TCDD Taşımacılık AŞ, 2015’te kuruluyor

MELTEM GÜNDÜZ

ANKARA - Avrupa Birliği mevzuatına uygun olarak demiryolu sektörünün yasal ve yapısal çerçevesinin oluşturulması amacıyla 1 Mayıs 2013 tarihinde çıkarılan Türkiye Demiryolu Sektörünün Serbestleştirilmesi Hakkında Kanun ile demiryolu taşımacılığında yeni bir sürece girildi. Demiryollarında serbestleşmenin önünü açan düzenleme kapsamında kurulacak TCDD Taşımacılık AŞ’nin oluşumuna yönelik hazırlık çalışmaları devam ediyor. Yıl sonu itibariyle TCDD ile TCDD Taşımacılık AŞ’nin ayrışması çalışmaları tamamlanacak. Böylece yük ve yolcu taşımacılığı rekabete açılacak, özel sektör kendi trenleri ve kendi personeliyle demiryolu taşımacılığı yapma imkânına kavuşacak. 

AB’den teknik danışmanlık hizmeti 

Demiryolu alt yapısının özel sektöre açılmasını içeren Türkiye Demiryolu Ulaştırmasının Serbestleştirilmesi Hakkında Kanun'un yürürlüğe girmesinin ardından mevzuatta yapılacak düzenlemelere ilişkin çalışmalar devam ediyor. AB uzmanlarından konuyla ilgili 2014-2015 yıllarını kapsayan 2 yıllık teknik danışmanlık hizmeti alınıyor. Bunun amacı, sektörde eşit, serbest, adil ve sürdürülebilir rekabeti sağlamak. Danışmanlık hizmetinin ardından TCDD Taşımacılık AŞ’nin 2015 yılının ilk aylarında kurulması planlanıyor. Taşımacılık işleri yeni kurulacak şirket tarafından yapılacak. Bu tarihten itibaren sektör tamamen serbestleşebilecek ve özel sektörün taşımacılık yapmasına yönelik demir yolu işletmeleri için lisanslama çalışmalarına başlanabilecek. 

Şirketlere lisans belgesi 

Demiryollarında taşımacılık yapmak isteyen bir demiryolu işletmecisi lisanslama yönetmeliğinde belirtilen hukuki sorumluluk, iyi itibar, mali ve mesleki yeterlilik şartlarını sağladığı bilgisini ibraz ettikten sonra lisans almak üzere Demir yolu Düzenleme Genel Müdürlüğü'ne başvuracak. Belirtilen bu şartların yerine getirildiğinin tespiti halinde şirketlere demiryolu alt yapısında taşımacılık yapabilmesini sağlayan lisans belgesi verilecek. Çıkarılacak altyapıya erişim ve ücretlendirme yönetmeliği kapsamında da demiryolu işletmecileri altyapı yöneticisi olan TCDD'ye belirlenecek altyapıya erişim ücreti ödeyerek taşımacılık yapabilecekler. TCDD'nin kullanımında olan demiryolu alt yapısının özel sektöre açılması ile hem taşımacılık hacmi artırılıp hem de gelir elde edilebilecek. Demir yolunun serbestlemesi ile birlikte özel sektör kendi vagonu ve trenini satın alabilecek ve kiralayabilecek.

40 milyar liralık kaynak 

Geçtiğimiz yılın fiyatlarıyla 2003-2013 yıllarında demiryolu sektörüne yaklaşık 40 milyar liralık kaynak aktarıldı. Blok tren uygulamasıyla 2013 yılında 26 milyon ton yük taşındı. 2003 yılında 658 bin ton/yıl olan demiryoluyla yapılan konteyner taşımacılığı 2013 yılında yaklaşık 13 kat artarak 8,7 milyon ton/ yıla çıktı. Şahısların yük taşıması ve vagon kiralaması kapsamında ise 2013’te 6,1 milyon ton yük taşındı. 2011 yılı sonunda Türkiye’deki hat uzunluğu 12 bin, yüksek hızlı hat uzunluğu ise 888 kilometreydi. 2023’e kadar hızlı tren hattı uzunluğunun 10 bin kilometreye ulaştırılması, demiryolunun yolcu taşımada yüzde 2 olan payının 10’a, yüzde 5 olan taşımacılık payının da yüzde 15’e yükseltilmesi planlanıyor.