Elazığlı mermerciler batı ile rekabette devlet desteği istiyor

Mahir SOLMAZ

Gamze ERDEN

ELAZIĞ - Türkiye mermer üretiminde yüzde 8 paya sahip olan Elazığlı mermerciler yüksek navlun ve enerji giderleri nedeniyle diğer bölgelerle rekabettte yaşadıkları sorunlara çözüm bulunmasını istiyor. Elazığ Organize Sanayi Bölgesi Müdürlüğü tarafından Elazığ’da düzenlenen yuvarlak masa toplantısında mermer sektörünün sorunları ele alındı. Modaratörlüğünü DÜNYA Gazetesi yazarı Dr. Rüştü Bozkurt’un yaptığı toplantıda  Elazığlı mermercilerin pazarlama, üretim ve Ar-Ge gibi konularda ortak master plan yapmaları gerektiği ifade edildi. Giderlerinin yüzde 50’sini oluşturan enerji konusunda devlet desteği verilmesi durumunda  yeni istihdam olanakları yaratabileceklerini vurgulayan sektör temsilcileri, devletin maden ocaklarına yol, su, elektrik gibi hizmetleri sağlaması gerektiğini belirtti. Yeni saha başvurularında bir yıla kadar uzayan bekleme sürelerinden yakınan sektör temsilcileri yabancılara saha satılmasının da yanlış bir uygulama olacağını düşünüyor.

Solmaz: Yabancılara saha satmak çok yanlış

Romer Mermer Şirket Ortağı İbrahim Solmaz, Türkiye’nin doğaltaş konusundaki yüksek potansiyelini verimli kullanıp  faydaya dönüştürmesi gerektiğini belirterek, “Türkiye’nin  bu sektörde bir stratejisi yok. Net bir strateji ortaya konurken sektörün tüm taraflarının fikri alınmalı. Teşvikler ve destekler konusunda yapılacak çok iş var. En büyük gider kalemimiz enerji. Akaryakıt dahil enerji maliyetleri girdilerimizin yüzde 50’sini oluşturuyor. Devlet enerji desteği verirse biz de istihdama katkı sunabiliriz. Devlet dağ başındaki bir eve bile  götürdüğü yol, su, elektrik hizmetlerini bir an önce  mermer ocaklarına da vermeli.  Yabancılara saha  satmak çok yanlış. Blok mermer ihracatı ise bilinenin aksine ülke için faydalı. Türkiye’de 5 milyon ton blok satılıyor, bizim bu  5 milyon tonu işleyecek fabrikamız yok” dedi.

Gümüş: Yatırımcının önünü tıkamayın

Alacakaya Mermer İmalat Müdürü Abidin Gümüş,  Genel anlamda madenciliğin körelme noktasına geldiğini ifade ederek, “Doğu, Güneydoğu Anadolu bölgeleri ile Elazığ’da  çok iyi düzeyde maden ve mermer potansiyeli bulunuyor. Elazığ’daki madencilik ortaya çıkarılmalı. Elazığ’ın mermerden aldığı yüzde 8’lik pay iyi bir rakam. Mermer yatırımları teşvik edilmeli. Bir ülkenin gelişmesi sanayi ve madene bağlı. Türkiye’de  mermer sektörü işin mutfak kısmında, restoran kısmında değil. Mermer sektörünün daha çok tanıtılması gerekiyor. Mermer politikası ile ilgili Amerika’yı yeniden keşfetmeye gerek yok. Sektör peşkeş çekiliyor diye tedbir alındı güya. Böyle tedbir almaktansa, denetim mekanizmalarını devreye alın. Yatırımcıyı kontrol edeceksiniz ama önünü tıkamayacaksınız” diye konuştu.

Yılmaz: Verimli madenciliği bilmiyoruz

Abamer Fabrika Müdürü Mehmet Yılmaz, bir dönem gazete sayfalarında çobanlar saha kapatıyor diye haberler çıktığını kaydederek, “Ruhsat sahaları olan çobanlar bile var idi. Daha sonra çantacılar türedi. Devletin bunu kontrol altına alması gerekiyordu. Ancak şu anki politika tam tersi sektörün önünü daha çok tıkadı. Mermer yatırımlarına destek olmak gerek. Bir saha ile ilgili müracat ettiğiniz de işlemlerin bitmesi 6 ay, Başbakanlıkta beklenmesi 1 yıla yakın sürüyor. Denge noktası olması gerekli. İşten anlayan bir denetim mekanizması olmalı. Verimli madenciliği bilmiyoruz. Devletin sektöre hiç bir katkısı yok. Devletle ilgili sıkıntıları aşıyoruz bu kez de köylü, mera gibi sorunlar karşımıza çıkıyor” şeklinde konuştu.

Özerhan:İstanbul’a usta getirmeye gidiyorum

Özerhan Granit Genel Müdür İbrahim Özerhan, sektörün en önemli sorunlarından birinin kalifiye eleman olduğunu kaydederek, “ Yarı mamülü mamul haline getiremiyoruz. Bizim bölgemizde insanların çalışmaya ihtiyacı yok. Bir mermer fabrikasında çalışmaktansa çalışmamayı tercih ediyor. Önümüzdeki hafta İstanbul’a usta getirmeye gidiyorum. Blok satışında insanlar daha fazla para kazanabiliyorlar. Mecburiyetten blok satışı var. Şartları oluşturmadan blok yerine ebatlı mermer satışına geçilemez” dedi.

Kılıç: Denizli ilerekabet edemiyoruz

Bilçağ Mermer Genel Müdür Arif Kılıç, Türkiyede enerji maliyetleri yüksek olduğu sürece sektörün önemli noktaya gelemeyeceğini belirterek, “Ruhsat alım aşamasında çok ciddi sıkıntı var. Elazığ’daki fabrikamız merkeze yakın. Van ve Malatya’daki ocaklarımızdan getirdiğimiz taşları burda işliyoruz. Yeni bir ocak açmak için müracat edeli 6 ay oldu ama henüz bir cevap alamadım. Fabrikayı çer, çöp ile çalıştırıyoruz.Çalıştığımız taş traverten. Kıymetli bir taşı bin kilometreye kadar götürebilirsiniz ama kıymetli olmayan bir taşı bu kadar uzak noktalara taşıyamazsınız. Denizli de traverter bölgesi. Nakliyeden dolayı bu bölgedeki mermerciler ile rekabet edemiyoruz” diye konuştu.

Orhan: Demiryolu giderleri azaltılacak

Elazığ OSB Başkan Danışmanı Yardımcı Doçent Dr. Ahmet Orhan, 2013 yılında 151,7 milyar dolar olarak gerçekleşen Türkiye’nin ihracatından yüzde 3,3 pay alan madencilik sektörünün yüzde 20,6 artışla 5 milyar dolar ihracat yaptığını belirterek, “2014 yılı ihracat hedefi 5,6 milyar dolar. Maden sektörü ihracatının yüzde 44’lük kısmı mermer sektöründen. 2013 yılı doğaltaş ihracatının 48,7’si işlenmiş ürünlerden oluşuyor. İhracata katkı oranı yüzde 100 olan bu sektör  için bölgesel ve  ulusal bazda toplantılara ihtiyaç var. Sektörde navlun giderleri çok fazla. Bu nedenle Elazığ OSB olarak,  demiryolu ağı oluşumunu sağlayarak bölgemizdeki sanayici ve madencilerin navlun giderlerinde avantaj sağlayacağız. Güneş enerjisinden faydalanacak projeler üretilerek enerji maliyetlerinde yüzde 30 ve 40’lık avantaj edilebilir” dedi.

Sektörde öne çıkan talepler

•  Toplam giderler içinde yüzde 50 paya sahip enerji konusunda destek verilsin.

•  Maden ocaklarına yol, su, elektrik gibi hizmetler götürülsün.

•  Yabancı yatırımcılara maden sahaları satılmasın.

•  Yeni saha müracatlarında 1 yıla kadar uzayan bekleme süreleri kısaltılsın.

•  Sektörün kalifiye eleman sorununa çözüm bulunsun.

•  Rekabeti zorlaştıran navlun giderleri için önlem alınsın.

•  Mermercilik sektörüne yönelik yeni eğitim programları açılsın.

•  Kentte pazarlama, üretim ve Ar-Ge konusunda master plan hazırlansın.

•  Doğaltaş konusunda bir strateji için tüm taraflarının fikri alınsın.

Uzmanlar kentte ara eleman sıkıntısının arttığını düşünüyor

Elazığ OSB Meslek Yüksekokulu Müdür Yardımcısı Engür Akarsu: Türkiye mermercilik sektöründe teknolojiyi ve moda trendini Elazığ’daki mermercilerin belirlediği söylenebilir. Dolayısıyla pazarlama, üretim ve Ar-Ge konusunda ortak master plan olmalı.

Elazığ OSB Maden Meslek Yüksekokulu Mermercilik Program Başkanı Ömer Muharrem Tümer: Sektörde ara eleman sorunu üst seviyeye çıkmıştır. Mermer sektörünün en çok ihtiyacı olan eğitim programlarının mermercilik adıyla tekrar açılabilmesi için YÖK’ün bir çalışma yapılması gerekiyor.