Kapasitelerdeki artış yeni yatırımları gündeme getirdi

SERCAN AKINCI

Geçen yılın toplamında gösterilen 7.4’lük büyüme performansı; iş dünyasının yükselen döviz kuru, enflasyon ve cari açıktan kaynaklanan karamsarlıklarını üzerinden atmasına neden oldu. İhracatın tekrar yükseliş trendine girmesinin yanında iç tüketimdeki artış da kapasite kullanımlarını tetikledi. İş dünyası temsilcileri, bir yandan işlerin zor olduğu dönemlerde kepenk indiren firmaların işlerinin mevcut firmalara dağılmasının da kapasite kullanım oranlarını artıran bir başka faktör olduğunu vurguluyor.

Sanayiciler, bu nedenlerle yeni yatırımların da yolda olduğunu kaydediyor. Fakat yatırımların önünde finansman engeli olduğunu bildiren sanayiciler, “Yatırım finansmanı için Kredi Garanti Fonu’na (KGF) başvursak çıkmıyor, bankadan kredi istesek KGF’yi bekleyin deniyor” ifadelerini kullanıyorlar.

“Gelinen nokta yeni yatırımlarla desteklenmeli”

Sanayide son bir yıldır büyümenin olduğunu söyleyen İstanbul Sanayi Odası (İSO) Başkanı Erdal Bahçıvan, kapasite kullanım oranlarının bazı sektörlerde yüzde 85’leri geçtiğini belirtiyor. Bu oranların tam kapasite çalışmakla eşdeğer olduğunu savunan Bahçıvan, “Kritik bir nokta. Artık yeni yatırımlarla desteklenmesi gerektiğini gösteriyor. Bu Türkiye’de birçok sektörde yeni yatırımların gelmesi demek” dedi. Bahçıvan burada en önemli noktanın yatırımların finansmanı meselesi olduğunu belirtti.

Gelecek 4- 5 yıl üretim ağırlıklı büyüme olacak

İstanbul Ticaret Borsası (İSTİB) Başkanı Ali Kopuz da gıda sektöründe nüfusun artışıyla birlikte tüketimin de arttığını belirterek, yeni yatırımların geleceğinin sinyalini veriyor. Kopuz, verilen teşviklerin buna destek sağlayacağı görüşünü paylaşıyor. İstanbul Hazır Giyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği (İHKİB) Başkan Yardımcısı Mustafa Gültepe ise kendi sektöründe kapasite kullanım oranlarının yüzde 90’lar seviyesinde olduğunu ifade ediyor. 2016 yılının kötü geçmesi nedeniyle 2017’de atılan her adımın artı yazdığını anlatan Gültepe, “Üretim ve ihracat tarafında dış talep bir miktar arttı. İşlerin kötü gittiği dönemde kaybolan kapasiteler de oldu. İnsanlar üretim tesislerini kapattılar. İnşaata geçenler oldu. Şimdi işler iyileşince kapasiteler şişti. Önümüzdeki 4- 5 yıl üretim ağırlıklı büyümeye gidileceği için yeni yatırımlar gelecek” diye konuştu.

Nitelikli eleman sıkıntısı aşılmalı

2017’yi ihracat anlamında iyi geçirdiklerini söyleyen İstanbul Demir ve Demirdışı Metaller İhracatçıları Birliği (İDDMİB) Başkanı Rıdvan Mertöz, bununla birlikte nitelikli eleman sıkıntısının aşılması halinde daha yüksek kapasite kullanım oranlarının yakalanabileceğini vurguladı. Kendi şirketinin bu yıl yatırım yapacağını açıklayan Mertöz, buna karşın ülkeye yabancı sermaye girişinin az olduğunu ve faizlerin yüksekliği nedeniyle finansmana ulaşmanın zor olduğunu belirtti.

Çelik İhracatçıları Birliği (ÇİB) Başkanı Namık Ekinci ise 2016 yılında yüzde 64 olan kapasite kullanım oranının, 2017 yılında yüzde 72’ye yükseldiğini söyledi. Çelik sektöründe 2018 yılı ocak ayında bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 7.6’lık yükseliş olduğunu kaydeden Ekinci, gerekli iyileştirmelerin yapılması halinde yatırımların birbiri ardına geleceğine dikkat çekiyor.

“Bankalardan ‘KGF yoluna girer’ yanıtı alıyoruz”

Bir iş dünyası temsilcisi yeni yatırımların KGF’ye bağlı olduğunu belirtiyor. Kendisinin yatırım için bir bankaya kredi talebinde bulunduğunu ifade eden temsilci şunları aktarıyor: “Kredi talebinde bulunurken KGF’den yararlanmak istedik. Banka belli bir faiz oranıyla kredi talebimizi KGF’ye iletti. ‘Bu faiz oranı çok yüksek’ diye dönüş yaptılar. Ama faizi ne kadar düşürmek gerektiğini belirtmediler. Faizi düşürerek tekrar talepte bulunduğumuzda dönüş yapılmadı.” KGF’den olumlu cevap alamayınca bankadan kredi kullanarak yatırımını yapmak istediğini belirten işadamı bankanın kendisine ‘KGF yakında yoluna girer, onu bekleyin’ cevabını verdiğini kaydetti. Öte yandan bankaların KGF harici çok fazla kredi kullandırmak istemediği öne sürülüyor. Buna neden olarak ise yüksek borçluluk oranları gösteriliyor. Geçen yıl İSO 500 Büyük Sanayi Kuruluşu’ araştırmasına bakıldığında yüksek borçluluk oranları ortaya çıkıyor. Araştırma yeni yatırımların daha çok özkaynak yerine borçlanmayla yapıldığına işaret ediyor.

İmalatçı ve ihracatçılara öncelik veriliyor

Yaklaşık 400 bin işletmenin yararlandığı ve 2017'deki büyümeye 2 puan katkı sağladığı hesaplanan Kredi Garanti Fonu (KGF) mekanizmasında yeni dönemde imalat ve ihracatçılara ağırlık verilmesi öngörüldü. KGF desteklerinde yeni döneme ilişkin ilk adım 1 Ocak 2018’de Resmi Gazete’de yayınlanan Bakanlar Kurulu Kararı ile atılmıştı. Kararda, daha önce kullandırılan kredilerin geri dönüşlerinin yeniden destek unsuru olarak kullanılabilmesi yanı sıra ödemesiz dönemlere ilişkin şartlar da yeniden belirlenmişti. Ardından 22 Ocak’ta KGF ile Hazine arasında protokol imzalanarak 55 milyar liralık yeni destek dilimi açıklandı. Bu desteğin yaklaşık 3’te 2’sine karşılık gelen 40 milyar liralık kısmı imalat sanayi ve ihracatçılar için tahsis edildi. KGF’nin kefalet oranı, ihracatçılara yüzde 100, kadın ve genç girişimcilere yüzde 90, KOBİ’ler için yüzde 85 olarak belirlendi. Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek, protokol imza töreninde 218 milyar liralık kredi kullanımının gerçekleştirildiği 2017'de, bunun büyük kısmından KOBİ’lerin yararlandığını belirterek, üstlenilen kefaletin yüzde 1’in altında kaldığını kaydetmişti. HÜSEYİN GÖKÇE/ANKARA