Hesabını bilen gençler ülke tasarruflarını 11 milyar TL artırır

Uğur YILMAZ

NEVŞEHİR - “Paramı Yönetebiliyorum” projesinde finansal okuryazarlık eğitim alan gençler üzerinde yapılan bir araştırma, ülke tasarruflarını artırmak için yıllık 11 milyar TL’ye varan bir kaynak yaratılabileceğini ortaya koydu. Hesabını bilen 15-30 yaş arasındaki gençler ülke tasarruflarının senelik 11 milyar TL yükselmesini sağlayabilir.

Türkiye, büyük kısmı enerji kaynaklı cari açık problemini aşmak için maliyeti 40 milyar doları bulan nükleer enerji projeleri devreye alıyor. Katma değerli üretimi artırmak için milyarlarca dolarlık teşvik programları açıklanıyor. Cari açığı artıran bireysel tüketimi frenlemek için kredi kullanımı yasal düzenlemelerle sınırlanıyor ve tasarrufları artırmak için bireysel emeklilik sistemine bütçeden yılda 1,5 milyar TL’den fazla kaynak ayrılıyor. Bütün bu önlemlere ve düşen petrol fiyatlarına rağmen geçen yıl cari açık 45,8 milyar dolar civarında geldi.

5 yıllık maliyeti 4,5 milyon euro olan “Paramı Yönetebiliyorum” projesi kapsamında 4,5 saat eğitim alan 100 binden fazla gencin, yaşıtlarına göre 70 milyon TL daha fazla birikim yapabildi. Milyar dolarlık projelerle fayda / maliyet oranı üzerinden karşılaştırıldığında, finansal okuryazarlığın artmasının cari açığı önlemede en etkili yöntemlerden biri olabileceği ortaya çıkıyor.

Tasarruf yapanlar %50’ye yükseldi

Projenin öncüsü Visa Europe Türkiye’nin Ülke Müdürü Merve Tezel, “Eğitim alan 15-30 yaş arasındaki gençlerin yüzde 50’si tasarruf yapmaya başlıyor. Hiç eğitim almayanlar arasında ise bu oran yüzde 23 civarında. Bu ortalamayı 15-30 yaş arasındaki 20 milyon gence ulaştırabilirsek ülkemizin tasarruf tutarının yılda 11 milyar TL’ye kadar artabileceğini hesaplıyoruz” diye konuştu.

Emeklilik Gözetim Merkezi’nin verilerine göre Bireysel Emeklilik Sistemi’nde bu güne kadar biriken 36 milyar TL fon içinde 2013’ten bu yana sağlanan toplam devlet katkısı 3,5 milyar lira düzeyinde. Geçtiğimiz hafta çevre ve maliyet tartışmaları arasında devreye alınan Akkuyu Nükleer Santrali ile Sinop’a kurulacak santralin maliyetinin NGS Projesi Çevresel Etki Değerlendirmesi Raporu’na göre 40 milyar dolar civarında olacağı öngörülüyor. İki santralin devreye alındıktan sonra bütçeye senelik toplam katkısının 6,5 milyar dolar olacağı iddia ediliyor.

Büyük maliyetleri ile dikkat çeken bu projeler kadar öne çıkmasa da sivil toplum kuruluşlarının yıllardır azimle devam ettirdiği finansal okuryazarlık projeleri düşük maliyetlerle büyük işler yapılabileceğini gösteriyor. Visa Europe Türkiye’nin, finansal okuryazarlığı artırmak için Visa üyesi 22 bankanın desteği, TC Kalkınma Bakanlığı, Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) ve Habitat Kalkınma ve Yönetişim Derneği ortaklığında başlattığı “Paramı Yönetebiliyorum” projesi altıncı yılına girdi. Eğitim sonrası gençler arasında bütçe yapanların oranı yüzde 55’ten yüzde 81’e yükseldi. Yaptığı bütçeye sadık kalanların oranı ise yüzde 52’den yüzde 77’ye çıktı. Enflasyonun gelire etkisinin doğru hesaplayabilenler yüzde 39’dan yüzde 66’ya yükselirken, tasarruf yapanların oranı yüzde 23’ten yüzde 50’ye çıktı.

2015 hedefi 100 bin genç

Projenin başarısı sonrasında Visa’nın, Polonya, Romanya, İsrail ve Bulgaristan’da da aynı programı yürütmeye başladığını bildiren Tezel, “Bu programı başka ülkelere model olarak anlatabilecek duruma geldik. Programı İspanya, Çek Cumhuriyeti ve Hırvatistan’da da başlatmak için inceleme yapılıyor” dedi. Geçen yıl açıklanan Ulusal Finansal Okuryazarlık Stratejisi kapsamında Paramı Yönetebiliyorum projesine de 3 farklı yaş grubu için önemli görevler verildiğini hatırlatan Tezel, “Hazine, SPK, BDDK, TMSF gibi kurumların temsil edildiği komisyonda bize verilen görevlendirme sonrası erişimimiz arttı. Geçen yıl 40 binden fazla gence yüz yüze eğitim verildi. Bu rakam programın ilk 4 yılında verilen yüz yüze genç sayısının toplamından fazla oldu. Online eğitimlerle toplam ulaşılan genç sayısı 110 bin oldu. Bu yıl ise 100 bin gence daha eğitim vermeyi hedefliyoruz” diye konuştu.