İşte yeni hayvancılık destek paketi

Ali Ekber YILDIRIM 

İZMİR - Hayvancılığın yeni yol haritası bugün toplanması beklenen Bakanlar Kurulu’nda ele alınacak. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığında hazırlanan hayvancılık paketi bugün Bakan Faruk Çelik tarafından Bakanlar Kurulu’na sunulması bekleniyor.

Bakanlar Kurulu’na sunulacak pakette destekleme, ithalat, piyasaya müdahale, market zincirleri ve sanayi işletmelerinin denetimi gibi önemli konular olacak.

Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı Faruk Çelik’in sektör temsilcileriyle yaptığı görüşmeler, üreticilerin sorunlarını dinlediği telefon görüşmeleri, bölgesel bazda düzenlenen ortak akıl toplantıları ve basına yaptığı açıklamalara göre, hayvancılık paketi Bakanlar Kurulu’nda da benimsenirse hayvancılık politikasında köklü değişiklikler olacak. En önemli değişiklik ise hayvancılıkta ithalat politikası terk edilerek üretimi artıracak önlemler alınacak. Ayrıca, destekleme politikası tamamen değişecek.

Hayvancılık destekleri üreticiye doğrudan ödenecek 

Tarımsal desteklerde 1 Ocak 2017 itibariyle Havza Bazlı Destekleme Modeli’ne geçmeyi planlayan Bakanlık, tarım destekleri içerisinde yüzde 30 paya sahip hayvancılık desteklerinde de radikal değişiklik yapacak. Mevcut uygulamada 57 kalemde verilen destek sayısı azaltılacak. En fazla 10 destek kalemi olacak. Destekler daha etkin kullanılacak. Herkese ödenecek temel bir destek olacak. Hayvancılık yapan bir ailenin geliri en az asgari ücret düzeyinde olması sağlanacak. En önemli değişikliklerden birisi ise, üretici örgütleri üzerinden verilen destekler çiftçiye doğrudan ödenecek. Bu değişikliğin önümüzdeki nisan ayında yapılacak 2015 üretim yılına ait hayvancılık desteklerinde uygulamaya konulması bekleniyor. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı Faruk Çelik, üretici örgütlerinin devreden çıkarılarak desteklerin üreticiye doğrudan verilmesi gerektiğini hafta sonu Konya’da yapılan İç Anadolu Bakanlık Koordinasyon ve Sektörel Ortak Akıl Toplantısı’nda da söyledi. Üretici örgütlerine seslenen Çelik, “Arkadaşlar siz noter değilsiniz. Mührü bas, aidatı al. Bu en son düşünmeniz gereken şeydir. 50 parçaya bölünmüş bir destek var köylü köyünden geliyor oraya buraya git derken zaten adamın başı dönüyor. Bu konuda çok ciddi bir reforma ihtiyaç var. Birliklerimiz, odalarımız ve borsalarımız daha fonksiyonel olmalı. Onun için yasa taslağı toparlanmış durumda. Çiftçiyi, üreticiyi rahatsız edecek bir oda, birlik anlayışı olmaz. Sizin yol gösterici, sorun çözücü olmanız gerekiyor. Onun için çiftçiyle, üreticiyle kol kola yürümesi gereken birlik ve odalarımızın dağınıklığını kabullenmek mümkün değil. Bu alandaki yeniden yapılanmayı güzel bir dayanışma içerisinde birlikte kurmamız gerekiyor” dedi. 

Uygulama kargaşaya neden olacak 

Üretici örgütlerinin temsilcileri bu uygulamanın büyük karmaşaya neden olacağını iddia ediyor. Üretici örgütlerinin temsilcileri, 2015 üretim yılına ait desteklerin bu yıl ödendiğine dikkat çekerek, “Birlikler üreticilere her türlü girdiyi temin ediyor. Kayıtlarını sağlıklı olarak tutuyor. Desteklemelerle ilgili icmalleri yapıyor. Bugün milyonlarca lira alacağı olan birlikler var. Bu alacakla r ne olacak? Birlikleri devre dışı bırakmak büyük karmaşaya neden olur” görüşünü savunuyor. 

ESK, süte müdahale edecek 

Bugüne kadar sadece et piyasasına müdahale eden ve bunu da büyük ölçüde ithalatla yapan Et ve Süt Kurumu, ilk kez süt piyasasına da müdahale edecek. Yapılacak çalışmalarla bir kaç ayda süte müdahale edecek konuma kavuşturulacak olan Et veSüt Kurumu arz fazlası sütü piyasadan çekerek süt tozuna dönüştürecek. Kurum, piyasaya doğrudan müdahale edinceye kadar, özel sektör veya kooperatifl er tarafından üretilen süt tozunu satın alacak. 

Süt ve süt ürünleri ihracatı desteklenecek 

Üreticinin sattığı çiğ sütte fiyatın düşmesini önlemek ve arz fazlası sütü değerlendirmek için süt ve süt ürünleri ihracatı desteklenecek. Bu konuda çıkarılan destekleme tebliği yeniden ele alınarak uygulanabilir hale getirilecek. Süt tozu, peynir, yoğurt, tereyağı ve diğer süt ürünlerinin ihracatına destek verilecek. Okul sütü projesinin yanı sıra Ankara, İstanbul ve diğer büyük şehirlerde süt tüketimini artıracak projeler yaşama geçirilecek. 

Marketlere ve sanayicilere denetim geliyor 

Bakanlar Kurulu’na sunulacak et ve sütle ilgili pakette market zincirlerinin, et ve süt üreticilerinin denetim altına alınması da öngörülüyor. Bakanlık, üreticiden alınan çiğ süt ve karkas etin tüketiciye pahallıya satılmasını önlemek için market zincirleri, et ve süt sanayicilerini daha sık denetleyecek. Bu konudaki cezai yaptırımların da artırılması bekleniyor.

TİGEM, damızlık üretim ve dağıtım merkezi olacak

Son 10 yılda kırmızı et fiyatını kontrol altına almak için çok sık başvurulan ithalat politikası terk edilecek. Zorunlu olmadıkça ithalat yapılmayacak. Üretimi artıracak önlemler alınacak. Bu önlemler devreye girinceye kadar bir süre daha ithalat yapılacak. Bu yeni politikada Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü (TİGEM) damızlık üretim ve dağıtım merkezi olacak. TİGEM damızlık üretimine ağırlık verecek. Hayvancılık yapmak isteyenler yurtdışından hayvan ithal etmek yerine TİGEM’ den alacak. İthalatı da TİGEM yapacak. DÜNYA’ nın edindiği bilgilere göre, hayvancılıkta üretimi artırmak için TİGEM damızlık üretiminin yanı sıra 50 bin baş damızlık ithal ederek üreticilere dağıtacak. Bunun için altyapı çalışmaları büyük ölçüde tamamlandı.

İthalat politikası terk edilecek

Bakan Faruk Çelik’in Bakanlar Kurulu’na da sunması beklenen ithalatla ilgili açıklaması özetle şöyle: “Bize ithal et uzun süredir geliyor. Bir müddet daha gelecek. Hayvan varlığını bir noktaya çıkarıncaya kadar gelecek. Amaç üreticiyi ve sektörü hayvan varlığımızı istediğimiz noktaya taşımak. Piyasadaki maliyetler belli. Burada üreticiyi sıkıntıya sokacak bir uygulamaya girmemek gerekiyor. Bizim eti yarı yarıya ucuza ithal etme imkânımız var. Fiyatı yarı yarıya düşürebiliriz. İthal ederiz piyasada fiyatı 15-20-22 liraya düşürürüz. Siz 35-32 liraya kıymayı almazsınız da 20-22 lirayla alabilirsiniz. Bu mümkün. Ama bu, bizim hayvan varlığımıza yapılabilecek en büyük kötülüktür. Bu doğru değil. Biz böyle bir ithalat peşinde değiliz. Alınan kararlar et ve süt varlığımızı artırmak içindir. Bunu destekleyecek olan, bütün tarafl ardır. Aksi takdirde işin kolayına kaçarız. İki yıl alkış alırız bu geçici olur ve hayvan varlığınız büyük yara alır. Nasıl olsa bir 100 bin ton, 200 bin ton ete ihtiyaç var. Bunu fırsat bilip yaklaşanlara fırsat vermeyeceğiz. Pazartesi günü Bakanlar Kurulunda ciddi sunumlarımız var. Orada aldığımız kararlar var. Et, hayvan nasıl gelecek buraya. Nasıl daha uygun şartlarda üreticiye verilecek. Nasıl hibe edilecek. Bunların çalışmalarını bakanlık olarak tamamlamış bulunuyoruz.”

Bugün bakanlar kuruluna sunulacak pakette neler var?

1- Destekler tamamen değişecek. Hayvancılığa verilen 57 kalem destek yerine en fazla 10 kalem de destek verilmesi planlanıyor. Ayrıca bugüne kadar üretici örgütleri üzerinden verilen hayvancılık destekleri üreticiye doğrudan ödenecek. 

2- Et ve Süt Kurumu, piyasaya müdahale gücü artırılacak. Bugüne kadar daha çok yaptığı ithalatla et piyasasına müdahale eden Et ve Süt Kurumu, ilk kez çiğ süt piyasasına da müdahale edecek. Arz fazlası sütü piyasadan çekerek süt tozuna dönüştürecek. 

3- İthalata dayalı politika yerine üretimi artıracak politikaya geçilecek. Zorunlu olmadıkça ithalat yapılmayacak. Yeni dönemde TİGEM damızlık üretim ve dağıtım merkezi olacak. Damızlık ithalatını da TİGEM yapacak. TİGEM ilk etapta 50 bin damızlık hayvan ithal ederek ihtiyacı olan üreticilere dağıtacak. 

4- Üreticiden alınan çiğ süt ve karkas etin tüketiciye pahallıya satılmasını önlemek için market zincirleri, et ve süt sanayicileri denetim altına alınacak. Cezalar artırılacak.