Türkiye Balkanlar'da etkisini artırıyor

Avrupa Birliği'nin (AB) genişleme konusunu Brexit nedeniyle rafa kaldırmış olması ile borç ve göçmen krizlerinin etkileri, Balkanlar'ı AB ile Türkiye arasında etki yarışının yaşandığı bir saha haline geliyor. Bu tabloda Rusya ve Çin de kendi etkilerini güçlendirmeye çalışıyorlar.

Küçük bir Sırp kasabası olan Krupanj'ın belediye başkanı Ivan Isailovic, yakında bölgesi için yatırımcı aramaya çıkacak ama gideceği yön Münih veya Paris değil, İstanbul. Buna benzer örnekler, Türkiye'nin batı Balkanlar'da giderek büyüyen etkisini ve bunun bazı AB üyelerinde yarattığı kaygıyı göstermeye yetiyor.

Isailovic, Bosna sınırına yakın ormanlık bir bölge olan kasabasında istihdam yaratmak istiyor. Şirketleri ikna etmek için Türkiye'yi seçmiş olması ise bir zamanlar Osmanlı hakimiyetindeki bu bölgede Türkiye'nin yatırımlarla "yumuşak güç" oluşturmaya ne kadar istekli olduğunu gösteriyor.

"Türkler iyi yatırımcı"
Krupanj'da bir Türk şirketi, 300 kişilik istihdam açmış durumda. Belgrad ile Ankara arasındaki siyasi ilişkiler de bu tür gelişmelere yardımcı oluyor. Reuters'a kasabadaki ahşap sanayisini desteklemek için neden Türkiye'ye gideceğini anlatan Isailovic, "Türkler iyi yatırımcı. Yatırımları için sübvansiyon talep etmiyorlar" dedi.

Batı Avrupa hükümetlerinin ve yatırımcılarının, kendi arka bahçeleri olarak gördükleri bu bölgedeki küçük ve parçalı pazarları önemsemedikleri algısı ise giderek büyüyor. AB liderleri, geçen hafta Perşembe günü Sırbistan, Arnavutluk, Bosna, Karadağ, Makedonya ve Kosova liderleriyle bir araya geldiklerinde, enerji bağlantılarını güçlendirme ve radikal akımlardan göçmen denetimine kadar bazı konularda daha yakın işbirliği yapma kararı aldılar.

Ne var ki böyle bir toplantı 15 yılda ancak yapılabildi. Ayrıca AB bu ülkelere, üyelik için hızlı bir süreç beklememeleri gerektiğini de açıkça ifade etti.

Sırbistan Ticaret Odası'ndan Marko Cadez, "Batılı yatırımcıların tersine Türk yatırımcılar gelişmemiş bölgelere gidiyorlar" dedi.

Ticaret Odası'nın verilerine göre son bir yılda Sırbistan'da 20 Türk fabrikası ya faaliyete geçti ya da inşaatı sürüyor. Türkiye ile AB üyeliği peşindeki altı doğu Balkan ülkesi arasındaki ticaret hacmi yıllardır sürekli yükseliyor. 2002'de 435 milyon dolar olan bu hacim 2016'da, üçte biri Sırbistan ile olmak üzere 3 milyar dolara çıktı.

Kosova'da bir havalimanı ve enerji iletim şirketi satın alarak bu ülkeye 340 milyon euro (400 milyon dolar) yatırım yapmış olan Türkiye, bu ülkenin üçüncü büyük yatırımcısı.

Avrupa, Türkiye'nin "yumuşak gücünden" rahatsız

Avrupa'da bazı çevreler, Türkiye hem iş ve ticaret anlaşmalarıyla hem de kültürel olarak gücünü yansıttıkça, bu bölgenin Türkiye'nin etki alanına kayacağından rahatsızlık duyuyorlar. Adının açıklanmasını istemeyen bir Batılı diplomat, "Verilere göre bölgenin birinci ticaret ortağı AB, ancak bazı AB üyeleri, Türkiye'nin bölgedeki yumuşak gücünden rahatsız" dedi.

Müslüman nüfusun çoğunlukta olduğu ancak etnik farklılıkların hüküm sürdüğü Bosna'da Türkiye, camilerin ve Osmanlı anıtlarının onarımı için 300 milyon euro harcadı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da, dün Bosna'nın başkenti Saraybosna'da Avrupalı Türklere seslendi.
Bir Alman kuruluşu için Türkiye'nin bölge üzerindeki etkisini araştıran Alida Vracic, "Türkiye bölgedeki her türlü tarihi, kültürel ve kişisel bağlarını, daha güçlü ilişkiler kurmak için kullanmayı başardı. Sanırım bu, Avrupa Birliği yetkililerine Türkiye'den ders alıp, bölge ile daha güçlü ilişkiler kurmaları ve etkilerini artırmaları için bir örnek olmalı" ifadelerini kullandı.