Yabancılardan 10.5 yılda 65 milyar dolar transfer

HÜSEYİN GÖKÇE / ANKARA 

Yabancıların Türkiye’deki doğrudan ve portföy yatırımlarından elde ederek ülkelerine aktardıkları kârlar dolayısıyla yaşanan toplam kaynak transferi 2005 yılı ile 2015 yılı Haziran sonuna kadar geçen dönemde 65 milyar 70 milyon dolara ulaştı. 2015 yılı Ocak-Haziran döneminde ise toplam kaynak transferi, önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 8.5 artarak 4 milyar 991 milyon dolara yükseldi. 

ABD Merkez Bankası FED’in faiz artırım kararını ne zaman uygulayacağına yönelik belirsizlik sürerken, yabancı sermayeli şirketlerin Türkiye’de doğrudan yatırım ve portföy yatırımlarından elde ederek ülkelerine aktardıkları kaynak miktarındaki artış devam ediyor. 

DÜNYA’nın Merkez Bankası ödemeler dengesi verilerinden yararlanarak yaptığı hesaplamalara göre, ocak-haziran döneminde doğrudan yatırım kaynaklı transfer 2 milyar 617 milyon dolar, portföy yatırımı kaynaklı transfer 2 milyar 317 milyon dolar seviyesinde gerçekleşti. Toplam kaynak transferi ise yüzde 7.5 oranında artarak 4 milyar 598 milyon dolardan, 4 milyar 991 milyon dolara yükseldi. 

Portföy yatırımlarından sağlanan gelir daha fazla 
2005 yılından bu yana yabancıların hisse senedi, Devlet İç Borçlanma Senedi gibi araçlara dayalı portföy yatırımlarından elde ederek, yurtdışına aktardıkları kaynak tutarı 37 milyar 378 milyon dolara ulaştı. Aynı dönemde doğrudan yatırımlardan elde edilerek yurtdışına aktarılan kaynak tutarı ise 27 milyar 692 milyon dolar oldu. Böylece 2005 yılından bu yana yabancıların portföy yatırımları ve doğrudan yatırımlardan elde ederek ülkelerine aktardıkları toplam kaynak miktarı ise 65 milyar 70 milyon dolar seviyesinde gerçekleşti.

Doğrudan yatırım, portföyü geçti
2015 yılında daha önceki seyirden farklı olarak, yılın ilk yarısında sıcak para kaynaklı kar transferi, doğrudan yatırımlardan elde edilen kaynak transferinin altında kaldı. Yılın ilk yarısında 2 milyar 374 milyon dolarlık porföy kaynaklı kar transferi yapılırken, doğrudan yatırımlar kaynaklı transfer tutarı 2 milyar 617 milyon dolar oldu. 2004 ve 2005 yıllarında portföy yatırımlarından elde edilen kar, doğrudan yatırımın yaklaşık 3 katı düzeyinde seyrediyordu.

Doğrudan yatırım girişi azaldı
Öte yandan 2015 yılı Ocak-Haziran döneminde fiili doğrudan yatırım girişi geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 15 azalarak 1 milyar 860 milyon dolara geriledi. Merkez Bankası verilerine göre 2005 yılında 8 milyar 535 milyon dolar olan doğrudan yatırım girişi, yıllık en yüksek değerini 19 milyar 137 milyon dolar ile 2007 yılında gördü. 2011’de 16 milyar 137 milyon dolar olan doğrudan yatırım girişi, 2012’de 10 milyar 759 milyon dolar, 2013’te 9 milyar 866 milyon dolar, 2014 yılında ise 8 milyar 708 milyon dolar oldu.