Dev bankalar negatif faiz kıskacında

Hilal SARI BAŞARAN

DIŞ HABERLER - Avrupa ve Japonya'da bankalar merkez bankalarının negatif faiz politikalarıyla mücadele ediyorlar. Commerzbank tüm parayı kasasında tutma planını değerlendirirken, Tokyo'nun en büyük finansal kuruluşu da 22 üyeli Japon devlet tahvilleri piyasa yapıcılığından çıkmayı düşündüğünü açıkladı. Merkez bankalarının politikaları bankaların hem Avrupa'da hem Japonya'da karlılıklarını eritirken, Bundesbank'a göre negatif faizin Alman bankalarına sadece geçtiğimiz yıl maliyeti 248 milyon dolar oldu. Japonya'da ise Topix bankacılık endeksi bu yılbaşından bu yana yüzde 28 düşüş yaşadı. 

Almanya'nın en büyük bankalarından biri olan Commerzbank, Avrupa Merkez Bankası'na (ECB) mevduatlarını park ettiğinde negatif faizler yüzünden ödemek zorunda olduğu cezadansa milyarlarca euroyu kasasında biriktirme seçeneğini inceliyor. Böyle bir hamle Almanya Maliye Bakanı Wolfgang Schaeuble de dahil birçoko politikacı tarafından eleştirilen ultra düşük faiz oranları karşısında şimdiye kadar gerçekleştirilen en büyük protest hamle olacak. Henüz böyle bir karar alınmamış olsa da bankanın bazı Alman otoritelerle konuya ilişkin görüşmeler yürüttüğü belirtiliyor. 

Banka hisseleri Avrupa'da yüzde 21, Japonya'da yüzde 28 düştü 

Bank of Tokyo Mitsubishi UFJ ise 22 bankanın yer aldığı Japon devlet tahvili piyasa yapıcılığından çekilmeyi düşünüyor. Japon bankaları negatif faiz konusunda Alman bankalarıyla karşılaştırıldığında daha sessiz kalmayı tercih ediyordu. Ancak ilk çatlak ses Bank of Tokyo Mitsubishi UFJ’den geldi. Negatif faizler borsada işlem gören banka hisselerini de vurdu. Japonya Banka Endeksi Topix yıl başından bu yana yüzde 28 gerilerken, Euro Stoxx endeksi ise yüzde 21 düştü. 

Sigorta devi Munich Re de 10 milyon euroyu nakitte tutacak 

Commerzbank bu seçeneği değerlendiren tek banka değil. Bavyera bölgesindeki bazı tasarruf bankaları da bu yıl nakit tasarrufl arda ciddi bir artış olduğunu belirtirken, sigorta devi Münich Re CEO'su Nikolaus von Bomhard bu yıl en az 10 milyon euro rezervi nakitte tutmayı deneyip sonuçlarına bakacaklarını söyledi. Bu yöntemin finansal açıdan uygulanabilirliği şu an hala tartışılıyor. Frankfurt School of Finance and Management profesörü Adalbert Winkler'e göre ECB faizleri negatifte tutmaya uzun bir süre devam ederse daha fazla banka nakit stoklamaya başlayacak. Alman sigorta şirketi Ergo da bankalardan böyle bir hamle gerçekleştirdikleri durumda sürecin ne olacağını incelememiş. 

ECB'ye park edilen 1000 euro için 4 euro ceza kesiliyor 

ECB şu an kendisine park edilen her 1000 euro mevduat için (1337 dolar) yıllık 4 euro ceza kesiyor. Amaç ise bankaların kaynaklarını kredi olarak pazara sunmasını teşvik etmek. Fakat bazı bankalar küresel ekonomik görünümün zayıf olmasından dolayı kredi talebinin de zayıf olduğunu, kredi vermektense parayı kasalarda tutmanın daha mantıklı olduğunu düşünüyor. 

Yeşiller Partisi'nden Alman bir kanun yetkisili Commerzbank'ın planlarının finansal piyasaların ne kadar kötü durumda olduğunu gösterdiğine dikkat çekerek "Ben de olsam kötü kredi vermek ya da ECB'ye ceza ödemektense paramı kasamda tutardum" diye konuştu. Finansal krizde batmaktan kurtarılan bankanın neredeyse yüzde 16'sı Alman hükümetine ait. Bankanın mevduatları şu anda 850 milyar eurodan fazla.

Sadece 2 milyar euro 11 tonluk hacme sahip

Bir bankanın mevduatlarının ne kadarını nakitte tutabileceğine dair bir sınırlandırma bulunmuyor. Çöte yandan finans kuruluşlarının milyarlarca euroyu fiziksel olarak saklaması da çok önemli bir zorluk yaratıyor. ECB'nin 500 euroluk banknotların üretimini durdurması da finans kuruluşlarının büyük hacimlerde nakit stoklamasını zorlaştırıyor olacak. 200 euro banknotlardan oluşan 2 milyar euronun yaklaşık 11 tonluk bir yığın yaratacağı belirtiliyor. Bu kadar büyük meblağların güvenli bir şekilde transport edilmesi de bankaları bu kararı almamaya iten başka bir neden.