Dış ticaret açığına altın ve petrol etkisi

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ile Gümrük ve Ticaret Bakanlığı iş birliğiyle oluşturulan 2017 yılına ilişkin geçici dış ticaret verilerine göre, Türkiye'nin ihracatı, 2017'de bir önceki yıla göre yüzde 10,2 artarak 157 milyar 55 milyon dolar, ithalatı yüzde 17,7 artışla 233 milyar 792 milyon dolar oldu. Dış ticaret açığı, yüzde 36,8 yükselerek 76 milyar 736 milyon dolara ulaştı. Dış ticaret açığını değerlendiren analistler altın ve petrol ithalatındaki artışa vurgu yaptı. 

Halk Yatırım Araştırma Direktörü Banu Kıvci Tokalı özellikle geçen yılın ikinci yarısından itibaren dış açıktaki hızlanmanın dikkat çekici olduğunu belirterek, haziran sonunda 12 aylık açığın 58,95 milyar dolar seviyesinde olduğunu anımsattı.

Söz konusu hızlanmada, altın ve petrol ithalatındaki artışın etkisi olmakla birlikte, altın ve petrol hariç dış ticaret açığının da haziran sonundaki 26,5 milyar dolardan aralık sonunda 33,9 milyar dolara artış gösterdiğini ifade eden Tokalı, "Bu noktada, petrol fiyatlarındaki artışın son aylardaki hızla devam etmesini beklemediğimizden, enerji faturasındaki hızlanmanın 2018 yılında daha ılımlı boyutta kalması yönündeki öngörümüzü koruyoruz." değerlendirmesinde bulundu.

Tokalı, enerji maliyetinin ivmesinde bekledikleri yavaşlama doğrultusunda, cari açığın 2018 yılında 48 milyar dolara daha ılımlı bir artış göstereceği öngörüsünde bulundu.

İç talepte olumlu tablo 

Ekonomist Haluk Bürümcekçi yaptığı değerlendirmede, "İthalat alt gruplarından gelen sinyaller, yatırımlar, üretim ve iç talep açısından olumlu bir tablo çizdi" dedi.

Sermaye malı ithalatı önceki beş ayda olduğu gibi yıllık bazda yüzde 20,2 artarken, artış hızının belirgin güçlendiğini ifade eden Bürümcekçi, tüketim malı ithalatının da yüzde 18,4 ile belirgin hızlanırken, ara malı ithalatının ise önceki aylarda olduğu gibi enerji ve altın ithalatındaki yükseliş nedeniyle yüzde 27,4'lik belirgin artış gösterdiğini bildirdi.

Bürümcekçi, "Aynı gruplar için yıllık değişimler ise sırası ile; yüzde eksi 8,7, yüzde 1,9 ve yüzde 27,6 düzeyinde oluştu. Öte yandan, sanayi üretimi açısından öncü olduğunu düşündüğümüz enerji ve altın hariç ara malı ithalatı (euro bazında) önceki aya göre gerilerken, yıllık bazda artışı (yüzde 12,4) da yavaşladı. Bu durum, aralık ayı sanayi üretimi arındırılmamış yıllık değişimi ön tahminimiz (yüzde 5 civarı genişleme) üzerinde risklerin hafif aşağı yönde olduğunu düşündürdü." ifadelerini kullandı.

Enerji ve altın grubu olumsuz etkiledi

Dış ticaret dengesini enerji ve altın grubunun olumsuz etkilediğini aktaran Bürümcekçi, enerji ve altın dışı açığın da yükseldiğini söyledi. Altın dışı ihracat artışının devam ettiğini dile getiren Bürümcekçi, enerji ithalatının yükselişini koruyacağını, altın ticaretinde ise baz etkisinin aleyhte olduğunu anlattı.

Bürümcekçi, dış ticaret verisinden sonra, aralık ayında cari dengenin 7,4 milyar dolar açık verebileceği öngörüsünde bulundu.

Dış ticaret açığı 2017'de 76.7 milyar dolar