Vergi ve sigorta kaçıran kamu ihalelerine giremeyecek

MEHMET KAYA 

ANKARA - Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Kayıt Dışı Ekonomiyle Mücadele Eylem Planı'nın yeni dönemi olan 2015-2017’e ilişkin planda, halen yüzde 32.2 olarak ölçülen kayıt dışı ekonominin GSYH’ye oranının, 2017 sonunda yüzde 21.5’e indirilmesinin öngörüldüğünü açıkladı. Şimşek, yeni eylem planının tanıtımı için düzenlediği basın toplantısında, yeni bir vergi ve mevcut vergi yüklerinde bir artış öngörmeyen eylemler planlandığını kaydetti.

Mehmet Şimşek, kayıtdışı ekonominin sadece bir vergi-sosyal sigorta primi sorunu olmadığını, yapısal bir ekonomik sorun olduğunu söyledi. Kayıtdışı ekonomik faaliyetlerin, kamu gelirlerini azaltma, bireylerin emeklilik ve sosyal hak kaybı, haksız rekabet yanında, kayıt dışı çalışan şirketlerin finansmana erişememesi başta olmak üzere bir dizi ekonomik soruna yol açtığını belirten Mehmet Şimşek, “Aslında, kayıt dışılıkla kazanan hiçkimse yok” ifadesini kullandı.

Eylem planının vergi adaletini sağlama, vergiyi tabana yayma unsurlarını taşıdığını belirten Mehmet Şimşek, kayıt dışı istihdamın da en önemli önceliklerinden biri olarak değerlendirildiğini anlattı. Basın toplantısında, birçok firmanın 5 ile 10 yıl arasında faaliyetlerini durdurduğuna işaret eden Şimşek, bunun en önemli nedeninin kayıt dışı faaliyet olduğunu kaydetti.

"Öngörülen 62 eylemden 35'i 2015'te tamamlanacak"

Önceki eylem planında öngörülen 47 eylemin tamamlandığını, bazıları süreklilik arz eden 5 eylemin yeni plan dönemine aktarıldığını belirten Şimşek, yeni planda 62 eylem belirlendiğini, bunlardan 35’inin 2015 yılı içinde tamamlanacağını anlattı.

Maliye Bakanı Şimşek, kayıtdışılıkla ilgili olarak en fazla vergilerin yüksekliği ve vergi sisteminin karmaşıklığı gerekçelerinin öne sürüldüğünü ancak hükümetleri döneminde yapılan indirimlerle Türkiye’nin genel vergi oranının düşürüldüğünü kaydetti. Beyannamelerin yüzde 99’unun internet üzerinden verilebildiğini söyleyen Şimşek, bu kolaylaştırmaların devam edeceğini, hatta yeni eylem planında ATM benzeri ödeme noktaları oluşturulmasının dahi sözkonusu olduğunu vurguladı.

Nereden buldun yok, yurtdışına para gönderimi izleniyor

Bu arada, bir soruyu yanıtlayan Bakan Mehmet Şimşek, eylem planı dahilinde “nereden buldun” olarak adlandırılan denetim yönteminin bulunmadığını belirtti. Şimşek, Maliye'nin, yurtdışına para göndermeye ilişkin çok sayıda ülke ve vergi cenneti olarak adlandırılan bölgelerle işbirliği anlaşması yaptığını ve talep üzerine bu bilgileri rahatlıkla alabildiklerini kaydetti. Mehmet Şimşek, G-20 gündeminde, bu türden para gönderimlerinin otomatik olarak izlenmesine yönelik bir çalışma bulunduğunu ve 2017-2018 yıllarında bu sistemin uygulamaya geçeceğini tahmin ettiklerini söyledi.

Dizilere eğitici içerik, akaryakıta yeni denetim sistemi geliyor

2015-2017 dönemini kapsayan Kayıt Dışı Ekonomiyle Mücadele Eylem Planında bir dizi dikkat çekici önlem yer aldı. Bunlar arasıda, toplumsal eğitim ve farkındalığı artırmak için dizilerin ve tv programlarının içeriğinde bu konuda bilinçlendirici bölümler konulması yönünde girişim yapılması da var. İnternet reklamlarının ve e-ticaretin vergi yönüyle daha iyi kavranmasına ilişkin çalışma da eylem planına girdi. Eylem planında, akaryakıt kaçakçılığına yönelik ek önlemler de yer aldı.

Eylem planında, araç plakalarına barkod ya da benzeri elektronik kayıt etiketleri konulması, Dahilde İşleme Rejiminin gözden geçirilerek kayıt-izleme sisteminin iyileştirilmesi de dikkat çekti.

Kayıtdışı ile Mücadele Eylem Planı’nın temel başlıkları

Hedefler:

Kayıt dışı ekonominin GSYH’ye oranı yüzde 26,5’ten, yüzde 21,5’e indirilecek. Tarım dışı istihdamda çalışanlar içinde, kayıtdışı çalışma oranı yüzde 22’den, yüzde 17’ye düşürülecek. Kayıtlı faal mükellef sayısı 5,4 milyon kişiye ulaşacak.

Eylemler:

• Maliye ve SGK ortak beyanname almaya başlayacak. Denetimi güçlendirmek amacıyla bütün kamu kuruluşlarının bilgi paylaşımı ve çapraz sorgulama yapabilmesi imkanı sağlanacak. Veriler format birliği içinde alınacak. 

• Ücretlerin banka aracılığıyla ödenmesine yönelik pilot projeye dahil sektörler artırılacak.

 • Kayıt dışı ekonominin boyutunun ölçülmesi için model geliştirilecek ve analiz yapılacak.

 • Kayıt dışı istihdamın boyutu ve olası önlemlerine ilişkin çalıştay ve analiz yapılacak. • Vergiye gönüllü uyumun artırılması için analiz çalışması yapılacak. • Vergiye umun artırılması için hizmet kalitesi ve hızı yükseltilecek. 

• Mükelleflerle birlikte vergi beyan ve bildirim sistemi iyileştirme çalışması yapılacak.

 • Kamu hizmetinin yoğun olarak kullanıldığı, mükelleflerin bulunduğu yerlere ödeme terminalleri (ATM benzeri cihazlar) konulacak.

 • Turizm sektöründe kayıtdışılıkla ilgili özel çalışma sürdürülecek, rezervasyon bilgileri karşılaştırılacak. 

• Gayrimenkullerin gerçek değerinden beyan edilmesi için çapraz denetimler yapılacak, inşaat mevzuat süreci gözden geçirilecek. 

• Akaryakıt sektörü için özel düzenlemeler yapılacak. Petrol ve LPG lisanslarındaki hak ve yükümlülükler gözden geçirilecek, indirimli ÖTV’li satışlar dahil, akaryakıtın üretim ve ithalinden itibaren tüketiciye satılıncaya kadarki bütün aşamaları uzaktan izleme yöntemleri geliştirilerek izlenecek. 

• Araçlara barkod takılacak Kara taşıtlarının plakalarına barkod benzeri bir etiket takılarak, akaryakıt alımı sırasında istasyonun bu barkodu da okutarak satış yapmasına ilişkin düzenleme yapılacak. 

• Serbest bölgeler dahil gümrük teknolojik altyapısı güçlendirilecek. Bir tırın tamamını tarayabilen x-ray yatırımı yapılacak. 

• Dahilde işleme rejimi yenilenecek 

• Dahilde işleme rejimi gözden geçirilecek ve ülke ekonomisi açısından önemli, katma değer üreten sektörlerde bu rejimin uygulanmasına yönelik düzenleme yapılacak. 

• E ticaret sistemi gözden geçirilerek burada kayıtdışı faaliyetin önlenmesine yönelik girişim yapılacak. Lojistik sistemi üzerinden bu ticarete konu olan ürünlere yönelik elektronik ortamda bilgi alınması sağlanacak. 

• Banka kartı kullanımı ve şehir içi taşımada ortak kart kullanımı özendirilecek

• İnternet üzerinden verilen reklamların kayıtdışılığını önlemek için yöntem geliştirilecek. 

• Maliyenin denetim kapasitesi güçlendirilecek. E-yoklama olarak nitelenen uzaktan denetim yöntemleri uygulanacak.