Uzmanlar işsizlik rakamlarını yorumladı

ANKARA - Türkiye'de bu yılın Eylül ayında işsizlik oranı, geçen yılın aynı ayına göre 0,3 puan artarak yüzde 9,1 oldu. Uzmanlar yükseliş seyrine giren rakamları değerlendirdi. 

 

Eylül ayında kentsel alanlarda işsizlik oranı 0,2 puanlık artışla yüzde 11,3, kırsal alanlarda ise 0,3 puanlık artışla yüzde 4,8 olarak belirlendi. İstihdam ise 24 milyon 749 bin kişiden 25 milyon 472 bin kişiye çıktı. Eylül ayında işgücüne katılma oranı yüzde 51 olarak belirlendi. 

Uzmanlar işssizlik rakamlarını yorumladı:

 

 

 

İntegral Menkul Değerler Analisti Yeliz Karabulut, burada en temel etkenin Avro bölgesi krizi ve ekonomiyi soğutmak adına atılan adımların Türkiye'nin hem büyümeden hem de istihdamdan bir miktar feragat etmesine neden olduğunu vurgulayarak, şu değerlendirmelerde bulundu:

"2. çeyrekte beklentilerin üzerinde soğuma görülen ekonomide büyüme, yüzde 2,9 ile sınırlı kalmış, sonrasında ise Türkiye'nin 2012 büyümesi yüzde 4'den yüzde 3,2'e revize edilmişti. Türkiye'nin 3. çeyrek büyümesi de yüzde 2,6 beklentisinin altında yüzde 1,6 olarak gerçekleşmesi yüzde 3,2 büyüme tahmininin dahi zorlaşmasına neden oldu. Önümüzdeki dönemde yükseliş trendine giren işsizlik oranı yüzde 10'a yükselebilir. Mevsim etkilerinden arındırılmış işsizlik oranı incelendiğinde ise son 1 yılın en yüksek işsizlik oranına ulaştığımız görülüyor."

İşsizlik oranı 2012 eylül ayında geçen yılın aynı ayına göre 0,3 puanlık artışla yüzde 9,1 oldu.

 

 

 

 

 

Odeabank Ekonomik Araştırma Müdürü İnanç Sözer, haziran ayında yüzde 9 ile yakın dönemin en düşük seviyesine gerileyen mevsimsellikten arındırılmış işsizlik oranının, bu tarihten itibaren iç talepteki daralma nedeniyle kademeli olarak yükselerek, eylül ayında 13 ayın en yükseği olan yüzde 9,4'e yükseldiğini belirtti.

Sözer, son çeyrek ortalamanın yüzde 9,4'te kalacağını ve 2012 yılı ortalamasında işsizlik oranın yüzde 9,3 ile Orta Vadeli Program'daki (OVP) yüzde 9'un sınırlı üzerinde gerçekleşeceğini tahmin ettiklerini ifade ederek, şunları kaydetti:

"Büyümenin özellikle de iç talebin beklenenden sınırlı toparlanması, işsizlik oranının OVP tahmininin üzerinde gerçekleşmesine yol açabilir.

Eylül'de istihdam artışı önceki aylara göre toparlanma kaydetse de, işsiz sayısının iç talebe bağlı olarak daha hızlı artmasıyla işsizlik oranı eylül 2011'deki yüzde 8,8'den eylül 2012'de yüzde 9,2'ye yükseldi. Geçen yılın aynı dönemine göre 32 aydır daralan işsiz sayısı eylülde 32 ay aradan sonra ilk kez yüzde 1 artarak, 2,5 milyon kişiye yükseldi. İstihdam ise yılın ilk sekiz ayında olduğu gibi yüzde 3 artışla 25,5 milyon kişiye yükseldi.

İç talebin art arda yılın ilk üç çeyreğinde daralmış olmasına rağmen, ihracattaki güçlü artış sayesinde 2011 sonundan bu yana dokuz ayda istihdam 731 bin kişi arttı. Eylül verileri bir olumlu bir de olumsuz detay içeriyor. İşsiz sayısındaki artış olumsuz gelişme iken, olumlu gelişme potansiyel büyümedeki artışa bağlı olarak işgücüne katılım oranının yakın dönemin rekor seviyesine ulaşmış olması. 2008 yılında Türkiye'de nüfusun yüzde 46'sı işgücüne dahil iken, eylül 2012 itibarıyla oran yüzde 50,3'e ulaştı. Bu gelişmede kayıt dışılıktaki azalışın da etkisi var. Nitekim hesaplamalarımıza göre sosyal güvenlik kurumuna kayıtlı çalışanların toplam istihdama oranı 2008 yılındaki yüzde 44'ten eylülde yüzde 38 ile yakın dönemin en düşük seviyesine geriledi."

Türkiye'de 2012 yılı için enflasyonu artırmayacak doğal işsizlik oranının (NAIRU) OECD hesaplamalarına göre yüzde 9,3 olması ve mevcut işsizlik rakamının bu oranın altında olmasının çekirdek enflasyonun yüzde 5'lik enflasyon hedefine yakınsaması önünde engel oluşturduğunu dile getiren Sözer, "Her ne kadar gıda ve emtia fiyatları da iyimser seyrini korusa da, global ekonomide özellikle de Avrupa'da toparlanma başladığında ve/veya emtia fiyatlarını etkileyebilecek bir şok geldiğinde, enflasyonist riskler tekrar gündeme gelebilir" dedi.

Sözer, bu çerçevede para politikasının genişlemeci seyrinin sürse de, esnekliğinin korunması gerektiğini belirterek, "Potansiyel büyümedeki iyileşme, kayıt dışılıktaki azalışa ve ekonomide toparlanma beklentimiz bağlı olarak işsizlik oranında ana trendin düşüş yönünde olduğunu tahmin ediyoruz. Buna bağlı olarak 2013 yılında işsizlik oranının 2012'deki yüzde 9,3'ten yüzde 8,6'ya ineceğini öngörüyoruz" ifadelerini kullandı.

 

 

 

 

Marbaş Menkul Değerler Araştırma Müdürü Üzeyir Doğan, "Beklenti işsizlik oranının yüzde 8,9 olması yönünde idi" dedi.

Böylece yaz aylarının ardından işsizlik oranı yeniden yüzde 9'un üzerine çıktığını kaydeden Girgin, şunları ifade etti:

"Buradaki artışın tarım dışı istihdam ve genç nüfus işsizlik oranı gibi alt kalemlere de benzer şekilde yansıdığını görüyoruz. Bu artışta düşük büyüme hızının etkili olduğunu düşünüyoruz. Önümüzdeki aylarda mevsim etkisi kaynaklı artışları da göz önünde bulundurduğumuzda işsizlik oranının yıl sonunda bu rakamın da üzerine çıkacağını öngörüyoruz."

Üçüncü çeyrek büyüme rakamı, dış ticaret istatistikleri, cari açık ve enflasyon rakamları göz önünde bulundurulduğunda işsizlik oranındaki bu artışın çok da sürpriz olmadığı düşüncesinde olduklarını ifade eden Doğan, şu değerlendirmede bulundu:

"2012'nin geri kalanında kısmi artışlar beklemekle birlikte, Merkez Bankası'nın ekonominin biraz daha hızlı büyümesi için atacağı adımlarla ve kış aylarının geçilmesiyle birlikte işsizlik oranının da şu an ki hesaplama şekline göre 2013 yılının ilk çeyreğinden sonra yeniden düşüşe geçeceğini tahmin ediyoruz."

 

 

 

 

 

 

OYAK Yatırım Ekonomisti Gülay Elif Girgin, işsizlik rakamlarında temmuz ayından beri gözlemlenen yukarı yönlü trendin eylül ayında da devam ettiğinin görüldüğünü ifade etti.

Bu veride sürpriz olmadığını belirten Girgin, "Çünkü zaten üçüncü çeyrek büyümesinin yüzde 1,6'lık seviyesi ile yılın en zayıf büyümesi olduğunu biliyoruz" dedi.

Ekonomik aktivitedeki zayıflığın kendini işsizlik rakamlarında da gösterdiğini ifade eden Girgin, şu değerlendirmede bulundu:

"Yılın son çeyreğinde çok ciddi bir kıpırdanma olmadığını ve genelde işletmelerin ekonomik aktivitenin gücünden tam anlamıyla emin olduktan sonra işçi alımına başladığını düşünürsek işsizlik rakamlarının önümüzdeki dönemde yüzde 9'un altına sarkabileceğini düşünmüyorum."