Gerçek işsiz sayısı 4.7 milyon

Naki BAKIR

İşsizlik kasımda yüzde 9.9’la yeniden çift haneye dayandı. “İş aramadın” denilerek sayıya dahil edilmeyenler de katıldığında ise oran yüzde 16’ya yaklaşıyor. Yeni ekonomik konjonktür ise işsizlikte büyümeye işaret ediyor. TÜİK’in açıkladığı Kasım 2013 iş gücü verilerinde, önceki yılın aynı dönemine göre çalışma çağındaki nüfus 852 bin kişi artarak 55 milyon 935 bine, iş gücü ise 306 bin kişi artarak 28 milyon 227 bine ulaştı. Bu kapsamda çalışanlar 152 bin kişilik artışla 25 milyon 443 bine, işsizler ise 154 bin kişi artarak 2 milyon 784 bin kişiye yükseldi. İş gücüne katılım oranı 0.2 puan düşerek yüzde 50.5’e, istihdam oranı da 0.4 puan azalarak yüzde 45.5’e inerken, işsizlik oranı 0.5 puan artarak yüzde 9.9 oldu.

En yüksek işsizlik hangi kesimlerde?

İşsizlik oranı erkeklerde 0.2 puan artışla yüzde 8.7, kadınlarda 0.9 puan artışla yüzde 12.5 oldu. Kentsel yerlerde 0.2 puan artışla yüzde 11.5 olan işsizlik, kırsal yerlerde 1 puan artarak yüzde 6.6’ya çıktı. Tarım dışı işsizlik oranı 0.3 puanlık artışla yüzde 12 olurken; 15-24 yaş grubunu içeren genç işsizlik oranı 0.5 puanlık artışla yüzde 19.3’e çıktı. Genç işsizliği kentlerde yüzde 21.1, kırsal yerlerde yüzde 15.4.

Diploma iş bulmada ne kadar etkili?    

En yüksek işsizlik oranı yüzde 12.4’le düz lise mezunlarında. Bu kesimde iş gücüne katılma oranı yüzde 52.1. Mesleki ve teknik liselilerde iş gücüne katılım yüzde 63.4’e çıkıyor, işsizlik oranı ise yüzde 10.7. Üniversite mezunlarında iş gücüne katılım yüzde 79.5’le en yükseğe çıkarken, işsizlik oranı da yüzde 10.5’le yüksek seyrediyor. Ancak resmi tanımla toplamda 2 milyon 784 bin kişilik işsizler ordusunun 581 bini üniversite mezunu. Yani her 5 işsizden biri üniversite diplomalı…

En fazla istihdam hangi sektörlerde?

Tarımda çalışanlar 299 bin kişi azalırken, tarım dışı sektörlerde çalışanlar 451 bin kişi arttı. İstihdam edilenlerin yüzde 22.5’i tarım, yüzde 19.4’ü sanayi, yüzde 7.4’ü inşaat, yüzde 50.7’si ise hizmetler sektöründe... Bir yılda, hizmetlerin istihdam edilenler içindeki payı 0.7 puan, sanayinin payı 0.4 puan, inşaatın payı 0.2 puan artarken tarımın payı 1.3 puan azaldı.

İş gücü dışındaki nüfus neden yüksek?

Çalışma çağındaki nüfusun 27 milyon 707 binle yaklaşık yarısı iş gücüne dahil değil. Bunların 11 milyon 673 binle en büyük bölümü ev kadınları. Yani kadın iş gücü çalışma yaşamı yerine, evle özdeşleşen geleneksel konumunu sürdürüyor.  Öğrenciler 4 milyon 757 binle ikinci büyük grup. 4 milyona yakın emekli var. 3 milyon 647 bin kişi bedensel özür, hastalık veya yaşlılık nedeniyle “çalışamaz” halde. İş aramayıp, çalışmaya hazır 2 milyona yakın kişi de iş gücünün dışında sayılıyor. Kalan bölüm ise ailevi ve kişisel nedenlerle iş aramayanlar ile mevsimlik çalışanlar.

Anket işsizliğin gerçek boyutunu yansıtıyor mu?

TÜİK’in Hane halkı İşgücü Anketi, işsiz sayısı ve oranında sadece aktif olarak iş arayanları baz alıyor. “Zamana bağlı eksik istihdam” ve “Yetersiz istihdam”da sayılan 1 milyona yakın ve “ücretsiz aile işçisi” sayılan 3 milyonu aşkın kişi bir yana, işsiz ve iş başı yapmaya hazır olduğu halde umudunu yitiren ve anket döneminde iş arama kanallarından birini kullanmamış 1 milyon 955 bin kişi işsiz sayısına dahil edilmiyor. Sadece bu “umutsuzlar” dahil edildiğinde bile işsiz sayısı 4 milyon 739 bine, işsizlik oranı da yüzde 15.7’ye ulaşıyor.

2014’te işsizlik nasıl bir seyir izler?

İşsizlikte 2013 için başlangıçta yüzde 8.9 öngörülen OVP’de yüzde 9.5’e revize edilen yıllık hedefin aşılması, oranın çift haneli çıkması büyük olasılık… 2014 için öngörülen yüzde 9.4’lük hedefi tutturmak ise şimdi daha da zor. Talepte daralmaya, büyümenin hız kesmesine yol açacak “yüksek faiz ve yüksek kur düzeyi” tüm yıla damgasını vuracak. Yeni ekonomik iklim KOBİ’ler, sanayi, konut, bankacılık, hane halkları gibi tüm kesimleri olumsuz etkileyecek. Reel sektördeki küçülme istihdama da olumsuz yansıyacak, daralan ekonomide işsizlik büyüyecek.