Erdoğan'ın Özbekistan ziyareti yeni fırsatlar sunacak

Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) Türkiye-Özbekistan İş Konseyi Başkanı İzzet Ekmekçibaşı, 29 Nisan-1 Mayıs'ta Özbekistan'a gerçekleştirilecek resmi ziyaret öncesi değerlendirmelerde bulundu. 

Ekmekçibaşı, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın ziyaretinde inşaat, tekstil, gıda gibi sektörlerin yanı sıra depolama, işleme, paketleme ve askeri alanlarda Türkiye ve Özbekistan arasındaki iş birliklerinin görüşüleceğini belirterek, "Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan’ın Özbekistan’a yapacağı bu önemli ziyaretin özellikle bölgede yatırım yapmayı hedefleyen iş insanlarımıza güven ortamı oluşturulması ve verilecek destekler konusunda ciddi bir katkı sağlayacağını düşünüyoruz." ifadesini kullandı.

Türk iş insanlarının Özbekistan’da tutuklanmaya kadar varan bazı haksızlıklara uğradığına işaret eden Ekmekçibaşı, söz konusu sorunların çözülmesi için gerekli adımların atılması gerektiğini vurguladı. Ekmekçibaşı, şunları kaydetti:

"Özbekistan için öncelik teşkil eden birçok alt yapı projesi için yeni ihaleler gerçekleştirilecek. Türk yatırımcılarımız için su, kanalizasyon, baraj inşaatı, enerji ve tekstil yatırımları ile sebze, meyve stoklama, soğuk hava depoları ve entegre et tesisi projelerini yeni fırsatlar olarak sıralayabiliriz. Türk iş dünyası olarak Özbekistan’da uzun yıllardır  süren sessizliğin ardından ülkede alınan yatırım kararlarının ciddiyetine inanıyoruz. Özellikle vize, kambiyo mevzuatındaki düzenlemelere ek olarak hava limanlarında hayata geçirilen yeni uygulamaları da önemli buluyoruz. Özbekistan’da yatırım yapacak iş insanlarının karşılaşacakları en büyük sorun finans problemi. Her ne kadar Özbekistan’ın dış borcu olmasa da finans sıkıntısı ciddi bir sorun oluşturuyor. Türk Eximbank’ın iş insanlarımıza daha çok kredi vermesi halinde özelikle Türk müteahhitlerin iş alma potansiyelinin artırılması mümkün olacak."

Ekmekçibaşı, Çin ve Güney Kore gibi ülkelerin düşük faizli kredi sağlamalarından dolayı Özbekistan pazarında söz sahibi olduğuna dikkati çekerek, "Özbekistan yaklaşık 32 milyonluk nüfusuyla Türk iş insanlarına ucuz iş gücü imkanı sunuyor." dedi. 

Özbek ekonomisinde reform dönemi

Sovyetler Birliği'nin dağılmasının ardından dışa kapalı merkeziyetçi bir ekonomik politika benimseyen Özbekistan'da, Cumhurbaşkanı Şavkat Mirziyoyev'in 2016'da göreve gelmesiyle yeni bir ekonomik reform süreci başladı. 

DEİK, Uluslararası Para Fonu (IMF) ve Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerinden derlenen bilgilere göre, Özbekistan ekonomisinin büyüklüğü 67 milyar dolar seviyesinde bulunuyor. 

Uluslararası finans kuruluşlarının öngörülerine göre gelecek 10 yılda en hızlı büyüyecek ülkeler arasında yer alan Özbekistan'ın, büyüme performansı dikkati çekiyor. Özbekistan'da özelleştirme sürecinin başlaması ve Serbest Endüstri Ekonomik Bölgeleri'nin kurulmasıyla yabancı yatırımların artırılması hedefleniyor. 

Yabancı sermayeli 5 binin üzerinde firmanın faaliyet gösterdiği Özbekistan'da, Rusya, Türkiye ve Güney Kore'ye ait şirketler ilk sıralarda yer alıyor. 

Türk menşeili 433 şirketin faaliyet gösterdiği ülkede, 1991'den bu yana gerçekleştirilen yatırımların tutarı yaklaşık 700 milyon dolar olarak kayıtlarda yer alıyor. Türk müteahhitlik firmalarının ise Özbekistan’da önemli projeylere imza attığı biliniyor. 

Ticaret hacmi 5 yılda yüzde 9 arttı  

Özbekistan'ın ihracat yaptığı başlıca ülkeler Rusya, Kazakistan, Çin, Afganistan ve Türkiye olurken, en çok ithalat yaptığı ülkeler Rusya, Çin, Güney Kore, Kazakistan ve Almanya olarak sıralanıyor. 

Ülkenin en çok ihraç ettiği ürünler inci ve değerli taşlar, petrol, pamuk, plastik ve yan ürünleri olurken, nükleer reaktör, makine ve taşıtlar, televizyon, demir, çelik ve ilaç en çok ithal edilen kalemler arasında yer alıyor. 

Türkiye ve Özbekistan arasındaki gelişen diplomatik ilişkiler iki ülkenin ticaretine de yansıdı. İki ülke arasında 2013'te yaklaşık 1,4 milyar dolar olan ticaret hacmi geçen yıl 1,5 milyar dolara yükseldi. 

Türkiye'nin Özbekistan'a ihracatı 5 yılda yüzde 21 artarak geçen yıl 680,2 milyon dolara ulaşırken, bu ülkeden yapılan ithalat aynı dönemde yüzde 1 artışla 823,3 milyon dolar olarak kayıtlarda yer aldı. 

Özbekistan'a ihracat edilen başlıca ürünler hijyenik havlu, tohum, hububat, plastik plaka ve tevhalar ve sentetik organik boya oldu. Ülkeden ithal edilen ürünler ise rafine edilmiş bakır ve bakır alaşımları, bakır tel, etilen polimeri, çinko, pamuk ipliği ve kabuklu meyve olarak sıralandı.