Kara bulutlar giderek artıyor ama turizmci hâlâ %10 fazla KDV ödüyor

Önce Rusya krizi, sonra Suriye, IŞİD ve şimdi terör olayları... Turizm, son gelişmelerin negatif etkisini en çok hisseden sektör. Oteller belirli doluluk oranlarını yakalayabilmek için fiyatları düşürdü, kârlılıktan feragat etti. Son birkaç yılda ardı ardına yapılan yeni otel yatırımlarının geri dönüşünün alınmasının planlandığı bu dönemde üst üste gelen darbeler, sektörü zorluyor. Sektörün içinde bulunduğu durumu konuştuğumuz Dedeman Genel Müdürü Emrullah Akçakaya, “Bir yerde güvenlik endişesi varsa, bir ticari zorunluluk olmadıkça insanlar oraya gezmeye, eğlenmeye gitmez. Bu evrensel bir kural” dedi. 

2010, 2011 ve 2012 yıllarında turizmin Türkiye’de altın çağını yaşadığını anlatan Akçakaya, şehir otellerinin doluluk ve oda fiyatlarında Avrupa seviyesine yaklaştığını anlattı. İşler iyi gidiyor, oteller iyi kazanıyordu, bu ortamda potansiyel yatırımcılar sektöre girmeye başladı ve yatak sayısında hızlı bir artış yaşandı. Akçakaya sonrasında yaşananları şöyle anlattı: “Tam bu oteller devreye girerken Gezi olayları, ardından seçimler, Suriye, IŞİD faktörü ortaya çıkınca Suriye olaylarının çarpan etkisi arttı. Ortadoğu’daki diğer olayları da yanına koyduğunuzda bu coğrafya hem genel ekonomik parametreler bakımından hem de turizmde gerçekten çok olumsuz etkilenmeye başladı.” 

Kültür turları tam yeniden başlamıştı ki yeniden durdu 
Tüm bu sıkıntılara rağmen sektörde büyük bir düşüş olmadığını, büyümenin durduğunu, fiyatlarda gerileme yaşandığını anlatan Akçakaya, Güneydoğu bölgesi için ise durumun hiç pozitif olmadığını aktardı. Dedeman’ın Diyarbakır, Urfa ve Gaziantep’te otelleri var. Suriye ve Irak’taki savaşın doğrudan ticarete verdiği olumsuz etkinin, bölgedeki KOBİ’leri üretimlerini durdurma noktasına getirdiğini anlatan Akçakaya, yaşanan terör olayları ile kültür turlarının da bittiğini anlattı: 

“Örneğin bizim Gaziantep ve Urfa’daki otellerimizde doluluk çok düştü. Çünkü oralarda orta ölçekli sanayi, bölgedeki gelişmelerden çok olumsuz etkilendi. Dolayısıyla biz de çok etkilendik. Uzun yıllardır o bölgeye kültür turları gitmiyordu olaylardan dolayı: Tam başlamış, makul bir kıvama gelmişti ve sektörün o kısmı da canlandı derken bu yaşanan olaylar kültür turlarını yeniden bitirdi.” Dedeman’ın Erbil’deki otelinde de işler sıkıntılı. Bölgede ticaretin durması her işi etkiledi. 

Turizmci için durum bıçak sırtında yatırımcı artık çok düşünüyor 
Türkiye’nin iç sorunlarından kaynaklanan, bölgeden kaynaklanan siyasi sıkıntıların yanı sıra turizmci bu yaz Ukrayna ve Rusya krizinin etkilerini de derinden hissetti. Dedeman Genel Müdürü, Ukrayna’dan gelen ciddi miktarda turistin kaybedildiğini, Rusya’dan gelen turist sayısındaki azalmanın da eklenmesi ile resmin turizmci açısından “bıçak sırsırtı” bir durumda olduğunu ifade etti. Dedeman, Moskova’daki Park Dedeman’ı açtıktan hemen sonra kriz patlamıştı. Akçakaya oteldeki doluluğun planladıklarından bir kademe düşük olduğunu, doluluğun yüzde 50’lerde olduğunu belirtti. “Buna rağmen ikinci bir projenin yatırımını planlıyoruz” diyen Akçakaya, Moskova’nın da İstanbul gibi yıldızı hep parlayacak bir turizm destinasyonu olduğunu ifade etti. Talepteki düşüşler paralelinde Türkiye’deki otellerin oda fiyatlarında ciddi bir düşüş söz konusu. Bağımsız araştırmalara göre İstanbul otellerindeki oda fiyatları son bir yılda yüzde 20’ye yakın düşüş var. Akçakaya, “Aynı sayıda insana daha ucuza hizmet veriyor oteller. Maliyetler ise artıyor. Aradaki fark tamamen kârlılıktan gidiyor” sözleri ile anlattı sektörün en önemli sıkıntısını. Bu ortamda yatırımcıların önceden 3 defa düşünürken şimdi 6 kez düşündüğünü anlatan Akçakaya, önceden başlanan yatırımların sürdüğünü, arzdaki büyümenin hiçbir zaman durmayacağını söyledi. 

Turizm sektörü sıkıntıda ancak konuşulan devlet teşviki pratikte uygulamaya geçmedi. Peki ne olsa sektör biraz nefes alır? Akçakaya şöyle yanıtladı: “Biz bunu sektör derneklerinde de sıkça masaya yatırıyoruz. KDV oranlarının yüksek olduğunu düşünüyoruz. Bizim otelimizdeki restoranda yemek yiyen bir misafirden yüzde 18 KDV alıyoruz, yandaki AVM’deki bir restorandan yediğinde yüzde 8 KDV ödüyor. Bunun bir haksız rekabet olduğunu düşünüyoruz. Özellikle otelcilik sektöründe yiyecek içecek üzerindeki yüzde 18 KDV çok yüksek. Enerji bizim için çok yüksek bir maliyet. Eskiden kısmi bir enerji teşviki vardı, şimdi sadece yeşil yıldızı olanlara var. Dolar hızla artıyor. Dolar arttığında otellerin TL geliri arttığı söyleniyor ama biz şehir otelleri iş icabı seyahat edenlere ağırlıklı hizmet veriyoruz. Dolar arttığında ticaret zayıflıyor, kümülatifte bize bir faydası yok çünkü misafirimiz azalıyor.”

Levent bölgesi yeni Taksim oldu, doluluk oranı yüzde 95'i buldu 
Dedeman’ın markası Park Dedeman ile Levent’te haziran sonunda açtığı yeni otel ise bütün sıkıntılardan pozitif ayrışmış, ağustos ayını yüzde 95 dolulukla kapatıyor. Peki bunca sıkıntıya rağmen nasıl bu doluluk yakalandı? “Levent bölgesi Taksim’in yerini almaya başladı. Ürün yeni, lokasyon yeni, yazın belirli turist grupları daha yoğun geliyor İstanbul’a. Dedeman Gayrettepe’de yüzde 70 doluluk varken, orada yüzde 95’i bulduk. AVM’lere yakınlığı, restoranlar, boğaza hızla inilebilmesi, Levent bölgesini Taksim’den daha çok tercih edilir hale getirdi.

Ortadoğulu turist ağırlığı İstanbul'a Avrupalı ilgisini etkiler mi?
Son dönemde İstanbul’un özellikle belirli bölgelerinde Ortadoğulu turist ağırlığı kendini hissettiriyor. Peki bu ağırlık özellikle Avrupalı turistin İstanbul’a bakışını etkiler mi? Dedeman Genel Müdürü Akçakaya şöyle yanıtlıyor: “Doğru, şu anda var olan turist sayılarına baktığınızda Ortadoğulu çok ağırlıkta. Neden, çünkü Avrupalı turist çok azaldı. Onlar da eskisi kadar gelse Ortadoğulunun resimdeki ağırlığı bu kadar keskin olmayacak. Temmuzağustos dönemi İstanbul’daki turizmci Ortadoğulu turistler sayesinde durumu kurtardı. Sadece oteller değil, AVM’ler de... Avrupa’da rahat edemiyor Ortadoğulu turist. Hor görüldüğünü hissediyor. Türkiye’de ise böyle değil, daha rahat ediyorlar. Sadece İstanbul da değil, Bursa, yeni otel açmaya hazırlandığımız Trabzon... 15 Haziran-15 Eylül arasında Trabzon’da oda bulmak imkansız ve fiyatlar İstanbul otellerinden daha yüksek.”

Tokat, Osmaniye, Trabzon ve Gana'da yeni otel açacak
Dedeman Türkiye’nin zincir olmuş ilk otelcilik markası. Türkiye’nin turizmle ilk tanıştığı 1960’lı yılların başında Dedeman Ankara’da ilk 5 yıldızlı otelini açmış. İstanbul, Kapadokya, Antalya, Palandöken, Konya, Rize derken zincir 17 otele ulaşmış. Son dönemde Türkiye’de şehir otelciliği hızla gelişiyor. Dedeman da bu alana odaklanan bir turizm markası. Yurtdışında Kazakistan, Moskova ve Erbil’de birer oteli var grubun. Bu yıl Özbekistan, Taşkent’te bir otellerinin açılacağı bilgisini veren Dedeman Genel Müdürü yeni yatırım planlarını şöyle anlattı: “Trabzon’da da bir otelimizin inşaatı devam ediyor. Muhtemelen yıl bitmeden orada da misafir ağırlamaya başlayacağız. Osmaniye’deki yeni otelimizin inşaatı devam ediyor. O, Trabzon’dan birkaç ay önce devreye girer. Tokat’ta yeni bir otel inşaatımız var. Sivas, Batman gibi illerle ilgileniyoruz. Gana’da bir projemiz söz konusu ve o da yıl bitmeden tamamlanacak. Bir Türk yatırımcı ile kapsamlı bir anlaşma yaptık. Devamında 3-4 proje daha gelecek.” Dedeman, önümüzdeki dönemde işletmeci firma olarak büyümeyi planlıyor. Önümüzdeki yıl sonunda 23 otele ulaşılacak. 10 yılda ise hedef 43 otel. Öncelikli vizyon, daha hızlı yol alınabilecek pazarlara odaklanmak. Bu da Türkiye başta olmak üzere bölgede, Türkiye ve Türklerin ticari ilişkilerinin güçlü olduğu ülkeler demek. Dedeman Genel Müdürü bu vizyonun arka planını şöyle ortaya koydu: “Moskova otelimiz açıldı, misafirlerin üçte biri Türk. Dedeman bilinen bir Türk markası. Rusya’ya giden Türk işadamları bizi tercih ediyor. Bu avantajı etkin kullanmak adına Türkiye’nin ilişkilerinin geniş olduğu ülkeleri tercih ediyoruz.”