KOSGEB sil baştan yapılandı

MEHMET KAYA - ANKARA SOHBETİ

KOBİ’lerin finansmana erişimi konusunda yeni mevzuat çalışması tamamlanmak üzere. Bir kaç ay içerisinde yürürlüğe girecek modelle Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı (KOSGEB) kendini yeniden yapılandırmış olacak. Destek modellerinden, KOBİ tanımına kadar reel sektöre bakışını değiştiren KOSGEB’in yeni yol haritası 10 adımdan oluşuyor. Akademi kökenli Başkan Cevahir Uzkurt, yeni yapılanmanın KOBİ’lerin teknoloji, üretim, ihracat dahil geniş anlamda ekosisteminin oluşturulması, mentörlük sağlanması temelli olduğunu açıkladı. KOSGEB’in bankalarla yapacağı yeni protokollerle farklı bir pencere açacağı yeni dönemde çizilen perspektifte 2 nokta öne çıkıyor. İlki; KOSGEB, KOBİ’leri bir üst lige çıkarmak için mezun etmeye odaklanacak. İkincisi ise büyük bir KOBİ datasına sahip olan KOSGEB, kendini adeta bir rating şirketine dönüştürecek. KOBİ’lere verilen desteklerde en önemli nokta ise faizden gelecek. KOBİ’leri tıpkı bankalar gibi 4 kategoriye ayıracak olan KOSGEB, puan sistemi üzerinden faiz maliyetinde pozitif ayrımcılık yapacak. Finansman desteğinden yararlanmak isteyen KOBİ, ilk önce KOSGEB’in kapısını çalacak. Türkiye’de milli ve yerli üretim yapacak KOBİ’ler için ayrı bir başlık açan KOSGEB, teknolojide gaza basan KOBİ’ye faiz tarafında daha yüksek oranlı bir destek verecek. Bu destekler için KOSGEB her kentte farklı sektörlerde destek çağrısına çıkacak. KOSGEB, tüm bu desteklerle asıl kuruluş amacı olan ‘sanayiyi kalkındırmaya’ odaklanmış da olacak. KOSGEB, tüm bu değişiklikleri yaparken, firmaların KGF’de teminat-limit sorunu yaşamamaları için de gereken tedbirleri almış durumda. KOSGEB Başkanı Cevahir Uzkurt, Ankara Temsilcimiz Ferit Parlak’ın sorularını yanıtladı.

- Yeni dönem için yaklaşımınızın çerçevesi nedir?

KOBİ ve girişimcilik ekosistemindeki bütün unsurların, merkezinde KOSGEB’in olduğu, koordine ettiği ama bütün ekosistemi birlikte yöneten bir anlayışla hareket etmemiz gerekiyor.

Bu bütçe tevdi edildiyse, 1 ya da 3 yıl sonra hesap verebilmeliyim. Ayrıca, şu kadar mikro ölçekli firmayı, küçük ölçekli, şu kadar küçük ölçekli firmayı orta, şu kadar ortayı da büyük yaptık. Yani KOBİ’leri mezun ettik. Bir ülkenin KOBİ sayısıyla övünmesi bana çok doğru yaklaşım gelmiyor. Övünülecek bir şey varsa yılda ne kadar KOBİ’yi büyük ölçekli yapabildik?.. Yani “mezun ettik”.. Bu çok önemli bir şey. Başka kuruluşlar da KOBİ’lere benzer bir destek veriyorsa çakışma ve çatışma kaçınılmaz. Devlet olarak piyasaya ister regülasyon anlamında, ister finansal olarak birilerine destek verin ya da başka türlü müdahale edin, her müdahalenin olumlu sonuçları olabileceği gibi yıkıcı, rekabeti bozcu etkisi de olabilir. Yıllardır tartışılan iktisadi bir sorundur. Biz KOSGEB olarak destek verdiğimizde gerçekten KOBİ’leri güçlendirmemiz lazım. Yurtdışına açabilmemiz, uluslararası hale getirebilmemiz, katma değerini, teknoloji seviyesini artırmamız ve ölçeğini büyütmemiz lazım.

İlk defa 'yerli ve milli'ye başlık açtı

- Yeni destek programları nelerdir?

Kabiliyeti yüksek ancak biraz profesyonellikten uzak KOBİ’ler var. Bunlara odaklanarak ithal ettiğimiz ürünleri Türkiye’de yerli ve milli KOBİ’ler tarafından üretilmesini sağlayacak bir başlık açtık. KOSGEB tarihinde ilktir. İthal ürünü yerli üretmek isteyen olursa, 5 milyon TL’ye kadar üretim ve yatırım desteği vereceğiz. Peki üretilen mal ne olacak? Burada da “Alıcıyla ön protokol imzalayacaksın” diyoruz. Yani alıcısı belli olsun. Bu model tersinden de işliyor. Büyüklere diyoruz ki; “Siz ithal ettiğiniz ara malları üretecek KOBİ’leri kendiniz bulun, kendi ekosisteminizi oluşturun, ben de KOSGEB olarak o KOBİ’lere makine-teçhizat, yazılım, nitelikli personel desteğini vereyim.

Firmaları, esnaf, konvansiyonel imalat yapan, AR-GE teşviki almış- inovasyon yapabilen, daha önce KOSGEB desteği almış olmak üzere dört gruba ayıracağız. Faiz desteği oranları bu niteliklere göre farklılaşabilecek. Örneğin, AR-GE yapan yüksek teknolojili firma çok daha yüksek oranlı bir faiz desteği alabilecek.

- Teknoloji vurgusu yapıyorsunuz, aslında AR-GE’ye dayalı ürünler hep gündemde değil miydi?

Evet, çok sayıda AR-GE projesi yürütülüyor, prototip ortaya çıkıyor, patent de alıyor, sonra rafta kalıyor. AR-GE’nin destek tarafında aslında TÜBİTAK var. İster kamu, ister uluslararası isterse özkaynakla, isterse yurtdışında olsun, AR-GE sonucunda yeni teknolojik ürün ortaya çıkmışsa, alıcısını bulsun yine 5 milyona kadar destek vereyim diyoruz. Teknoloji üretimini KOBİ’ler vasıtasıyla tabana yayalım, teknoloji düzeyi yüksek firma sayısını artıralım istiyoruz.

125 milyon liranın altı 'KOBİ' olacak

- KOBİ tanımını değiştirme yönündeki çalışmanız da mı bu ihtiyaçtan kaynaklı?

Ciroya bağlı KOBİ tanımında revizyona ihtiyaç var. Şöyle hareket ettik 40 milyon ciro sınırını 50 milyona çıkardığımda kaç tane ve önemlisi hangi firmalar büyük firma olmaktan KOBİ olmaya geçiyor. Firmalar önemli çünkü katma değer üretebilme potansiyeli olan firmaları arıyorum. Bu firmalara destek verdiğimde kısa sürede katma değer üretecek ve büyüyecekler. Büyüyünce kendi KOBİ’lerini ekosistemlerini oluşturacak. 50 milyon parayı 2 kişilik 3-5 yıl sonra ne olacağı belli olmayan bir alana mı vermeliyim, yoksa ne yaptığını bilen pazarı-teknoloji altyapısı iyi olan ve 50 milyonu 500 milyona çevirecek firmaya mı vermeliyim...

Benim KOSGEB olarak asıl sanayi sektörlerindeki KOBİ’lere odaklanmam gerekiyor. KOSGEB’in ilk kurulduğunda isminde sanayi var. KOBİ’lerin çeşitli simülasyonlarına baktık. Tanımı ‘yıllık 125 milyon TL ciro’ yaptığımızda 8 bin 846 büyük ölçekten firmanın KOBİ sınıfına geçtiğini gördük. Hazine, Maliye, Kalkınma Bakanlığımız ile görüştük. 125 milyonun altında ciro yapanlar KOBİ olacak. Orada tek handikap, KGF’de büyük ölçekli firmalarda limit 200 milyon. KOBİ’lerin 12 milyon. O firmaların teminat limiti düşecek. Geçici madde koyduk, 1 yıl içinde limitleri 200 milyon TL’dir dedik.

- Başlangıçta danışmanlık ihtiyacından söz etmiştiniz?

“KOBİ Yetkinlik Değerlendirme Sistemi” oluşturuyoruz. KOBİ’lere rating gibi işleyen yapı. Bankaların yaptığı gibi sadece finansal analizi değil; finansal, operasyonel yetkinlik, üretim altyapısı, kapasitesi, teknoloji yeteneği, dağıtım-pazarlama, ihracat gibi hepsini ortaya koyan sistem kuruyoruz. Algoritması bitti, veri tabanı için kamu kurumlarıyla anlaştık. Verinin derin ve sağlıklı olması gerekir. Sadece beyana dayalı olmayacak, sahadan da bilgi alacağız. Bir firma nereden başlamış, nereye gelmiş, trendlere de bakacağız. Üç yıl sonra, ‘KOSGEB ciddi bir yapı kurdu bunu özel şirket yapalım’ derlerse bunun altyapısını kurmuş olacağız. En azından KOBİ anlamında milli bir veri tabanını oluşturmak istiyoruz. Burada önemli olan elbette veri tabanının devlette olması.

KOSGEB'in yeni yol haritası
1 - Cari açığı azaltacak ürün üretenler desteklenecek
2 - Yüksek teknolojinin yerli ve milli KOBİ’ler vasıtasıyla tabana yayılması amaçlanacak 
3 - Katma değer üreten firmalar KOBİ kapsamına alınacak
4 - Bölgesel ve sektörel işletmeye özgü destek modeli uygulanacak
5 - KOBİ’ler için yetkinlik değerlendirme sistemi kurulacak
6 - KOBİ rehberliği ve teknik danışmanlık sistemi oluşturulacak
7 - Büyük işletmelerle-küçük işletmeler arasında işbirliği teşvik edilecek
8 - Yeni finansman modelinde kredilendirme puanlamaya göre yapılacak
9 - Mevcut destek programları ihtiyaca göre revize edilecek
10 - Vatandaşa verilen hizmetler bürokrasiden arındırılacak

● Girişimciliğe 3 ayrı teşvik verilecek, mevzuat bitmez üzere

Girişimcilik programlarını tamamen revize ettik. Özellikle teknoloji düzeyi yüksek alanlardaki start-up’lara 360 bin TL’ye kadar destek vereceğiz. Yüksek teknolojide üretim yapacağım diyenlere, belli dönemlerde 360 bin, orta-yüksek teknoloji ise 260 bin, imalat sanayiinde olup geleneksel sektörlerdeyse 160 bin TL’ye kadar destek vereceğiz. Bu anlattıklarımızın hepsinin kararlarını İcra Kurulumuzdan aldırdık. Mevzuatları bitmek üzere. Bu başlıkları artık derinleştireceğiz.

● Her kentte farklı sektörlerde destek çağrısına çıkacak

Her kente gittik, her ilin ekonomik paydaşları, oda, OSB başkanlarına ‘İlinizde hangi sektörleri desteklemeliyiz’ diye sorduk. Sorarken, ekonomik değer yaratan firmalar hangi sektörlerde odaklanmış o bilgileri biz önceden verdik, ‘bunların dışında da var mı’ dedik... Her ilde farklı sektörlerde destek çağrısına çıkacağız. Biraz daha sektöre, bölgeye, kente ve firmaya özgü destek programları kurgulayacağız.

● Çantacıları ortadan kaldıracak

KOSGEB ile KOBİ arasında bir arayüz görevi yapan, KOBİ’leri gidip inceleyecek, analiz edecek, ihtiyaçlarını ortaya çıkaracak, projelerini yönetebilecek bir rehberlik sistemi kuruyoruz. Bu rehberlik hizmetini verecekler bizim akredite ettiğimiz olacak ve belli bir piyasa tecrübesi olacak. O kişinin yazdığı rapor kendisini bağlayacak ve onun sonucuna göre o firmaya destek paketi açıklayacağım. Çantacıları ortadan kaldıracağız.