Telekomünikasyon sektörü ek vergi değil, teşvik bekliyor

MELTEM GÜNDÜZ 
ANKARA  

Geçen yıl 16.2 milyar dolarlık büyüklüğe ulaşan ve yıllık 14 milyar dolar vergi ödenen telekomünikasyon sektörü, büyümeyi engelleyen vergi ve cezalardan şikayetçi. Sektör, ek vergi yerine teşvik beklerken, elektronik, cep telefonu ve tablet bilgisayarlar ithalatına getirilecek ek vergilerin kaçak oranlarını artıracağına dikkat çekiliyor. Telekomünikasyon sektöründe gerek iletişim hizmetlerinden gerekse cihazlardan alınan vergiler uzun yıllardır sektörün en önemli gündem maddeleri arasında yer alıyor. Vergi oranlarının düşürülmesi konusunda sivil toplum kuruluşları ve özel şirketler lobi faaliyetlerini sürdürürken, Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci, temmuz ayının başında yeni vergilerle ilgili açıklama yapmış, önümüzdeki birkaç ay içerisinde ithal elektrikli ve elektronik ürünlere ek gümrük vergisi uygulanacağını açıklamıştı. Sektör yetkilileri, elektronik, cep telefonu ve tablet bilgisayarlar ithalatına getirilecek ek vergilerin kaçak oranlarını artıracağına dikkat çekerek, ek vergi yerine gelir artırıcı teşviklerin getirilmesi gerektiğini savunuyor. 

Türkiye telefonda en fazla vergi alan ülke 
Dünya GSM Birliği'nin (GSMA) Mobil Sektöründeki Vergiler raporuna göre Türkiye yüzde 41.2 oranıyla telefon ve iletişimde uygulanan vergiler konusunda listenin ilk sırasında yer alıyor. Türkiye'yi yüzde 38.5 ile Ürdün ve Afrika ülkesi Gabon takip ediyor. Akıllı telefonda en az vergi ödeyen ülke ise yüzde 20.5 oranıyla Kenya. Dünya GSM Birliği'nin 2007'de yayınlandığı raporda Türkiye yine en fazla vergi veren listesinde birinci olmuştu. 

7 ayda 1.8 milyar dolar 
Hükümetin, cari açığı kısma çalışmaları çerçevesinde, 2014 yılı Şubat ayından itibaren yürürlüğe konulan tüketimi kısıtlayıcı önlemlerin, cep telefonu ithalatını çok etkilemediği gözlendi. Ortalama 2 yılda bir değiştirilen cep telefonları, Türkiye’nin cari açığı olumsuz etkilemeye devam ediyor. TÜİK verilerinden derlenen bilgilere göre, 2015 yılının ilk 7 aylık döneminde Türkiye, 7.8 milyon adet cep telefonu ithal etti. Buna göre ülkemizde 2011 yılında 14.3 milyon adet, 2012 yılında 10.6 milyon adet, 2013 yılında 12.1 milyon adet, 2014 yılında 12.5 milyon adet cep telefonu ithalatı yapıldı. Bu yılın ilk 7 aylık döneminde ise cep telefonuna 1.8 milyar dolar ödendi. 

Yüzde 20-25 daha yüksek maliyet 
Türkiye'de özellikle akıllı cep telefonu üretmek vergi mevzuatındaki düzenlemeler yüzünden ithal ürünlere göre yüzde 20-25 daha yüksek maliyetler oluşmasına neden oluyor. Yapılacak düzenleme ile ithal ürünlerin fiyatlarının en az bu oranda artması bekleniyor. Günümüzde elektronik cihazların büyük bir çoğunluğu Çin, Tayland ve Güney Kore gibi Uzakdoğu ülkelerinde üretiliyor. Bu yüzden yapılacak düzenleme özellikle Çin ve Uzakdoğu'dan gelen ürünleri etkileyecek. Yapılan anlaşmalar gereği Avrupa Birliği ülkelerinde üretilen cihazların bu düzenlemeye tabi tutulmaması bekleniyor. 2014’te yerli cep telefonu sayısı 208 artışla 1 milyon 71 bin 888’e çıktı. Son 5 yılda toplam yerli üretilen cihaz sayısı 2.1 milyon oldu.

Telekomünikasyon sektöründe vergi kalemleri

• Katma değer vergisi (KDV) % 18 
• Özel iletişim vergisi (ÖİV) % 25 –mobil internet erişimi 
• Özel tüketim vergisi (ÖTV) % 25 – cep telefonu cihaz alımları 
• BTK ruhsat ücreti 13.2 TL 
• İlk aboneliklerde 34 TL ÖİV