Son dönemin yatırım trendi 'butik'ler zorda

Selenay YAĞCI

Son yılların yatırım trendi “butik oteller”de sıkıntı büyüyor. Doluluk oranları dip yapmış durumda. Yatırımcı zarar yazıyor. Fed’in faiz artıracağı, doların değer kazanacağı ve karların artacağı beklentisiyle turizm yatırımları 2013’te 6 milyar sınırını aşmış, 2014’te 7 milyar liraya dayanmıştı. Bu yatırımlarla birlikte yüzlerce otel yatırımı başlamış, butik otel yatırımı trend olmuştu. Birçok kişi sektöre girmiş, bazı bölgelerde çok sayıda tarihi bina butik otele dönüştürülmüştü. Bu yatırımlarla birlikte öncelikle yatak arzı talebi aştı. Buradan kaynaklanan düşük doluluk oranlarını, terör olayları, Türkiye’nin Rusya ile yaşadığı siyasi gerginlik iyice aşağı çekti. Butik otellerde doluluk oranları yüzde 20’lere geriledi. Bazılarında bu oran %10 seviyesinde. Otellerin gözü pazartesi açıklanacak pakette. Eğer önlem alınmazsa sektörde yüzbinlerce kişinin işsiz kalma riski var. Aynı şekilde birçok otel yatırımının durması, bazılarının kapanması riski de sözkonusu. 

DÜNYA, daha önceki haberlerinde yüzlerce otelin satılık olduğunu duyurmuştu. İstanbul’da görüştüğümüz butik otel yatırımcıları da sıkıntının büyüdüğü bilgisini verdi. Sıkıntıyı büyüten bir başka etken de evlerin, odaların turiste kaçak kiralanması. Bu gelişmeler üzerine diğer oteller gibi butikler de sürekli fiyat kırma yoluna gidiyor. Otel sahipleri, İstanbul’daki butiklerde doluluk oranlarının %20’lerde, fiyatlar ise ortalama 20 euro seviyelerinde olduğunu söyledi.

Bayındır: Çift haneli düşüş uyarısı yaptık

Türkiye genelinde, 2014 itibarıyla 74’ü işletme, 101’i yatırım belgeli (işletmeye geçiş aşamasında) olmak üzere 175 butik otel görünüyor! Belediye belgeli olanların sayısı bilinmemekle birlikte yüzlerle ifade ediliyor. Bakanlığın 2015 verileri henüz açıklanmadı. İstanbul’da turizm belgeli sayısı butik sayısı 31. Belediye belgeli olanlarla birlikte sayının bunun çok çok üzerinde olduğu ifade ediliyor.

Geçen yılın kötü bitmesinin sürpriz olmadığını ifade eden TÜROB Başkanı Timur Bayındır, 2015 başında doluluk ve gelirde çift haneli düşüş öngördüklerini, defalarca dile getirdiklerini kaydetti. Bu yılın daha zor olacağını belirten Bayındır, “İstanbul’da 20 bin yatak kapasitesi var. Açılmaya da devam ediyor. Açılan her otel başkasının pastasından pay alıyor” dedi. 

Önümüzdeki bir iki ayın çok önemli olduğunu dile getiren TUROFED Başkanı Osman Ayık da “Eğer bu iki ay rezervasyon alamazsak. 2016 son dakika satış karakterine girecek. İstanbul’a daha çok Ortadoğulu turist geliyor. Bu gerçeği görmeliyiz. Ürün kurgularımızı değiştirmeliyiz. Ortadoğulu turist için küçük odalar kifayetsiz. Batılı turist ise 3-4 günlük hafta sonu kaçamağı için İstanbul’u tercih ediyor” dedi. 

Daha çok 5 yıldızlıların verilerini baz alan STR Global’in saptamalarına göre, 2015’te İstanbul otellerinde doluluk oranı 1 puan gerileyerek %64 oldu. Odabaşı gelir %7 düştü ve 120 euroya geriledi. Geçen yıl 12 milyondan fazla turistin geldiği İstanbul’da en hızlı düşüş aralıkta oldu. Doluluk %9 düştü. Günlük satılan oda bedeli %12, odabaşı gelirler %19,8 düştü.

Oda fiyatı 20 euro seviyelerine düştü

Butik otel sahipleri durumu DÜNYA’ya anlattı. 

►Armada Hotel CEO'su Kasım Zoto: “STR verileri daha çok 5 yıldızlı oteller baz alınarak oluşturuluyor. Butik otellerde durumun daha kötü. Butikler daha çok Batılı, kültür turuna gelmiş, meraklı ve müze gezmeyi seven turiste hitap ediyor. Ancak son zamanlarda İstanbul’a gelen Batılı turist sayısı azaldı. Bu da hemen butikleri etkiliyor. İstanbul’a şu sıralar Ortadoğulu turist geliyor. Onlar da alışveriş yapan turistler, AVM’lere yakın otellere gidiyorlar. Kalabalık geldikleri için büyük odaları, rezidansları tercih ediyorlar. Butiklere gitmiyorlar.” 

►Özel Belgeli Butik Otelciler ve İşletmeciler Birşiği Derneği (OZBİ) Başkanı Zeynel Bozkurt: “Son dönemde yükseliş trendinde olan butik oteller için 2015 iyi geçmedi. İstanbul’da doluluk oranı %20’lere düştü. 100 - 400 euro aralığındaki fiyatlar 20 eurolara kadar düştü. İstanbul’da butik otel belgeli 17 otel var. Butik ruhsatı almak çok zor. Otelin 5 yıldız seviyesinde olması gerekiyor. Sultanahmet çevresinde ruhsatı olmadan kendine butik diyen çok fazla küçük otel var. Tarihi bir binada az odalı ve özgün döşenmiş otelini müşteriye böyle tanıtıyor. Geleceği parlak göremiyoruz. 150 civarında otel nisana kadar kapatma kararı aldı. Satılık sayısı arttı. Otel değerleri çok fazla düştü. Bankalar turizmciyi riskli müşteri sayıyor. Bu kışın en kötü kış oldu. Sultanahmet’te butik otelim var. Normalde kış sezonunda en düşük fiyat 100 euro. Bu fiyattan oda satamıyorum. 25 euroya satabiliyorum. Bu şimdi nasıl bir doluluk? Doldursak bile kazanamıyoruz. Şimdi hiç satışımız yok.” 

►Sultanhan Hotel Genel Müdürü Enis Akcan: “Butik otellerde maliyet yıldızlıdan yüksek. 5 yıldızlı fiyatı aşağıya çekince biz daha da zor durumda kalıyoruz. Butik otel müşteriye daha fazla hizmet vermek zorunda. Personel sayısı yüksek. Normalde oda fiyatımız 200-300 euro. Şimdi 100 eurodan satıyoruz. 100 euroda direnen çok az. Şu anda doluluk oranımız %7. Hiç satış yok, olacağa da benzemiyor.” 

►Oba Otel İşletmecisi Salih Çalışkan: “Turizmin kötü gidişinden İstanbul’da en çok butik oteller etkilendi. Satış yapmak için booking.com gibi sitelere mecbur bırakıldık. Verdiğimiz komisyonlar bel bükmeye başladı. 2016’dan daha çok endişeliyiz. Şu an otelde 2 odam dolu. Geçen yıla göre durum daha da kötü. Yılın böyle geçmemesi için patlamanın bir güvenlik problemi haline gelmemesi gerek.” 

►Sultanahmet Turizmciler Derneği (SULDER) Başkanı Yaşar Yavuz: “Geçen yıl şubatın ortasında 30-40’larda olan doluluk oranları 10- 15’lere düştü. Sultanahmet saldırısı tuz-biber oldu. Birçok otelin kredi borcu var. Ciddi anlamda işler kötü durumda. Kriz kapıda, üstelik geliyorum diye diye geliyor. Benim otelimde sadece 3 oda dolu. Acentelerin yerini alan online satış platformları komisyonu artırıyor. 45 odalı otelim için geçen yıl 60 bin TL komisyon ödedim diyen var.”

Çalışanlar endişeli

Otel çalışanı Salih Yücel, Taksim’de birçok işletmede işçilerin bir kısmının ücretsiz izine yollandığını dile getirerek “Tedirginiz. Ne olacak bilemiyoruz. İyileşir diye umdukça kötüleşiyor” dedi. Sultanahmet’te bir otelde resepsiyonist olan Mustafa Taş, “Turizm parlayan sektör olunca işi bilmeyen, paralı toprak ağaları girdi. Eş-dost çalıştırıyorlar. Bizim gibi eğitimli çalışanlara da işinize gelirse diyorlar. Ben üniversite mezunuyum. Yaza yurtdışına çıkıp devam edeceğim. Çok arkadaşım böyle. Hırvatistan’a gideceğim” diye konuştu.

Turizme yeni destek paketi pazartesi günü açıklanıyor

Zor bir dönemden geçen turizm sektörüne yeni bir destek paketi geliyor. Kültür ve Turizm Bakanı Mahir Ünal, yeni destek paketini Başbakan Davutoğlu’nun pazartesi günü açıklayacağını söyledi. Plan ve Bütçe Komisyonu’nda konuşan Kültür ve Turizm Bakanı Mahir Ünal, yeni paketle turizm sektörünün istediği desteklerin yüzde 85’inin gerçekleşeceğini açıkladı. Bakan, rezervasyon dönemi olduğu için turist getiren uçaklara verilecek 6 bin dolarlık desteği önceden duyurduklarını kaydetti. Mahir Ünal, Başbakan Davutoğlu’nun önümüzdeki haftalarda bir kültür paketi ve bir kültür eylem planı açıklayacağını da bildirdi.