Çimentoculara Ortadoğu’da ikinci rakip

Mehmet FİLOĞLU

İSTANBUL - Türk çimento sektörüne Ortadoğu pazarında yeni rakip geldi. Suudi Arabistan, 2008’den bu yana uyguladığı ihracat yasağını kaldırdı. Yakın dönemde İran’a yaptırımların kalkmasıyla bu ülke de uluslararası pazarlarda daha aktif yer almaya başlamıştı. İhracatının yüzde 40’ını Ortadoğu ülkelerine gerçekleştiren Tü rk çimento sektörü, bundan sonra sahip oldukları doğal kaynaklar sayesinde düşük maliyetle üretim yapabilen bu iki ülke ile rekabet etmek zorunda kalacak.

Türkiye Çimento Müstahsilleri Birliği (TÇMB) Başkanı Şefik Tüzün, Suudi Arabistan’ın aldığı son kararın sektör üzerinde önemli sonuçları olabileceğini söyledi. Suudi Arabistan’ın ile Türkiye’nin çimento alanında ciddi bir ticareti olmasa da ülke olarak mevcut ve planlanan yatırımları ile Türkiye’nin ihraç pazarlarında büyük bir rakip olacağını vurgulayan Tüzün, “Klinker üretim kapasitesi 61 milyon ton olan Suudi Arabistan’ın önümüzdeki 5 yıl içinde kapasitesini 78 milyon tona çıkaracağı öngörülüyor. Ülkedeki petrol üretimi de düşünüldüğünde, ciddi bir şekilde maliyet avantajları bulunuyor” dedi. Tüzün, Türk çimento üreticisi açısından önemli bir pazar olan Ortadoğu’da Suudi Arabistan ile rekabet yaşanmasını ciddi bir olasılık olarak gördüklerini kaydetti. 

20 milyon ton stoku var 

Suudi Arabistan ülke içinde başlattığı dev projelerin ihtiyacının düşük maliyetle karşılanması amacıyla çimento ihracatına yasak getirmişti. Ancak özellikle son dönemde petrol fiyatında yaşanan sert düşüş ile birlikte dev projelerin önemli bir kısmı rafa kalktı ya da donduruldu. Bu da kapasite fazlalığına yol açtı. Tüzün’e göre ülkede şu anda yaklaşık 20 milyon tonluk bir stok bulunuyor. Türkiye’nin toplam ihracatının iki katı seviyesinde olan bu stokun bölgedeki arzı artıracağı ve fiyatların düşmesine yol açacağı belirtiliyor. 

İran pazar payı kaptı 

Çimento sektörünün son dönemde bölgede karşısına çıkan ilk büyük rakip Suudi Arabistan değil. Yaptırımların kalkmasıyla İranlı çimento üreticileri uluslararası pazarlarda daha fazla boy göstermeye başladı. Yıllık 70 milyon tonluk üretim kapasitesi ile dünyanın 4’üncü büyük, Ortadoğu’nun ise en büyük çimento üreticisi konumda olan İran, son dönemde Irak pazarında Türkiye’den büyük pay almıştı. Şefik Tüzün, “İki ülkeye karşı enerji maliyetinden kaynaklanan önemli bir fiyat dezavantajımız olacağını söyleyebiliriz” diye konuştu. 

TİM Sektörler Konseyi Çimento ve Toprak Ürünleri Sektör Kurulu Başkanı Ali Özinönü ise Suudi Arabistan’ın pazara girişinin Türkiye’ye etkisinin sınırlı olacağını savundu. Suudi Arabistan’ın Türkiye ihracatçılarının etkin olduğu Kuzey Afrika’ya ihracat yapması için Süveyş Kanalı’nı geçmesi gerektiğini hatırlatan Özinönü, “Bu da önemli bir maliyet olarak öne çıkıyor. Bu yüzde Arabistanlı üreticilerin Akdeniz’e çok fazla açılacaklarını düşünmüyorum. Daha çok Hindistan ve Pakistanlı üreticiler ile rekabete girişeceklerdir” diye konuştu. 

Akdeniz ve doğu etkilenebilir 

Ata Invest analisti Lütfü Gazioğlu, son dönemde ihracat fiyatlarında görülen %20’lik düşüşten dolayı üreticilerin iç pazara ağırlık verdiğini söyledi. TL'de görülen değerlenme ile ihracatın daha da az cazip olacağını vurgulayan Gazioğlu, “Bu yıl iç pazarda şirketleri ihracata zorlayacak bir durum olmasını beklemiyorum” dedi. Gazioğlu, artan rekabet sonucu doğabilecek zararın Marmara ve İç Anadolu’da bulunan üreticilere önemli bir etkisinin bulunmayacağını, ancak Akdeniz ve Doğu Anadolu’daki üreticiler açısından risklerin bulunduğunu aktardı.