Yabancı firmaların Türkiye’deki fuarlara katılımında yüzde 25 kayıp var!

İBRAHİM EKİNCİ

Ekonomide yavaşlama belirtileri var. Her sektörde durum aynı değil. Birçok sektörde veriler yavaşlamaya işaret ederken, turizm gibi bazıları kur artışından fayda görüyor. Dış ticarette fazla veren sektörler de öyle. Tek tek firmalar dışında bu gibi sektörler toplamda kazançlı. 2017 rakamlarına göre örme giyim 8 milyar dolar fazla vermiş. Örülmemiş giyim eşyasında da 4.6 milyar dolar fazla var. Meyve sebze de büyük fazla veriyor. Balıkçılıkta ithalatın 3 katı ihracat var. Süt ürünlerinde 5 katı ihracat var. Halıda ithalat neredeyse hiç yok, ihracatı 2.2 milyar dolar! Otomotiv de 6.5 milyar dolar fazla vermiş. İç pazar kayıplarının bir kısmı ihracat fazlalarıyla kompanse edilebiliyor. Petrol, makine, demir çelik gibi bazı sektörlerde açık büyük.

Fuarcılıkta neler oluyor? Hem döviz kazandıran boyutu var hem de ekonominin gidişatı açısından fikir veriyor. Döviz geliri artıyor mu? Yabancı firma, ziyaretçi katılımı ne gösteriyor?

TÜYAP Fuar ve Fuarcılık Hizmetleri Genel Müdürü İlhan Ersözlü ile (Maktek Fuarı için Tİ- AD Başkanı Hakan Aydoğdu ile gazetemizi ziyaretinde) sektörü konuştuk. Son 4-5 yılın verilerine de baktım. Ersözlü de ihracata dönük sektörlerde büyüme olduğu fikrinde. Maktek’te yüzde 12 büyüme yakaladıklarını söyledi. 14 hol dolmuş, dışarıya çadır hol kurmuşlar. Merakım yabancı katılımcı verileriydi. “Terör olayları sakinleşince bir önceki yıla göre yurtdışından gelişler artmaya başladı. Yabancı ziyaretçide yüzde 15 büyüme var” dedi.

2 bin 500 yabancı firma

TOBB istatistiklerine göre 2016’da 'yabancı ziyaretçi' sayısı 518 bin. 2017’de 587 bin olmuş. Sayısal olarak artış önemli. Ancak toplam ziyaretçi sayısı içindeki pay olarak bakıldığında düşüş görülüyor. 2014’te toplam ziyaretçi sayısı 15 milyon, yüzde 3.34’ü yabancı. İzleyen yıllarda düşüş var, yüzde 3’ün altına gerilemiş. 2017’de toplam ziyaretçi 22 milyona dayanmış. Yabancı ziyaretçi sayısı 587 bin! Oran olarak bakıldığında yüzde 2.7! Yabancı ziyaretçi için “Bu yıl 650 bin bekliyoruz” dedi, İlhan Ersözlü. Bu tabloya göre oransal olarak düşüş devam etse de ziyaretçide sayısal artış önemli.

'Yabancı katılımcı' açısından bakıldığında tablo sayısal olarak da oransal olarak da iyi görünmüyor. Türkiye’de yapılan fuarlara, 2014’te 9 bin 695 firma katılmış. 2015’te 9 bin 551. Bu tarihten sonra büyük düşüş olmuş. 2016’da 7 bin 331’e düşmüş. 2017’de 7 bin 77’ye! Yaklaşık yüzde 25’lik kayıp var. Bu yıl ne olacak? Yabancı firmalar gelecek mi? İlhan Ersözlü umutlu. Maktek verilerine dikkat çekerek, artış beklediklerini söyledi.

İlhan Ersözlü, fuarlara yabancı katılımını artırmak için tanıtımlarda fuarcılığın da kapsanması için çalışma başlattıklarını söyledi.

Anadolu fuarcılığı keşfetti

Fuarcılıkta dikkat çeken bir başka trend Anadolu kentlerinin payındaki artış. TOBB verilerine göre fuar sayılarına bakıldığında 2014’ten başlayarak 140, 152, 156 ve 198 olarak gidiyor. Toplam fuar sayısı içindeki payları da aynı yıllar yüzde 43.4, 36.3, 36.6, 41.7 olmuş.

'Fuar şirketi enflasyonu var'

İlhan Ersözlü’nün dünya ve Türkiye fuarcılığı hakkındaki değerlendirmeleri şöyle:

• FUARCILIKTA Batı pay kaybediyor. Eksen Asya Pasifik ülkeleri ve Türkiye’ye kayıyor. Alman, İngiliz, Fransız fuar şirketlerinin neredeyse tamamı İstanbul’da ofis açıyor, ortaklıkla pay almaya çalışıyor.

• DÜNYADA yılda 30 bin fuar oluyor. Türkiye’nin payı 1.5. AB’nin payı yüzde 20, yüzde 25 de Asya payı var. Çin, 6 bin fuar yapıyor.

• ALMANLAR her ne kadar pay kaybetseler de fuarcılıkta çok önemli bir ülke olmaya devam ediyorlar. Alman fuarlarına yılda, Türkiye’ye bir yılda gelen turist kadar yabancı ziyaretçi gidiyor.

• TÜRKİYE ve diğer doğu ülkelerinde daha çok katma değeri düşük ürünlerin fuarları yapılıyor. Ağaç işleme, mobilya, tekstil... Bu farların bazılarında Türkiye dünyada 1 veya 2 numara. Tarım makinelerinde Avrupa’nın 2. büyük fuarı Konya’da. Türkiye fuarcılığı gelişiyor. 10 yılda Avrupa fuarcılığını yakalayabilir.

• BATI ile kıyaslandığında Türkiye’de fuar katılım ücretleri düşük. Türkiye’de metrekaresi 60 dolara satılan yerler Almanya’da aynı konulu fuarda 280 dolar.

• ŞU ANDA 228 fuar şirketi var. 1.5 trilyon euro ihracatı olan Almanya’da 80 şirket var. “Bazı fuarcılık firmaları yer kiralayıp parasını kazanıp gidiyor. 10 dolara yer sattıkları söyleniyor. Sadece tarımda 70’den fazla fuar yapılıyor. Yok böyle bir şey! (TOBB verilerine göre 2017’de eğitim, eğitim ekipmanları, teknolojileri konusunda 39, kitap ve süreli yayın konusunda 26, tarım, seracılık konrularında 76 fuar yapılmış. 2016’da tarım konusunda 62 fuar yapılmış. Birkaç sektörde fuar sayısı 30’u buluyor.)

• FUAR YAPIMCILARI DERNEĞİ’nin 20 civarında üyesi var. Sektörün hacim olarak yüzde 60’ını temsil ediyor. Üyelerin yaklaşık yarısı yabancı.

• TÜRKİYE’de fuarcılık cirosu 250-300 milyon euro civarında tahmin ediliyor. 40 şehirde fuar düzenleniyor.