye’de kalmadığını belirterek, “Bu işin katma değeri sadece deride değil. Bunun yünü de var. Ayrıca kalan çöp sabun fabrikalarına gönderilerek işleniyor. Kirlenen su için ise fabrikalarda arıtma tesisleri kuruldu. Çevre kirliliği yaratmıyor” görüşünü paylaştı. 

‘Oranın düşmesine itirazımız olmaz’

RG Deri Genel Müdürü ve Türkiye Deri Konfeksiyoncuları Derneği Eski Başkanı Yaşar Erez, böyle bir oranın neden koyulduğunu anlamadığını belirterek, “İhracata vergi koymak mantıklı değil. Bizler ülkeye döviz getirmeye çalışıyoruz. Yurtdışından ham deriyi alarak işleyip müşterinin istediği şekilde ihraç ediyoruz. İtalya, İspanya başta olmak üzere tüm dünya böyle çalışıyor” ifadelerini kullandı. Fon kararından sonra derinin kıymetinin düştüğünü, sektörün bitme noktasına geleceğini söyleyen DFİF Platformu Başkanı Ramazan Aytekin ise “Deride İspanya, İtalya, Portekiz gibi lider ülkeler örnek alınmazken İran ve Mısır gibi bizden geride olan ülkelerin korumacılık hamleleri örnek alınıyor. Dünyanın hiçbir ülkesinde satış üzerinden vergi konulmaz. Ülkeye döviz kazandıran ihracatçılara engel olunuyor” dedi.

Fonun yüksek olduğu konusuna hak veren İDMİB Başkanı Mustafa Şenocak, “Bu oran düşürülebilir. Biraz fazla. Ama kaldırılmasından yana değiliz” dedi.

Birçok üründe rekor kırıldı

İstanbul Deri ve Deri Mamulleri İhracatçıları Birliği (İDMİB) Başkanı Mustafa Şenocak, Türkiye’nin hammaddede mutlak ithalatçı olduğunu kaydederek, istatistiklere bakıldığında değer bazında yüzde 75 düşüş yaşandığını söyledi. İç piyasada fiyatın değişmediğini, kaliteli derinin 4-6 dolar arasında bulunduğuna değinen Şenocak, “Daha katma değerli ürün satmak istiyoruz. Ayakkabı fiyatları ihracatta kilogram başına arttı. 1 Ocak-15 Temmuz 2018 tarihleri arasında 526 milyon dolarlık ihracatla tüm zamanların rekoru kırıldı. Saraciyede son 3 yılın rekoru, bitmiş ve yarı bitmiş üründe ise son 4 yılın rekoru kırıldı. Kurulan fona rağmen trafik sapmaları, düşük fatura olmasaydı daha da iyi sonuçlar çıkabilirdi. Bu noktada referans fiyat konulabilir” diye konuştu.

Kurban derisi elde kalacak

RG Deri Genel Müdürü ve TKDK Eski Başkanı Yaşar Erez, fonun yerli deri üretip satmanın da önüne geçtiğini belirtti. Kurban Bayramı’nın yaklaştığını hatırlatan Erez, derilerin elde kalarak, çöpe gideceğini iddia etti. Kurban derisinin kalite bazında düşük olduğunun altını çizen İDMİB Başkanı Mustafa Şenocak ise, diğer ülkelerin bizden derinin kalitelisini aldıklarına değinerek, “Bu zamana kadar hangi kurban derisini ihraç ettik ki?” şeklinde konuştu. DFİF Platformu Başkanı Ramazan Aytekin, deri fiyatlarının para etmediğini, fonun Kurban Bayramı’ndan önce kaldırılması gerektiğini belirtti. Fondan önce satışların 5-7 dolar arasında olduğu bilgisini veren Aytekin, “Şu an 3 TL civarında. Deriler çöpe gidecek. Fondan önce Türk Hava Kurumu’nun ihalesine başvurular çok yoğundu. Şimdi başvuran kalmadı” şeklinde konuştu.

Sorunlarını anlatmak için DFİF Platformu kurdular

Fon kararından sonra derinin kıymetinin düştüğünü, fabrikaların kapanmanın eşiğine geldiğini ve istihdamın azaldığını söyleyen Uşaklı deri sanayicileri, fonun kaldırılmasına yönelik bir platform kurdular. 20 deri sanayicisinin bir araya geldiği DFİF Platformu’nun başkanlığını Ramazan Aytekin üstleniyor. Aytekin, gidişatın kötü olduğuna dikkat çekerek, sanayicilerin başka işlere yöneldiğini, Kurban Bayramı’ndan önce fon uygulamasının kaldırılması gerektiğini vurguladı.