TOKİ: Ödenmeyen bir kuruş hak ediş yok

Toplu Konut İdaresi (TOKİ) Başkanı Ömer Bulut, TOKİ'nin müteahhitlerin tüm hak edişlerini ödediğini belirtirken, zorlu kış şartlarında 358 şantiyede çalışmaların aralıksız sürdüğünü bildirdi. Ödemelerde takibe düşme oranının da yüzde 1'in altında olduğunu kaydeden Bulut, yurtdışından işbirliği için ciddi teklifler geldiğini belirtti. Ankara Sohbetlerine konuk olan Bulut, Ankara Temsilcimiz Ferit Parlak'ın sorularını cevaplandırdı.

- Kamu kurumlarının hak ediş ödemelerinde gecikme yaşandığı kaydediliyor, TOKİ'de durum nasıl?

Bakın, Türkiye'de yapılmayan bir şey yapıyoruz. Halen aktif olarak 358 şantiyemiz 93 bin konutu tamamlamak için faal olarak çalışıyor. Diğerlerinin aksine aralık ayında bile hiçbir şantiyemiz kapanmadı. Biz her türlü önlemi alarak, inşaat tekniği açısından çalışılmayan dönemlerde bile çalışıyoruz. Şantiyelerimizde 100 binin üzerinde işçi çalışıyor, sadece aralık ayında 1.1 milyar liralık ödeme yaptık. Yılın tamamında yaptığımız ödemeler 15.7 milyar lirayı buldu. Aylık ortalama 1.5 milyar liralık ödeme yaptık. Sonuç itibarıyla bize tahakkuk etmiş de ödenmemiş bir hak ediş yok.

2018 yılında toplam 53 bin konutun satışını gerçekleştirdik, 43 bin konutun da vatandaşa teslimini sağladık. Türkiye genelinde birinci el konut satışı oranı yüzde 7.5 civarında. Kalan kısmını özel sektör gerçekleştiriyor.

- Döviz kurunun etkisiyle son 4 ayda ödemelerde sorun yaşandı mı? Takibe düşen alacak arttı mı?

Biz kamu kuruluşuyuz ama genel bütçeden pay almıyoruz. Faaliyetlerimizi ve devletin verdiği kritik görevlerin kaynağını, arsa geliştirerek, diğer konutların satışından elde ettiğimiz gelirlerle yürütüyoruz. Tabii bazı dönemlerde biriken alacaklarımız oluyor. Bu alacakları toplamak amacıyla belirli dönemlerde indirim kampanyaları düzenliyoruz. Son olarak yüzde 24'lük indirim yaptık. Bu sene yaptığımız iki indirimde, 704 milyon liralık alacağı önceden tahsil ettik. Sattığımız konutların borçlarının geri ödenmesinde sıkıntı yaşamıyoruz. Takibe düşen alacağımız yüzde 1'in altında.

- Döviz artışı sektörde ciddi sıkıntı yaşattı. Sizinle çalışan müteahhitlerde sorun var mı?

Doların bu kadar hareketli olduğu süreçte bizim bir iki işimiz hariç hiç sıkıntı yaşamadık, fesih noktasına gelmedik. Bizimle çalışan müteahhitler de ekonomik savaşta bizimle birlikte hareket ettiler. Yani kimse doları 8.5 liraya endeksleyerek maliyet artışını gündeme getirmedi. Bizdeki yükleniciler fedakarlık yaptı, onların fedakarlığı doğrultusunda hak edişlerini bekletmedik.

- TOKİ'yi nasıl tanımlarsınız?

TOKİ Türkiye'nin başarı hikayesidir. Bu sadece Türkiye ile sınırlı değil, Avrupa, Afrika ve Ortadoğu olmak üzere TOKİ büyüklüğünde konut üreten başka bir devlet veya özel sektör kuruluşu yok. Şu ana kadar, Türkiye genelinde toplam 837 bin konut ürettik. Bunun yüzde 85'i sosyal konut niteliğinde. Son zamanlarda bu oranı daha yükseğe taşıyarak yüzde 95'e çıkardık. Bunu yaparken, Cumhurbaşkanımız ile Çevre ve Şehircilik Bakanımız, bunları yeterli bulmadı. Cumhurbaşkanımız yüzde 100'e çıkarmamızı istiyor. Bizim hedefimiz yüzde 100 sosyal konut üretecek noktaya gelmek. Konut üretimi yanında, sosyal donatı ve vatandaşın ihtiyacı olan kamu yapılarını yapıyoruz. Toplamda 19 bin 541 sosyal donatıyı tamamladık.

- Son 15 yılda bu yatırımlar hızlandı. Ne kadarlık yatırım yapıldı?

Son 15 yıl içinde TOKİ'nin toplam yaptığı yatırım 150 milyar lira civarında. Tabi sosyal konutun dışında TOKİ, kritik projelerde her zaman rol alır. Şimdi Millet Bahçeleri projelerinde de aktif yer alıyoruz. Halen 28 ilde 25 milyon metrekare alanda 52 Millet Bahçesi çalışması yürütülüyor.

- Çok tartışılan kentsel dönüşüm çalışmaları nasıl gidiyor?

Kentsel dönüşümde önemli bir aktörüz. Bu kapsamda 17.5 milyar liralık ihale gerçekleştirdik. 59 il, 134 ilçede, 163 proje ile kentsel dönüşüm çalışmalarımız devam ediyor. Büyükşehirlerde daha fazla rol almak istiyoruz. Ankara ve İstanbul'da ciddi projeler yürütüyoruz. Mart ayına kadar Ankara Mamak, İstanbul'da; Gaziosmanpaşa, Esenler ve Çamlıca Camisi etrafındaki dönüşüm için ihale aşamasına gelmiş olacağız. Esenler'de kentsem dönüşümde bize kalan kısmı civar projelerde kullanılmak üzere stok olarak tutacağız.

- Sınır duvarları ne aşamada?

Sınırlara modüler duvar örüyoruz. Toplam 820 kilometrelik sınır duvarını neredeyse tamamladık, yaklaşık 50 kilometrelik bir kısım kaldı. Tamamlandığında sınırlarımızdaki kaçak geçişler durmuş olacak. Bir diğer uygulamamız da terörden zarar gören özellikle Güneydoğu vatandaşlarımız. Bölgede toplam 23 bin 247 konut ürettik. Şehit yakınları ve gazilere istedikleri yerden 23 bin 151 aileye 1 milyar 30 milyon faizsiz kredi verdik. 2019 için 260 milyon lira kaynak ayırdık.

- Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'nın duyurduğu ön ödemeli konutla ilgili çalışma ne aşamada?

Çevre ve Şehircilik Bakanımız TOKİ'yi ve neler yapabileceğini çok iyi biliyor. Bu yüzde n böyle bir çalışma yapmamızı istedi. Bunun önemli kısmının dar gelirliler için olması gerekiyor. Biz şimdi ödevimizi çalışıyoruz. Öncelikli olarak önümüzdeki süreçte konut sayısı hedefimiz var. Buna vatandaşlarımızın daha kolay ve rahat nasıl ulaşabilir, bunun yöntemleri üzerinde çalışıyoruz. Burada TOKİ'nin üstleneceği rol üzerinde duruyoruz. Konutlar teslim edilene kadar taksitler halinde ödeme yapılacak. Teslimden sonra da taksitlerin miktarı çok azalacak. Türkiye genelinde önemli sayıda konut uygulaması gerçekleştireceğiz.

- Küçük çaplı sanayi tesislerinin de üretimini gerçekleştiriyorsunuz. Bunların sayısı artabilir mi?

Biz kentsel dönüşüm sırasında bazı küçük sanayi sitelerini de yapıyoruz. Bu yaptıklarımızı gören bölgelerden de "Bize de yapın" talebi geliyor. Bizim amacımız kentsel dönüşüm. Bunu yaparken, küçük sanayi tesislerinin şehir dışına çıkması gerekiyorsa onu da yapıyoruz. Bolu, Bursa, Aksaray ve Kayseri'de çok güzel örnekler var. Devlet bize hangi konuda görev verirse yapmaya hazırız. TOKİ, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'na bağlandıktan sonra, iş yapma süreçlerimiz hızlandı. Konut dışında kamuya ait işlerde nakit ihtiyacı gerekiyor, bunu Bakanlık karşılıyor.

- TOKİ'ye yurtdışından da talepler geliyor mu?

TOKİ, Avrupa ve bulunduğumuz bölgenin en büyük kuruluşu olduğu için bu konuda işbirliği yapmak amacıyla çok talep alıyoruz. Birçok ülkede, belki de bizim yaptıklarımızdan çok daha fazla konuta ihtiyaç var. Ancak bunları yapabilecek kurumları yok. Gelip bizden bilgi alıyorlar. Son dönemlerde Fas ve Moğolistan ile ilgili ciddi çalışmalar yapıyoruz, onlar işbirliğinde kararlı bir tutum sergiliyorlar.