İhracata yasak getirmeye hazırlanıyor

ALİ EKBER YILDIRIM

Dünyanın en büyük buğday üreticisi ve ihracatçısı konumuna gelen Rusya Federasyonu, bu yıl kuraklık sonucu üretimin azalması ve fiyatların iç piyasada yükselmesi nedeniyle bir süreden beri buğday ihracatını yavaşlatmıştı. Analiz ve ürün sertifikası işlemlerini zorlaştıran, gümrük ve ihracat vergilerini artırmayı planlayan ülke ihracatı tamamen durdurmanın hesaplarını yapıyor.

Bu durum en çok Türkiye’yi olumsuz etkileyecek. Mısır’ın ardından Rusya’dan en çok buğday ithal eden ülke olan Türkiye’nin yıllık ortalama ithalatı 4 milyon ton seviyelerinde. Toprak Mahsulleri Ofisi'nin yıl sonuna kadar 500 bin ton daha buğday ithal etmesi gerekiyor.
Karadeniz Un Sanayicileri Derneği’nin Samsun’da düzenlediği “Genişletilmiş Sektör Toplantısı’na katılan Rusya’nın tahıl piyasaları konusundaki çalışmaları ile bilinen Tarımsal Pazar Çalışmaları Enstitüsü (IKAR) Genel Direktörü Dmitry Rylko, önümüzdeki günlerde Rusya’nın ihracatı durdurabileceğini söyledi.

Üretimi ve ihracatı düştü

Rusya’nın 2017-2018 sezonunda 85.9 milyon ton olan buğday üretiminin bu yıl 69.2 milyon tona gerileyeceğinin tahmin edildiğini belirten Rylko, bu düşüşün ihracata da yansıdığını ve ihracatın geçen yıla göre 41.3 milyon tondan 32.5 milyon tona gerilemesinin beklendiğini vurguladı. Rylko; “Bir buçuk aydan beri buğday fiyatı en yüksek seviyeye ulaştı. Fiyatın daha da yükseleceği beklentisi var. Bunun sonucunda un fiyatlarında rekor artışlar oluyor. Bu da iç piyasada tüketicileri olumsuz etkiliyor. Rublenin de değer kaybettiği düşünüldüğünde iç piyasada fiyat artışını durdurmak için ihracata sınırlama getirilmesi gerekiyor. Şu anda ihracatta bir yavaşlama oldu. Analiz ve ürün sertifikası ile ilgili değişikliklerle ihracat yavaşladı. Bundan sonra gümrük vergileri artırılabilir, ihracat vergisinde artış olabilir. İhracatçılara belli kotalarla ihracat yapmaları da gündemdeydi. Fakat hangi şirkete ne kadar kota verileceği sorun yaratabilir. İhracatın tamamen durdurulması da ciddi olarak gündemde. Geçen hafta bir toplantı yapıldı ve bunlar konuşuldu. Toplantıda konuşulanlar dışarıya sızdı. Rusya’da şu anda buğday ihracatının durdurulması ciddi olarak düşünülüyor” dedi.

2010’da durduğunda politik sonuçları olmuştu

Rusya’nın 2010’da da buğday ihracatını durdurduğunu hatırlatan Rylko ihracat yasağı hakkında şunları anlattı; “Bunun birçok olumsuz yansıması oldu. Politik sonuçları oldu. Bugüne kadar buğday ihracatının 30 milyon ton olması hedefl eniyordu fakat gerçekleşme 24 milyon ton oldu. Yasaklama gelirse ihracat 25 milyon tonla tamamlanır. Bunun anlamı yılsonuna kadar Rusya’nın ihracat yapmaması demektir.”

En büyük pazar Mısır ve Türkiye

Rusya’nın buğday ihracatının % 19’unu Mısır’a, %10’nu Türkiye’ye gerçekleştirdiğini anlatan Rylko, bu sene Türkiye’den daha fazla ithalat yapmasını beklediklerini ancak gerçekleşmediğini söyledi. Rylko, Türkiye’ye ihracatın 5.5 milyon tona ulaştığını ancak ekmeklik buğdaydan çok yemlik buğday ihraç ettiklerini sözlerine ekledi.

Türkiye nasıl etkilenir?

Rusya’nın buğday ihracatında Mısır’dan sonra ikinci sırada yer alan Türkiye, yılsonuna kadar 750 bin ton buğday ithal etmesi bekleniyor. Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) Genel Müdürü Ahmet Güldal’ın verdiği bilgilere göre, 252 bin ton buğday ithalatı için geçen salı günü açılan uluslararası ihale sonuçlandı. Güldal, ihtiyaç oldukça ithalata devam edeceklerini ve yılsonuna kadar toplamda 750 bin tonluk ithalat yapılabileceğini açıkladı. Buna göre 250 bin ton ihalesi yapılan buğday dışında 500 bin ton daha buğday ithal edilecek. Rusya’nın ihracatı durdurması ile Türkiye buğday ithalatını büyük olasılıkla Ukrayna ve Kazakistan’dan yapması bekleniyor.

Türkiye de una getirmişti

Dövizdeki artış nedeniyle iç piyasada buğday fiyatının dünya fiyatlarının altına düşmesi sonucu Türkiye, bir süre önce un ihracatına sınırlama getirmişti. Ticaret Bakanlığı 5 Eylül 2018’de DİR kapsamı dışındaki un ihracatının yasaklandığını açıkladı. Buna göre, yerli buğdaydan üretilen unlar ihraç edilemiyor. Sadece DİR kapsamında ithal edilen buğdaydan üretilen un ihraç ediliyor. Bu kapsamında ithal edilen buğdayın fiyatının çok yüksek olması ithalatı fiilen durdurdu.

Rus buğdayın fiyatı yüzde 112 arttı
Geçen yılın aynı dönemine göre buğday fiyatı; ABD’de %4, Almanya’da %22, Avustralya’da %35, Rusya’da%17 arttı. Sadece Kanada’da fiyat %2 geriledi. Türkiye’de ise geçen aya göre %12, geçen yıla göre %26 arttı. İthal ekmeklik buğday (Rus) maliyeti TL bazında geçen aya göre %5, geçen yıla göre %112 arttı. TMO, 2018 ürünü alım fiyatını 1050 lira olarak açıkladı. Üreticiler buğdayın tonunu ortalama 850-900 liradan satarken, TMO iç piyasada fiyat yükselmesin diye stoğundaki buğdayı 1100-1120 liradan sattı. Bu arada TMO, geçen hafta yaptığı ihale ile tonu 1550 liradan buğday ithal edecek.

UYARI NOTU: Dunya.com internet sitesinde yer alan DÜNYA Gazetesine ait içerikler; izinsiz olarak kaynak gösterilse dahi kısmen ya da tamamen kopyalanamaz, başka yerde kullanılamaz.