Ticaret hareketlendi, piyasalar canlanıyor

Merve YİĞİTCAN- Selenay YAĞCI- Aysel YÜCEL 

İSTANBUL - Seçimler bitti, hem ticaretten hem de üretimden canlanma belirtileri gelmeye başladı. Bazı göstergeler olumlu gelişme olduğuna işaret ediyor. En önemli göstergelerden biri iç ve dış taşımalar. Kapıkule’de yoğunluk yaşanıyor. Taşıma hareketliliği nedeniyle kapıda 12 kilometrelik kuyruk oluştu. Nakliyeciler, “İhracatta kötü gidiş durdu. İhraç taşımaları arttı” değerlendirmesini yaptı. Bir süre önce, DÜNYA’ya yaptığı açıklamada, İstanbul’da 5 bin kamyonun iş beklediğini, iç ticaret taşımalarında yüzde 25 kayıp olduğunu belirten Türkiye Nakliyeciler Derneği Başkanı Erol Özçelik, “Seçim sonrası mal hareketi hızlandı. Son bir hafta taşımalarda yaklaşık yüzde 10’luk artış var” dedi. Asbir Antrepo Genel Müdürü Erkan Başboğa da “Piyasada bir rahatlama oldu seçimlerden sonra. Bu birkaç aya antrepolara da yansıyacaktır. Bir anda mal alınmasını bekleyemeyiz, ama önümüzdeki dönemlerde piyasa hızlanacak” ifadelerini kullandı. 

Otomotiv ve konut, yılbaşından sonra, diğer birçok sektörün aksine artışlarla gitti. Ancak bu seyir eylülde bozulmuş. Her iki sektörde de düşüş olmuştu. Seçim sonrası bu iki sektörden de iyi haberler geliyor. Renault Mais Genel Müdürü İbrahim Aybar, “Kasım ayını, özellikle de aralık ayını iyi bekliyorum. 2016 beklentileri pozitife döndü. 940–950 bin aralığında bir satış gideceğimizi öngörebiliriz” dedi. Konut, gayrimenkul sektöründe de beklentiler yeniden pozitife döndü. Siyasi belirsizlik ve faiz artışı konut satışlarını düşürmüştü. Eylülde ev satışı yüzde 20 azalmıştı. Siyasi belirsizliğin sona erdiğine dikkat çeken inşaat sektörü temsilcileri son 2 ayda canlanma beklentisinde. İNDER Başkanı Nazmi Durbakayım, “Şimdi toparlanma başlar. Türkiye’de istikrar bekleyen yabancılarda harekete geçecektir. İnşaat şirketleri de hızla yeni projelerini satışa çıkarır” dedi. İnşatta artış olduğunu, İSO Hazır Beton, Beton Ürünleri, Toprak ve Mermer Sanayi Meslek Komitesi Meclis Üyesi Adem Genç de doğruladı. Genç, “Piyasadan çok olumlu sinyaller geliyor. Volumlerde artışı hissettik” diye konuştu. 

Mobilyadaki gelişmeleri değerlendiren MOSDER Başkanı İsmail Doğan, seçim sonuçlarının pozitif yansımasını hemen hissettiklerini söyledi. 

Sonuçlar olumlu yansıyacak 

AVM Yatırımcıları Derneği Başkanı Hulusi Belgü, “Piyasada pozitif algı oluştu. Bu tüketicide de pozitif bir algı yaratıyor. Sinyallerini alıyoruz” dedi. CarrefourSA Genel Müdürü Mehmet Nane de, “Durağanlığın yerini hareketliliğe bırakmasını bekliyoruz. Sonuçlar ekonomiye olumlu yansıyacak. Yurtdışındaki ekonomik gelişmeler bir etki çıkarmazsa önümüzdeki dönem için umutluyuz. Ekonomik anlamda olumlu geçecek. Piyasada hareketlilik şimdiden başladı” diye konuştu. Arzum Yönetim Kurulu Başkanı Murat Kolbaşı, seçimden sonra piyasada ve perakende tarafında bir hareketlenme söz konusu olduğunu belirtirken Bimeks İcra Kurulu Üyesi Mustafa Selçuk, “Hem cirosal anlamda hem de ziyaretçi anlamında canlılık başladı” diye konuştu. Ticaret nabzının attığı merkezlerden Perpa’nın Yönetim Kurulu Başkanı Mithat Yümlü de “Birkaç aydır hayat durmuştu. Şimdi canlanma başladı. Bekleyen işlere start verildi. Yatırımcılar durmuştu. Şimdi yola çıkmaya başladı. Hükümet programı açıklandıktan, sonra yeni ekonomi heyetinin vereceği mesajlar canlılığın devamı için önemli” dedi. 

Üretim de kıpırdıyor 

Üretim tarafından da önemli sinyaller var. Dün eylül ayı sanayi üretimi açıklandı. Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış verilere göre artış gözükmüyor. Ancak sanayi merkezlerinden yetkililer, özellikle elektrik tüketimi rakamlarına bakarak, geri gidişin durduğuna ilişkin açıklamalar yaptılar. Bursa’daki OSB’lerde elektrik tüketimine yönelik ilk 8 ayda yaşanan artışın, seçim sonrası süreçte artarak devam etmesi bekleniyor. Önceki gün, DÜNYA’ya açıklamalarda bulunan Ankara Sanayi Odası Başkanı Nurettin Özdebir, likidite sorunu devam etmekle birlikte, çarkların döndüğünü, ekimde elektrik tüketiminin bir önceki aya göre arttığını, geçen yıl aynı aya göre yüzde 8 artış olduğunu söyledi. Siyasi belirsizlik ortamının son bulmasının üretime asıl etkisi, kasım verileriyle görülebilecek.

Belirsizlik kalktı, alışveriş canlandı

►“Pozitif yansımayı hemen gördük”

Türkiye Mobilya Sanayicileri Derneği (MOSDER) Başkanı İsmail Doğan

“Yüzde 10 büyüme planlamıştık. Yüzde 5 ile kapayacağız. Siyasi belirsizlik etkili oldu. Şirketler karlılıklarından fedakarlık gösterdi, indirimlerle piyasayı canlı tutmaya çalıştı. Seçim sonuçlarının pozitif yansımasını hemen gördük. Toparlanma belirtileri görmeye başladık. Piyasa hareketleniyor. Hatta bu iki ayda göstereceğimiz performansla sene içerisindeki kaybımızın biraz telafi edebiliriz.”

► “Tüketiciyi de olumlu etkiledi”

AVM Yatırımcıları Derneği Başkanı Hulusi Belgü

“Tüketici tarafında da seçim sonuçlarının olumlu yansımaları oldu. Piyasada oluşan pozitif algı tüketiciye de yansıdı. Tahminimizce girişlerde ve cirolarda artış yaşanacak. Şimdiden rakam vermek zor. Ancak sinyallerini alıyoruz. Seçim sonrasında belirsizliğin ortadan kalkmasıyla her konuda memnuniyet var.”

► “İnşaatta hareket hızlı oldu”

İSO Hazır Beton, Beton Ürünleri, Toprak ve Mermer Sanayi Meslek Komitesi Meclis Üyesi Adem Genç

“Çok olumlu sinyaller geliyor. Hareketlenmenin en hızlı yaşandığı sektörlerden biri inşaat. Seçim sonuçları bizim açımızdan olumlu. Volumler birden bire artmasa da bunu hissettik. Bekleyen projelere start verildiğini gördük. Canlılığın daha da artacağını bekliyoruz. Ama bu canlılık fiyat artışı getirmeyecek. Talep artışı olacak. Bunu görüyoruz, duyuyoruz. Ancak bu iyileşme suni bir iyileşme mi bilemiyoruz. İnşaatla ilgili de seçim vaatleri vardı. Bunların gerçekleşmesini bekliyoruz.”

► “Yurtiçi taşımalar yüzde 10 arttı”

Türkiye Nakliyeciler Derneği Başkanı Erol Özçelik

“Yurtiçi taşımalarda son bir haftada yaklaşık %10’luk artış oldu. Seçim sonrası mal hareketi hızlandı. Doğu ve Güneydoğu dahil tüm bölgelere taşımalar hızlandı. Bu oranın daha da artacağını düşünüyoruz.”

► “Kayıplar iki ayda telafi edilebilir”

Arzum Yönetim Kurulu Başkanı Murat Kolbaşı

“Seçimden sonra piyasada ve perakende tarafında bir hareketlenme söz konusu. Biz Arzum olarak bu yıl %15 büyüme hedefl iyorduk. Son canlanmayla birlikte sadece %5 sapacak gibi görünüyor. Tabii bunda ek vergiler ve dövizdeki hareketliliğin etkisi var. İlk altı ayda sektör %15 büyüdü. Canlanma devam ederse son altı ayda %10 büyüme olacağını öngörüyoruz.”

► “Normalin üzerinde hareket olur”

Bimeks İcra Kurulu Üyesi Mustafa Selçuk

“Hem cirosal anlamda hem de ziyaretçi anlamında artışlar var. Canlılık başladı. Devam ederse hedefl ediğimiz rakamlara ulaşabileceğiz. Genel anlamda perakende son çeyrek hep hareketli geçer. Ancak siyasi belirsizliğin ortadan kalkması ile normalin üzerinde hareketlilik olacak. %15 artış bekliyoruz. Siyasi belirsizliğin %20 aşağı çekeceğini düşüyorduk. Bu etki ortadan kalkınca artış olarak yansıyacak.”